Magazin
Naše veze sa AI sve više liče na međuljudske odnose, upozoravaju naučnici
Kako sve više razgovaramo s veštačkom inteligencijom, bilo da je pitamo za savet, delimo misli ili tražimo utehu, postavlja se pitanje: Da li se prema AI ponašamo kao prema ljudima? Naučnici sada pokušavaju da ispitaju naš odnos sa AI i otkriju kakva se osećanja kriju iza sve češćih interakcija sa tehnologijom, a otkrili su iznenađujuće podatke.
Interakcije između čoveka i veštačke inteligencije više nisu novost - od razgovora sa četbotovima do korišćenja AI alata u svakodnevnom životu, sve više vremena provodimo u komunikaciji sa tehnologijom. Naučnici su do sada najviše proučavali aspekte poverenja i funkcionalnosti u tim odnosima (da li verujemo AI, koliko nam je korisna, da li deluje prijateljski), ali šta je sa emocijama? Može li se čovek emotivno vezati za veštačku inteligenciju?
Odgovor na to postepeno postaje sve jasniji, zahvaljujući novoj studiji istraživača sa jednog japanskog univerziteta, koji su odlučili da na odnose sa AI primene okvire iz teorije vezanosti - termina u psihologiji koji objašnjava kako ljudi formiraju duboke emocionalne veze.
Tim je sproveo studije tokom kojih je razvijena i nova skala za merenje emocionalnih tendencija prema AI, nazvana EHARS (Experience of Human-AI Relationship Scale). Cilj je bio da otkriju kako ljudi doživljavaju svoje odnose sa veštačkom inteligencijom, i to ne samo racionalno i praktično, već i emotivno.
Rezultati su pokazali da značajan broj ljudi AI ne doživljava isključivo kao alat - skoro 75 odsto učesnika je izjavilo da se u nekom trenutku obratilo AI za životni savet, dok je oko 39 odsto reklo da je doživljava kao stalno, pouzdano prisustvo "prijatelja" u svom životu. Ovo se posebno isticalo u kontekstu generativnih AI modela kao što je ČetGPT, koji mogu da odgovore na pitanja, ali i da vode razgovor, ohrabre ili ponude utehu korisniku.
Ključno je da se ne tvrdi da ljudi zaista formiraju prave emocionalne veze sa AI, već da u interakciji sa njom često aktiviraju iste psihološke mehanizme kao u odnosima sa drugim ljudima. To otvara potpuno novu dimenziju u dizajniranju AI sistema, posebno onih koji su namenjeni za pomoć pri mentalnom zdravlju, da pružaju podršku kada je korisnik usamljen ili se može primeniti u edukativnim aplikacijama za psihoterapiju.
To znači da bi AI sistemi mogli biti prilagođeni različitim emotivnim potrebama. Na primer, mogu da pružaju više empatije onima koji traže emocionalnu stabilnost ili da zadrže distancu u interakciji sa osobama koje izbegavaju bliskost. Takođe se otvaraju važna etička pitanja: Da li sistemi koji simuliraju emocionalne odnose mogu dovesti do zavisnosti, emocionalne manipulacije i može li doći do zbunjenosti između prepoznavanja iskrene povezanosti?
Predložena skala EHARS mogla bi postati koristan alat ne samo u psihološkim istraživanjima, već i u razvoju odgovornijih i emotivno inteligentnijih AI sistema. Kako veštačka inteligencija sve više ulazi u svakodnevni život, važno je da razume ne samo šta nam treba u tehničkom smislu, već i u emocionalnom, prenosi "Sajens direkt".
Video Player is loading.
This is a modal window.
The media could not be loaded, either because the server or network failed or because the format is not supported.
