SPC proslavlja Svetog Iliju Gromovnika: Freska koja je i Pabla Pikasa ostavila bez daha

Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici obeležavaju praznik starozavetnog proroka i novozavetnog svetitelja Ilije, u narodu nazvanog i Gromovnik. Smatra se najsilovitijim među ognjenim svecima, pa se svetkuje s ogromnim strahopoštovanjem. 

Već na rođenju, anđeli Božji pokazali su predznamenje Ilijinog plamenog karaktera i njegove bogomdane sile ognjene. Velikim čudesima Ilija dokaza silu i vlast Božju.

Bio je među prorocima koji su se na Tavoru poklonili sinu Božjem na dan Preobraženja Gospodnjeg, pa se zato lik Svetog Ilije slika na preobraženskim prazničnim ikonama. Prema verovanju, Sveti Ilija nije umro već se živ, plamenim kočijama, vazneo na nebo pa se ta scena slika na prazničkim ilindanskim ikonama.

On će, prema predanju, biti preteča drugog dolaska Hristovog, pa će se pred kraj sveta opet javiti, da suzbije silu Antihristovu.

Od davnina čuva se izreka: "Od Svetog Ilije, sunce sve milije".

Slavi se i kao krsna slava.

Sveti Ilija je u Srbiji slava vazduhoplovaca, obnarodovana ukazom iz 1924. godine. S propašću Kraljevine Jugoslavije prekinuta je ova tradicija vazduhoplovaca, ali je obnovljena 1992. godine.

Freska "Gavran hrani proroka Iliju" delo nepoznatog slikara, nastalo u 13. veku, je jedna od znamenitosti manastira Morača, smeštenog na pola puta između Podgorice i Kolašina.

Na svetskoj izložbi u Parizu, 1952. godine, ova freska je proglašena za drugu najlepšu na celoj planeti, a Pablo Pikaso je uvrstio u remek dela svetske umetnosti.

Posebnu znamenitost manastira Morače predstavlja njen živopis. Stari živopis iz 1252. godine, koji je prekrivao sve zidove glavne crkve je sačuvan samo u đakonikonu, i to u lošem stanju. Monumentalnošću i snagom izraza izdvaja se 11 kompozicija iz života proroka Svetog Ilije.

To je jedini poznati prizor ovog ciklusa u monumentalnom srednjovekovnom živopisu. Prikazano je rođenje Svetog Ilije, a zatim se hronološki ređaju scene iz njegovog života.