Rimski "Titanik" otkriven u Viminacijumu

Veliki brod duži od dvadeset metara, konzerviran u glini, otkriven je pre nekoliko dana na površinskom kopu uglja Drmno, saznaju "Večernje novosti".

Dobro očuvani ostaci plovila ravnog dna, kakve su Rimljani koristili kao desantni ratni brod i kao baržu za prevoz tereta nađeni su na dva kilometra od mesta gde su u martu 2020. iskopani ostaci broda, monoksila i čamca iz perioda od 1. veka pre nove ere pa sve do 17. veka nove ere.

"Ovakvo otkriće je svedočanstvo o kontinuitetu civilizacija koje su živele na ovom prostoru i 18 vekova prenosila znanja", kaže prof dr Miomir Korać, dugogodišnji direktor Arheološkog instituta i rukovodilac projekta "Viminacijum - rimski grad i vojni logor".

Reka je, naime, u prošlosti više puta meandrirala i menjala tok, a vimninacijumski brodovi dokazuju da na našem prostoru nema dugih perioda nenaseljenosti, pa otkriće rimskih brodova iz prvog veka pre nove ere, protivreči aktuelnim teorijama koje tvrde da su Rimljani stigli tek vek kasnije.

To otvara pitanje da li su te teorije tačne i kakvo se prožimanje kultura ovde desilo, tako da Viminacijum daje otkrića koja menjaju razumevanje istorijskih događaja i migracija.

"Senzacionalnim otkrićem velikog broda na 3 kilometra severoistočno od antičkog Viminacijuma i 2 kilometra zapadno od sela Kličevac, poznatog po pronalascima iz praistorije, nastavljena je priča o misterioznoj viminacijumskoj floti. Arheolozi sada istražuju istorijske podatke o velikim zemljotresima ili klimatskim katastrofama koje su mogle da izazovu beg stanovništva i napuštanje velike flote koja je završila na dnu reke čije je korito trenutno zatrpano", navode "Novosti".

Pitanja o prošlosti, kako list piše, pre nekoliko dana aktuelizovao je bager "Glodar 5" koji je, na temperaturi od 38 stepeni skidajući slojeve tla da bi došao do dragocenog uglja, na dubini od 8 metara naišao na ostatke nepoznatog objekta napravljenog od pravilno ređanih dasaka.

Točak bagera je odmah zaustavljen, tehničar bagerista je obavestio dežurnog rudarskog inženjera, a ovaj je odmah pozvao ekipu iz arheološkog parka Viminacijum.

Arheolozi Nemanja Mrđić, Saša Redžić, Mladen Jovičić, Petar Kojadinović i Kristina Živković su u terenskim vozilima jurnuli po dnu kopa do ostatka brodskog pramca ispod litice.

"Poučeni iskustvom iskopavanja drevnih brodova iz marta 2020. odmah su ustanovili da bager kopa slojeve drevnog korita Dunavca, rukavca Dunava. Reka je u prošlosti više puta meandrirala i menjala svoj tok. U litici kopa visokoj 20 metara vidi se niz sukcesivnih slojeva šljunka, peska i mulja, u kojima su pronalažena brodska sidra" kaže prof dr Korać.

Arheolozi su iskopali pristupne rampe u strmoj litici a zatim počeli uklanjanje slojeva slojeva gline, peska i treseta kojim je brod bio zatrpan. Drvene daske i grede, kao i pesak iznad broda, bili su i dalje vlažni, što je sve objasnilo zašto je brod ostao tako dobro očuvan.

"Veliku opasnost po drvenu hrastovu konstrukciju predstavljala je izuzetno velika vrućina koje je pretila da je prebrzo isuši i pretvori doslovno u prah. To su sprečili članovi konzervatorske ekipe Dragana Gavrilović, Kristina Ponjavić i Mihailo Mandrapa. Ustanovljeno je da je brod očuvan u dužini od 13 metara, a da je njegova širina iznosila 3,5 metara. Preživela je krma sa središnjim delom broda, dok je pramac oštećen radom bagera, a pretpostavlja da je brod bio dugačak više od 20 metara. Pokretan je veslima a u pogodnim situacijama je mogao koristiti pomoćno jedro", objasnio je sagovornik "Večernjih novosti".

Arheolozi kažu da su ostaci broda veoma slični onima nađenim 2020. ali da se bez detaljnih multidisciplinarnih analiza ne može sa sigurnošću utvrditi iz kog perioda oni potiču, pošto su se slični koristili gotovo 18 vekova.

"Po opštim dimenzijama brod se uklapa u dimenzije rimskih brodova kakvi su posvedočeni na Trajanom stubu u Rimu, gde je prikazan dolazak Rimljana na Dunav i njihova flota. Centralno mesto za grupisanje rimskih legija i brodov bio je Viminacijum. Brod ima i elemente koji podsećaju na ranorimske, ali i na kasnoantičke i ranovizantijske. Konstruktivno podseća i na brodove koji su od 11. do 17. veka bili u upotrebi kod svih zaraćenih strana na Dunavu. Zato je neprocenjivo svedočanstvo o kontinuitetu života i civilizacija", navodi Korać.

On dodaje da se, zahvaljujući dosadašnjim pronalascima brodova na Viminacijumu, ovaj lokalitet izjednačio sa najvećim muzejima za brodove u Nemačkoj i Francuskoj.

Za novotkriveno plovilo u narednim danima biće izrađena specijalna čelična konstrukcija kojom će biti preneseno u Arheološki park Viminacijum na dalju konzervaciju, a kasnije i prezentaciju.

Inače, "Novosti" navode da su na svim do sada pronađenim brodovima u Viminacijumu bagerima oštećeni delovi pramaca.

"To ukazuje na organizaciju i pravac usidrenja na kopnu. što opet ukazuje da su brodovi formirali značajnu flotu. Istorijski je poznato da je na Viminacijumu bila stacionirana jedna od najvažnijih luka na Dunavu, Viminacijum klasis flavija. Flota u Viminacijumu je potvrđena i u Vojno administrativnom registru iz 4. veka", zaključuje prof dr Korać.