Magazin

Sveti Kirilo i Metodije ‒ Dan slovenske pismenosti i kulture

Od 2019. godine 24. maj u Srbiji se obeležava kao državni praznik - Dan slovenske pismenosti i kulture, a Dan sećanja na njihovo misionarstvo obeležava i u Poljskoj, Češkoj, Slovačkoj, Rusiji, Ukrajini i Severnoj Makedoniji
Sveti Kirilo i Metodije ‒ Dan slovenske pismenosti i kulture

Srpska pravoslavna crkva i vernici danas slave praznik Svetog Kirila i Metodija, koji su zaslužni za širenje pismenosti među slovenskim narodima.

Braća Kirilo i Metodije stvorili su glagoljicu, prvo pismo Slovena i simbol su slovenske pismenosti.

Od 2019. godine 24. maj u Srbiji se obeležava kao državni praznik - Dan slovenske pismenosti i kulture.

Svaki od braće ima svoj dan, a zajednički praznik posvećen njima uveden je na hiljadugodišnjicu njihove misije.

Osim u Srbiji, Dan sećanja na misionarstvo i vizionarstvo braće iz Soluna iz vremena jedinstvene hrišćanske crkve obeležava se i u Poljskoj, Češkoj, Slovačkoj, Rusiji, Ukrajini i Severnoj Makedoniji.

Dva brata Konstantin i Mihail (kako su glasila njihova krštena imena) rođeni su u Solunu i makedonskog su porekla. Njihov otac Lav bio je visoki vizantijski vojni zapovednik. Majka Marija je bila slovenskog porekla. Lav je preminuo kada je Ćirilo imao 14 godina i ministar Teoktistos, koji je bio logotet pošte, postao je njihov staratelj.

Najraniju mladost proveli su u Solunu, u to vreme bio okruženom Slovenima. Metodije je postao upravnik u istočnoj Makedoniji, a Ćirilo, koji je odrastao na carskom dvoru, a nakon završenih filozofskih i teoloških studija, bio je postavljen za bibliotekara Aja Sofije u Carigradu i učitelja filozofije na carigradskoj visokoj školi. 

Misije kod Slovena

U doba političkih i crkvenih trzavica, 856. Metodije se povukao u manastir na planinu Uldag, zvanu mizijski Olimp u Maloj Aziji. Malo kasnije je za njim došao i Ćirilo.

Po nalogu vizantijskog cara Mihaila Trećeg i Patrijarha Konstantinopolja Fotija, 860. braća su otišla kao misionari među tursko-tatarske Hazare u južnoj Rusiji da bi sprečili širenje judaizma.

Ova misionarska misija je bila neuspešna, ali dve godine kasnije angažovani su za novu misiju kod Slovena. Poslanstvo moravskog kneza Rastislava zatražilo je od cara Mihaila episkopa i sveštenike koji će propovedati na staroslovenskom jeziku hrišćansku veru.

Uspeh njihove misije, mnogobrojni učenici i narodne simpatije izazvali su reakciju protivnika i počela je borba protiv slovenskih misionara, a glavni argument bila je tzv. trojezična teorija prema kojoj postoje samo tri sveta jezika na kojima se mogu vršiti verski obredi: hebrejski, grčki i latinski.

Konstantin je izmisli slovensku azbuku koja ima trideset i osam slova. Zatim je pristupio prevođenju grčkih sveštenih knjiga na slovenski jezik. U tome mu pomagaše blaženi Metodije i učenici.

Metodije je u Moravskoj preveo na staroslovenski Bibliju. Nakon njegove smrti, u Moravskoj je zabranjena slovenska liturgija, a knez Svetopluk je prognao njegove učenike. Učenici njegovi, petočislenici, sa Svetim Klimentom kao episkopom na čelu, spustili su se na jug, u Makedoniju, gde su iz Ohrida nastavili posao koji su Đirilo i Metodije započeli na severu.

image