Autorska prava provincije i slučaj Neleta Karajlića

Uskogrudi ali legitimni zahtev Davora Sučića da Nenad Janković, alijas dr Nele Karajlić, ne izvodi pesme "Zabranjenog pušenja" koje je Sučić napisao, umesto diskretnim džentlmenskim dogovorom ili pogodbom dvojice nekadašnjih jarana, okončan je najprizemnijim političkim rijalitijem na internetu i televiziji.

U Sučićev (svesno) preglasno izgovoren zahtev dodat je prstohvat nakvasale hronične sarajevske mržnje, iste one o kojoj je, kao korelativu straha, pisao Ivo Andrić, pa su konačnu reč, umesto aktera priče, počeli da nam nalivaju nepozvani epizodisti, tercirajući još jednoj nesreći izvan koje imaju malo šta da kažu ili ostvare. 

Civilizacijski fajront i otvaranje musafirhane

Kao što su tragedije u "Ribnikaru" i na Kosmaju odmah planule u politički obračun, tako je i Sučićev zahtev Neletu Karajliću današnje Sarajevo iskoristilo da pokuša, iznova, da dokaže kako je to i danas grad isti onakav kakav je bio pre četiri decenije, iako Sarajevo nikada pre i nikada posle nije bilo to što je bilo, dok su tamošnjim ulicama hodali Emir Kusturica, Nele Karajlić i mnogi drugi koji su civilizacijski fajront znali da razlikuju od svečanog otvaranja musafirhane.

Današnje Sarajevo deli jedino geografiju sa urbanim bljeskom tog nekadašnjeg jugoslovenskog grada, istog naziva. Našminkana Baščaršija ne može da zaseni tu činjenicu ni sa hiljadu svojeručno potpisanih odluka bilo kog visokog predstavnika bilo čega u BiH.

Da bi se današnje Sarajevo, povrativši kasabalijski duh koji svojevremeno nije vario ni Selimovića, Andrića, Ćimića i mnoge druge velikane bosanskohercegovačkog zavičaja, tobože povratilo kontinuitet sa tim nekadašnjim jugoslovenskim gradom, potrebno je da najiskričaviji duh njegovog pomenutog urbanog bljeska, dr Nele Karajlić, od "raje" devalvira u prezrenog "papka", Emir Kusturica u pravoslavnog Mefistofelesa, ali da pritom Mušan Topalović Caco avanzuje u Majku Terezu, a pomenuti Sučić u rok zvezdu.

To je logika koja u svom ishodištu nalaže danas Nenadu Jankoviću da se, najmanje jednom nedeljno, na sve četiri strane sveta izvinjava zbog toga što je odlaskom iz islamističkog Sarajeva spasavao sopstvenu glavu.

Naličje ratnog Sarajeva

Sarajevo je tokom rata granatirano, tamo su ubijena deca, počinjeni su mnogi zločini, ali medijski narativ o opsednutom gradu ima i svoje podjednako tragično naličje.

Autor ovih redova neguje dubok pijetet prema svim sarajevskim ratnim žrtvama i ne poseduje etički mehanizam njihovog vrednosnog razdvajanja. Autor ovih redova, takođe, ne razume hroničnu instrumentalizaciju žrtava u dnevnopolitičke svrhe, niti upotrebu svakog nesporazuma za raspirivanje ratnih istorijskih trauma.

U tom opsednutom gradu ubijeno je oko 3.000 ljudi, zbog toga što su bili to što su bili (Srbi). Iz tog grada, nakon Dejtonskog sporazuma, otišlo je više od 100.000 ljudi, svakako ne zbog prevrućeg bureka.

Na koncu, iz tog grada pucalo se na predgrađa podjednakom žestinom kao iz rubnih gradskih područja na gradsko jezgro. Ginulo se nešto i po tim rubnim područjima, a ne samo "u gradu".

Pred kompletnom slikom ratnog Sarajeva pada mit o "raji" koju granatiraju "papci" sa brda. Kada tu sliku fragmentiramo napred pomenutom preraspodelom gradskih uloga, onda islamisti dobijaju priliku da navuku frak pitomih građana, a hiljade interno ubijenih i stotine hiljada odseljenih postaju komunalni, seljački višak koji usred ratnog udesa centralnih gradskih opština nije vredan civilizacijskog pomena.

U takvoj raspodeli, "naše" žrtve imaju veći značaj od "njihovih" žrtava naprosto zato što "njihovih" žrtava treba da nema ili one treba da budu tek incident usred granatiranog multietničkog i multikonfesionalnog raja.

Ukoliko je Nele Karajlić bio so multietničkog Sarajeva, a pobegao je spasavajući sopstvenu i glavu svoje porodice, onda lažnjak takvog Sarajeva od njega treba po svaku cenu da napravi "agresora".

To je jednostavan, otrovan recept.

Sučić bi da malo bude Nele Karajlić

Za ovu vrstu obračuna sa stvarnošću, sarajevski epizodisti upotrebili su pomenuti legitimni zahtev Davora Sučića. Današnje Sarajevo misli da će postati "ono" Sarajevo plastičnom operacijom Davora Sučića u Neleta Karajlića sa političkim dodacima ulivenim u njega po novosarajevskoj meri.

Nije mi jasno zbog čega se Nele Karajlić uopšte upuštao u polemiku sa epizodistima koji nemaju šta da kažu, osim rečenice-dve-tri mržnje i zavisti, šireći kontekst rasprave na rat i posipajući se pepelom.

Postupio je gospodski: Davora Sučića, koji bi da malo bude on, Nele Karajlić je džentlmenski nazvao prijateljem i odustao od izvođenja "njegovih" pesama.

Sučić jedino napadima na Karajlića može da se oseti važnim, kao što današnje Sarajevo može da se samoodredi jedino mržnjom sa korelativom u strahu prema Beogradu.

Da bi se razumeo sadržaj te mržnje, nije dovoljno pročitati samo Andrićevo "Pismo iz 1920. godine", mada bi taj kratki tekst svaki današnji Sarajlija, uplašen i ubeđen da je sva nepravda i sve zlo ovog sveta na njegovim plećima, trebalo da pročita kao početak vlastite političke psihoanalize:

"...Možda bi u Bosni trebalo opominjati čoveka da se na svakom koraku, u svakoj misli i svakom, i najuzvišenijem čuva mržnje, urođene, nesvesne, endemične mržnje. Jer u toj zaostaloj i ubogoj zemlji, u kojoj žive zbijeno četiri razne vere, trebalo bi četiri puta više ljubavi, međusobnog razumevanja i snošljivosti nego drugim zemljama. A u Bosni je naprotiv, nerazumevanje, koje povremeno prelazi u otvorenu mržnju, gotovo opšta karakteristika stanovnika. Između raznih vera jazovi su tako duboki da samo mržnja uspeva ponekad da ih pređe..."

Jedini lek za ozdravljenje je da u Sarajevu, podjednako i u Beogradu – niko ne smatra da je Beograd bez greha, ljudi više čitaju i što je važnije razumeju Ivu Andrića, a ne dnevnopolitička, epizodna tumačenja lika i dela Davora Sučića u kontekstu hvatanja što bolje političke busije u sopstvenom ratnom šancu koji bismo, e da se Vlasi ne dosete, hteli da predstavimo kao čitav jedan grad.