Magazin
Pet najzanimljivijih biblioteka na svetu
Od svog osnivanja, pre više hiljada godina, biblioteke ne samo što okupljaju ljubitelje pisane reči, već i čuvaju od zaborava deo istorije. Mnoge od starih biblioteka su nestale u ratovima i prirodnim katastrofama. One koje su odolele zubu vremena i dalje su za divljenje, a nove koje tek nastaju, odgovaraju vremenu u kome trenutno živimo i često su neobični spoj tehnologije i istorije.
Prve biblioteke nastale su pre više hiljada godina. Već oko 700. godine pre naše ere, narod Mesopotamije imao je dobro uređene biblioteke po svojim hramovima i palatama. Knjige su u tim bibliotekama bile glinene pločice ispisane klinastim pismom.
I Egipćani su imali biblioteke koje su čuvali sveštenici po hramovima, a knjige su bile napravljene u obliku svitaka od papirusa. Najčuvenija biblioteka svih vremena, bila je u Aleksandriji napravljena 300. godine pre naše ere, a posedovala je skoro 70.000 svitaka.
Naš put kroz neke od najlepših biblioteka današnjice počećemo pričom o pokušaju oživljavanja upravo ove najstarije biblioteke.
Biblioteka "Aleksandrina", Aleksandrija, Egipat
Biblioteka "Aleksandrina", otvorena 2002. godine, zamišljena je kao oživljavanje drevne biblioteke u gradu koji je osnovao Aleksandar Veliki pre 2.300 godina. Prvobitna "Aleksandrijska biblioteka", sadržala je najveću kolekciju knjiga i rukopisa svog vremena i smatrana je prestonicom znanja pre nego što je uništena u požaru pre skoro 2.000 godina. Biblioteka "Aleksandrina" je izgrađena na veličanstvenom mestu pored drevne luke Aleksandrije u istorijskom centru grada. Dizajnirala je norveška arhitektonska firma, a nova institucija uključuje biblioteku sa prostorijom za osam miliona knjiga, četiri muzeja, četiri umetničke galerije, planetarijum i laboratoriju za restauraciju rukopisa. Zgrada se prostire na 160 metara u prečniku i ide 32 metra u visinu, dok je 12 metara pod zemljom. Otvoreni trg i reflektujući bazen okružuju zgradu, a pešački most povezuje grad sa obližnjim Univerzitetom u Aleksandriji.
Često su biblioteke osnivane uz manastire ili crkve, a kao najstarija hrišćanska biblioteka smatra se "Jerusalimska biblioteka", osnovana u 3. veku. U Češkoj Republici još uvek postoji biblioteka pod okriljem manastira, koja je uspela da odoli svim promenama u društvu.
"Strahov" (Strahov) bibilioteka, Prag, Češka Republika
Osnovana je 1679. godine i smatra se jednom od najbolje očuvanih istorijskih biblioteka na svetu sa hiljadama knjiga koje datiraju iz 16. veka. Sjajne freske Siarda Noseckog (Siard Nosecký) i Antona Maulbertscha (Anton Maulbertsch) kojima su ukrasili plafone ostavljaju posetioce bez daha, a na pozlaćenim i izrezbarenim policama stoje vredne knjige.
Biblioteka je sastavni deo istoimenog manastira u Pragu, koji je osnovan 1120. godine. Manastir i biblioteka su preživeli veliki broj katastrofa: veliki požar 1258. godine; različite vojske su ga nekoliko puta pljačkale.
Teološki hol je izgrađen u 17. veku na inicijativu upravnika manastira. Ime ove bibilioteke potiče od vrste literature koja se u njoj nalazila, koja je brojila 18.000 knjiga. Zbog velike količine knjiga koje su monasi skupili, morala je da bude izgrađena još jedna biblioteka, odnosno filozofski hol, u 18. veku. U filozofskom holu se nalazi 42.000 knjiga koje su posvećene različitim naučnim disciplinama: istoriji, filozofiji, astronomiji, matematici...
Savremene biblioteke karakterišu čiste linije, otvoreni prostori ali i nove tehnologije, neobični oblici građevina i impozantni broj knjiga.
"Centralna bibilioteka" u Sijetlu, SAD
Redizajnom biblioteke u Sijetlu, stvoren je informativni centar za sve oblike medija. "Centralna bibilioteka" se smatra-remek delom savremene arhitekture, koju je projektovao Rem Kolhas sa ciljem da objekat bude u isto vreme i otvoren i zatvoren, a spolja deluje kao izlomljena zgrada. Zgrada od 11 spratova napravljenih kombinacijom stakla i čelika, nalazi se u centru Sijetla, u Vašingtonu, a otvorena je za javnost 23. maja 2004. godine. U njoj se nalazi preko milion knjiga i stotine računara. Pored modernog dizajna, ova biblioteka poseduje najmoderniji sistem za pretragu knjiga i materijala.
"Starfield" biblioteka u Seulu, Južna Koreja
Spektakularna "Starfield" biblioteka u Seulu bila je senzacija od trenutka kada je otvorena, 2017. godine. Ne zna se da li više pažnje privlači njen dramatičan dizajn ili neočekivana lokacija - u najvećem podzemnom tržnom centru na svetu. Biblioteka sadrži skoro 50.000 knjiga i časopisa različitih žanrova, a svakog meseca organizovana su predavanja autora i umetničke izložbe. Na 2 sprata i 2.800 kvadratnih metara prostranog prostora punog svetla i stakla nalazi se 50.000 knjiga raspoređenih na visoke police. Najviše pažnje privlače 3 police za knjige, od kojih je svaka 13 metara visoka. Rotirajući središnji delovi uključuju drvo voća/povrća i toranj od knjiga. U biblioteci je dostupno skoro 600 domaćih i stranih časopisa. Koristeći haštag #starfieldlibrary na Instagramu 41.000 posetilaca je označilo da je posetilo ovu biblioteku.
Biblioteka "Vaskonselos", Meksiko Siti, Meksiko
Otvorena je 2006. godine i prostire se na 40.000 kvadratnih metara sa oko 600.000 knjiga, uključujući i zbirku na Brajevom pismu. Otvorene police i zidovi nalik skelama, pretvaraju dan u biblioteci u umetničko iskustvo. Dizajnirao je Alberto Kalač, a nalazi se u zelenoj botaničkoj bašti koja je nekada bila neplodna oblast u Meksiko Sitiju. Nazvana je po meksičkom piscu Hozeu Vaskonselosu, a ova institucija je takođe galerija za umetnike koji prikazuju svoje radove poput Gabrijela Oroska, koji je napravio skulpturu od skeleta kita.
