Magazin
Osobe koje počnu da puše kao tinejdžeri imaju manje sive moždane mase
Svake osme sekunde umre jedna osoba od posledica uticaja duvanskog dima, tj. oko 6 milona ljudi godišnje u celom svetu, govore podaci Svetske zdrastvene organizacije. Pušenje izaziva rak pluća, bolesti srca, moždana oboljenja, astmu, dijabetes i negativno utiče na okolinu i prirodu. Skorija istraživanja pokazuju da onima koji rano razviju naviku pušenja, može da da se smanji siva moždana masa u delu mozga povezanog sa donošenjem odluka i samokontrolom.
Pušenje je veoma rasprostranjeno i smatra se i vodećim uzrokom smrti kod odraslih: "To je najčešće zavisničko ponašanje i stvaranje ove loše navike skoro uvek se događa tokom adolescencije", kaže Trevor Robins, psiholog sa Univerziteta Kembridž.
Osobama koji počnu da puše kao tinejdžeri, siva moždana masa može da se smanji i to u dva važna dela mozga, sugeriše studija o uticaju pušenja adolescenata i mladih odraslih osoba u Velikoj Britaniji, Francuskoj, Nemačkoj, Irskoj koja je sprovedena na univerzitetima Kembridž, Fudan i Vorvik. U opširnom istraživanju učestovalo je preko 800 ljudi, a odgovarali su i na pitanja o osobinama ličnosti.
Naučnici su uporedili učesnike studije koji su počeli da puše sa 14 godina sa nepušačima i ponovili su opet istraživanje sa istim osobama samo kada su imali 19 i 23 godine. Otkrili su "da su tinejdžeri koji su počeli da puše sa 14 godina imali manje sive moždane mase u delu levog frontalnog režnja koji je povezan sa donošenjem odluka i samokontrolom.
Skeniranje mozga koje je urađeno pet godina kasnije otkrilo je da je suprotni deo ovog istog regiona mozga (koji je povezan sa zadovoljstvom) takođe smanjen u grupi pušača u poređenju sa nepušačima.
"Ventromedijalni prefrontalni korteks je ključni region za dopamin, supstancu za koju se "vezuje" zadovoljstvo u mozgu. Manje sive mase u ovoj regiji mozga može ograničiti kognitivne funkcije, što dovodi do niže samokontrole i sklonosti ka rizičnom ponašanju, kao što je pušenje", smatra profesor Barbara Sahakijan sa odeljenja za psihijatriju Kembridža.
Učesnici kod kojih je otkrivena veća sklonost ka traženju senzacija imali su i veću verovatnoću da im je smanjena moždana masa na desnoj strani ventromedijalnog prefrontalnog korteksa. Takođe, potreba za isprobavanjem novih stvari bila je povezano sa umanjenjem sive materije na levoj strani. Navedeni zaključci su upućivali na ponašanja koje povećava verovatnoću pušenja kod tinejdžera.
"Pušači tada doživljavaju gubitak sive mase u desnim prednjim režnjevima, što je povezano sa ponašanjem koje pojačava upotrebu supstanci. Ovo se može objasniti kao uzročno-posledični prikaz kako se pušenje "pokreće" kod mladih ljudi i kako se pretvara u zavisnost", kaže naučnik Tianie Jia sa Univerziteta Fudan.
Rezultati koji su dobijeni kada su ispitanici imali 23 godine, pokazali su da se volumen sive mase u desnom prefrontalnom korteksu smanjivao bržim tempom kod onih koji su nastavili da puše.
