Magazin
"Nismo znali u šta gledamo": NASA otkrila "nuklearni grad" ispod ledene površne Grenlanda
Napuštena vojna istraživačka baza iz vremena Hladnog rata je slučajno pronađena dok su NASA naučnici proučavali snimke zaleđene površine severozapadnog Grenlanda. Ali ovo neočekivano otkriće može biti i izvor opasnosti, jer bi u budućnosti moglo postati uzrok velike ekološke katastrofe.
Arktička vojna istraživačka baza pod nazivom "Kemp senčeri(Camp Century)", kojom su upravljale Sjedinjene Američke Države između 1959. i 1967. godine tokom Hladnog rata je pronađena nakon novog NASA istraživanja u Grenlandu. Ova baza je bila centralna tačka projekta "Ajsvorm (ili "Iceworm, u prevodu "ledeni crv"), a prema procenama, trenutno je zakopana najmanje 30 metara ispod snežne površine.
Projekat "Ajsvorm" je predstavljao plan za postavljanje mreže lansirnih mesta za nuklearne rakete koje bi bile skrivene ispod arktičkog ledenog pokrivača, za koje se verovalo da bi mogle preživeti prvi napad Sovjetskog Saveza.
Ipak, američka vojska nikada nije uspela da postavi rakete, jer nije dobila dozvolu vlade Danske, koja ima suverenitet nad Grenlandom, te su ovu lokaciju 1967. godine napustili - prepuštajući je surovom snegu i ledu.
Sada je baza sasvim slučajno ponovo pronađena, iako su njeni obrisi bili vidljivi naučnicima i tokom prethodnih ekspedicija, najnoviji snimci pružili su najbolju sliku do sada.
"U početku nismo znali u šta gledamo. Tražili smo bazu ledene ploče, a onda se odjednom pojavio "Kemp senčeri"," izjavio je iz NASA Aleks Gardner, vođa projekta i stručnjak za kriološke nauke iz Laboratorije za mlazni pogon (JPL), prenosi "Aj-Ef-El Sajens".
Ekološka katastrofa u najavi
Međutim, globalno zagrevanje bi moglo učiniti ovu bazu opasnom. Ledeni pokrivač bi mogao početi da se topi do 2100. godine, prema istraživanju iz 2016. godine, ali samo ukoliko korišćenje fosilnih goriva i uticaj globalnog zagrevanja ostanu nepromenjeni.
Topljenje ledenog pokrivača moglo bi dovesti do ozbiljnih problema, jer je vojni kompleks koristio nuklearni reaktor, koji je za sobom ostavio velike količine radioaktivnog, hemijskog i biološkog otpada. Ako se pokrivač otopi, ovaj otpad će biti oslobođen i može uništiti osetljivi ekosistem u okolini, ali i izazvati političke sporove između vlade Danske i SAD, rekli su istraživači.
"Ako količina godišnjeg snega nastavlja da premašuje topljenje na godišnjem nivou, područje s otpadom će se i dalje produbljivati u grenlandski ledeni pokrivač. Drugim rečima, ne postoji rizik da će ostaci zbog topljenja dospeti na površinu pre 2100. godine," izjavio je Vilijam Kolgan, istraživač na Geološkom nadzoru Danske i Grenlanda.
S obzirom na različite prognoze i informacije o debljini ledenog sloja, još uvek nije moguće pretpostaviti šta će se dogoditi. Međutim, naučne inicijative poput ove, koje su otkrile najprecizniju sliku ostataka baze do sada, mogle bi pomoći u narednim istraživanjima.
