Magazin
"Kosovka devojka" izložena na Vidovdan: Izložba u čast srpskih junaka
U Konaku kneginje Ljubice danas do 18 sati može da se vidi jedno od najpoznatijih i najreprodukovanijih umetničkih dela Uroša Predića
Umetničko delo Uroša Predića, slika "Kosovka devojka", za posetioce Konaka Kneginje Ljubice u Beogradu biće dostupna danas do 18 sati.
Reč je o delu jednog od najvećih srpskih slikara realizma, koji je započeo pred Prvi svetski rat, a završio 1919. godine.
"Kosovka devojka" naslikana je u duhu akademskog realizma prema ikonografskom modelu slikara Ferda Kikereca iz 1879. godine. Ova slika sigurno je njegova najpoznatija slika i često je reprodukovana i kopirana. Slika se danas nalazi u Muzeju grada Beograda, poznati su podaci o delu na kome se vidi bojište neposredno posle Kosovske bitke 1389. godine.
Istorijska kompozicija smeštena je u letnji pejzaž, u zoru, kada se na nebu rađa dan, a priroda budi procvetalim makovima.
"U prvom planu slike je devojka, koja pruža pomoć ranjenom srpskom junaku, Orlović Pavlu, pojeći ga vodom iz zlatnog putira. Na njihovim licima se vidi ozbiljnost, patnja, bol, ali i nada u isto vreme. Devojka je odevena u narodnu srpsku srednjovekovnu odeću koja je bogato ukrašena vezom. Zlatni putir iz koga napaja junaka ima neobičan oblik, dok je drugi zlatni putir sa peškirom na kojem se vide obrisi krvi, postavljen iza njenih leđa. Ranjeni srpski junak Orlović Pavle je u raskošnoj odeći. Bodež na pojasu je bogato ukrašen, a na njegovoj raskopčanoj dolami nalaze se sa obe strane belim vezom izvezeni krstovi. Njegov mač je okrvavljen i polomljen, a ispod njegovih nogu je štit nad kojim je ruka sa okrvavljenim jataganom mrtvog turskog vojnika. Njegovo lice je okrenuto ka nebu, dok je glava mrtvog Turčina, u odeći ukrašenoj zlatom, okrenuta ka zemlji", navodi se u bibliografiji o slici.
Ko je devojka koja je slikaru bila model?
"Slika je puna simbolike i detalja koji se mogu različito tumačiti i analizirati. Ranjeni junak Orlović Pavle je bio Rudnički vojvoda i jedan od najpouzdanijih ljudi cara Lazara. Prema predanju on je bio sin vojvode Vuka i potomak čuvenog vojvode Grgura Orlovića, a njegovo ime se vezuje za pripadnost viteškom Redu Zmaja. Kroz njegov naslikani lik prikazani su svi junaci Kosovskog boja. Bezimena devojka iz naroda simboliše sačuvanu čast otadžbine i produžetak života, a slikaru je Beograđanka Leposava Stanković, kasnije Lulik, poslužila kao model. O Leposavi se malo zna. Rođena je 1899. godine što znači da je, kada je 'Kosovka devojka' nastala, ona imala 20 godina", poznati su podaci.
List "Politika" je 3. marta 1995. godine, pod naslovom "Umrla kosovka devojka", objavio tekst o njenoj smrti.
Po narodnom predanju, veruje se da je Kosovka devojka bila Jelica — rođena sestra srpskog velikaša Stevana Musića. Jelica je takođe bila sestričina srpskog kneza Lazara, kosovskog mučenika u koju se zaljubio Milan Toplica, pobratim Miloša Obilića.
"Slika Kosovka devojka, nije samo prikaz jedne istorijske scene, rezultat želje slikara Uroša Predića da na platnu ostavi svoje viđenje dešavanja na Kosovu polju posle boja. Njome se posmatraču prenose i poruke, ne samo vezane za Kosovski boj iz 1389. godine, već i za kosovski fenomen".
