"Naučni Oskar": Deset najvećih naučnih otkrića u Rusiji za 2025. godinu

Ruska naučna fondacija objavila je listu 10 najznačajnijih naučnih otkrića godine, što je svojevrsni "naučni Oskar" koji okuplja najuspešnije istraživačke timove u zemlji. Sva ova istraživanja pokazuju snažan uticaj ruske nauke na različite oblasti, od medicine do tehnologije i prirodnih nauka. Među njima se ističe sledećih deset projekata:

Otkrića u medicini, matematici, fizici

Među najupečatljivijim otkrićima našlo se istraživanje iz oblasti medicine. U saradnji sa međunarodnim timovima, ruski naučnici su razvili prvu tehnologiju koja omogućava praćenje protoka krvi u realnom vremenu, od velikih arterija do kapilara veličine jednog eritrocita - i to bez ikakve hirurške intervencije. U pitanju je sferna višeelementna antena od fleksibilnog piezoelektričnog polimera. Uređaj detektuje višestruko više krvnih sudova od postojećih rešenja i omogućava izuzetno precizno merenje zasićenosti krvi kiseonikom, što otvara nove mogućnosti u dijagnostici tumora i metastaza.

U oblasti matematike i računarstva, predstavljen je sistem koji kombinuje veštačku inteligenciju i satelitske podatke za procenu stanja šuma i prognoziranje šumskih požara. Takav pristup omogućava predviđanja sa tačnošću do 87 odsto, što može imati direktan uticaj na prevenciju ekoloških katastrofa.

Fizika i svemirske nauke donele su još jedno značajno otkriće: Naučni tim razvio je perovskitni nanomemristor - osnovu za novu generaciju ultrakompaktnih i energetski efikasnih procesora. Ovi uređaji imitiraju rad ljudskog mozga i imaju potencijal da unaprede sisteme veštačke inteligencije i mašinskog učenja.

Arheološka otkrića koja su zadivila svet 2025. godine

Revolucije u oblastima hemije, biologije, poljoprivrede

U hemiji i nauci o materijalima, ruski naučnici Instituta za organsku hemiju otkrili su da se poznati fotokatalizator pod uticajem svetlosti transformiše u aktivnije oblike. Kombinacija tih oblika deluje kao "koktel" koji omogućava hemijske reakcije uz pomoću kojih mogu dobiti i do 99 odsto željenog proizvoda.

Biološka istraživanja donela su važne uvide u funkcionisanje nervnog sistema. Tim Instituta za gensku biologiju RAN utvrdio je da proteini koji učestvuju u pakovanju DNK igraju ključnu ulogu u radu gena zaduženih za razvoj neuronskih struktura. Ovo otkriće u budućnosti može otvoriti put preciznijim genskim terapijama, uključujući lečenje naslednih neuroloških bolesti.

U poljoprivrednoj nauci, istraživači su identifikovali nove sojeve korisnih bakterija koje mogu postati probiotici za uzgoj jedne vrste ribe jesetre.

Nauke o Zemlji donele su otkriće iz ekstremnih uslova: Naučnici ruskog Instituta za okeanologiju, u okviru međunarodne ekspedicije, pronašli su razvijene zajednice organizama u dubinama Tihog okeana (više od 9.500 metara). Ovi oblici života opstaju u potpunom mraku, pri temperaturama blizu tačke smrzavanja i pod pritiskom i do hiljadu puta većim od atmosferskog.

Drevni ljudi i budućnost mikročipova

U humanističkim naukama, pažnju je privuklo istraživanje Denisove pećine u Sibiru. Arheolozi su detaljno proučili Južnu galeriju ovog lokaliteta - jedinog mesta na svetu gde je potvrđeno prisustvo tri različite vrste drevnih ljudi.

Inženjerske nauke predstavile su materijal budućnosti: Dvodimenzionalni altermagnet debljine jednog atomskog sloja. Ovaj materijal otvara put spintronskim čipovima ultraniske potrošnje energije i znatno većih brzina rada, a razvijen je u Kurčatovljevom institutu i na Dalekoistočnom federalnom univerzitetu, prenosi "RIA Novosti".

Listu zaokružuje uspeh u mikroelektronici: Ruski naučnici napravili su prvu domaću "bazu podataka" za veoma male elektronske komponente koje se koriste u mikročipovima. Ova baza sadrži informacije o oblicima i modelima komponenti, što omogućava lakše i preciznije projektovanje složenih i moćnih mikročipova. Jednostavnije rečeno, reč je o alatki koja Rusiji omogućava da sama razvija napredne mikročipove bez oslanjanja na druge zemlje.