Mosad i Holivud – ljubavna priča bez granica

Kada je proslavljeni španski glumac Havijer Bardem nedavno izašao pred novinare na filmskom festivalu u San Sebastijanu, malo ko je očekivao da čuje reči koje su bile tada izgovorene. On je zahvalio za dodeljenu nagradu na festivalu, ali je izjavio da nije u slavljeničkom raspoloženju jer se, prema njegovim rečima, u Gazi odvija genocid.

Optužio je izraelsku vladu, koju je nazvao najradikalnijom u istoriji, za kršenje svih normi međunarodnog prava i za činjenje zločina protiv čovečnosti. Optužio je takođe i Sjedinjene Američke Države, Ujedinjeno Kraljevstvo i Nemačku da svojom bezuslovnom podrškom Netanjahuovoj vladi postaju saučesnici zločina bez presedana. On je žestoko osudio Hamasove napade od 7. oktobra prošle godine, ali je istakao da oni ne mogu biti opravdanje za masovno i brutalno kolektivno kažnjavanje palestinskog naroda.

Ova Bardemova gnevna tirada poprilično je uzburkala duhove u svetu filma, kako zbog Bardemovog međunarodnog statusa velike zvezde tako i zbog težine iznetih optužbi na račun Izraela, a pojedini komentatori i insajderi iz filmske industrije izneli su ocenu da je ovim ispadom španski glumac ozbiljno ugrozio svoju dalju karijeru preko bare. Jer kritikovati Izrael i Jevreje smatra se u Holivudu za tabu koji su retki imali hrabrosti da prekrše.

Jedna od njih bila je meksička glumica Melisa Barera, koja je prošle godine otpuštena iz horor franšize "Vrisak" zbog serije propalestinskih tvitova koji su od strane producenata ocenjeni kao govor mržnje. Čuvena Suzan Sarandon, dobitnica Oskara i jedna od najcenjenijih američkih glumica, doživela je da je menadžerska agencija koja je zastupa otpusti kao klijenta zbog činjenice da je otišla na propalestinski miting. Slično je prošla i britanska glumica Vanesa Redgrejv kada je 1977. snimila dokumentarac o stradanju palestinskog naroda zbog čega je godinama bila bojkotovana u američkoj filmskoj industriji.

Čak se i legendarni Marlon Brando, verovatno najveći i najuticajniji glumac u istoriji filma, našao na stubu srama sredinom devedesetih godina prošlog veka kada je, gostujući kod Larija Kinga na Si-En-Enu, izjavio da bi Jevreji, koji poseduju Holivud, morali da budu osetljiviji i da povedu računa o tome da ne prikazuju toliko nasilja u filmovima jer su istorijski bili među najvećim žrtvama nasilja. On je tada optužio jevrejske šefove velikih studija da tendenciozno promovišu negativne stereotipe za druge manjinske grupe poput Indijanaca, crnaca, Azijata i Latinosa, dok su prikazi Jevreja u filmovima uvek pozitivni i dobronamerni.

Koliko je moćan jevrejski lobi u Holivudu najbolje ilustruje činjenica da je 80 odsto kapitala američke filmske industrije u rukama Jevreja. Nije nikakva tajna da su, osim "Diznija", sve ostale velike filmske studije osnovali Jevreji. Karl Lemi (Jevrejin iz Nemačke) osnovao je "Juniverzal studio", Adolf Zukor (Jevrejin iz Mađarske) osnovao je "Paramaunt", braća Vorner (Jevreji iz Poljske) osnovali su "Vorner studio", Vilijam Foks (Jevrejin iz Mađarske) osnovao je "Foks studio", a Semjuel Goldvin (Jevrejin iz Poljske) osnovao je Em-Dži-Em zajedno sa Lui Bi Majerom.

Pored samih vlasnika, filmski biznis bio je od početka prepun Jevreja koji su najčešće bili u ulogama iza kamere u vidu producenata, agenata, scenarista i režisera, a uspon nacizma i veliki egzodus Jevreja iz Evrope tokom tridesetih godina doveo je u Holivud veliki broj već etabliranih umetnika i istaknutih ličnosti poput Bilija Vajldera, Frica Langa, Otoa Premingera, Hedi Lamar, Pitera Lorija, Sema Spigela i Viki Baum, što je dodatno ojačalo jevrejski karakter Holivuda.

Kada je osnovan Izrael 1948. holivudski krugovi dali su veliki doprinos u novcu i propagandnoj podršci novoj jevrejskoj državi, Kirk Daglas (rođen kao Isur Danijelovič) već 1952. snimao je film "Žongler" u Izraelu o iskustvima Jevreja koji su preživeli Holokaust i koji se bore za svoj novi život u Izraelu, a realizacija epskog spektakla o nastanku Izraela "Egzodus" iz 1960. sa Polom Njumenom i Evom Mari Sejnt bila je prelomna tačka u strategiji legitimizacije nove države i njenih teritorijalnih pretenzija na zemlju koja je do tada pripadala Arapima.

Tu dolazimo do onoga što se u Izraelu naziva hasbara, odnosno objašnjavanje, a sam termin je smislio istaknuti cionista Naum Sokolov kao vrstu agresivne i proaktivne javne diplomatije koja nastoji da nejevrejima objasni i opravda ciljeve i postupke Izraela.

Pored stvaranja pozitivnog imidža Izraela kao jedine moderne i progresivne demokratije na Bliskom istoku, bilo je važno i dehumanizovati i stigmatizovati Palestince kao teroriste i divljake.

U tom propagandnom poslu važnu ulogu odigrali su osnivači filmskog studija "Kanon", Menahem Golan i Joram Globus, dvojica izraelskih biznismena i filmskih producenata sa jakim vezama sa Mosadom, koji su krajem sedamdesetih i tokom osamdesetih snimili čak 30 akcionih filmova u kojima su sveamerički heroji poput Čaka Norisa tamanili krvožedne arapske teroriste.

Ipak, ako govorimo o uticaju Mosada u Holivudu nezaobilazno je ime Arnona Milčana, hiperaktivnog producenta koji je potpisan na preko 130 ostvarenja, među kojima su i nesporni klasici poput "Bilo jednom u Americi", "Zgodna žena", "Borilački klub", "Brazil" i "Poverljivo iz El Eja".

Milčan je pre desetak godina priznao da je u Holivud došao po zadatku kao agent Mosada i da je njegovo zaduženje, pored sticanja uticaja kroz proizvodnju filmova, bilo da nabavlja materijale za izraelski nuklearni program i da vrbuje naučnike iz američke odbrambene industrije. On je bio deo tajnog Biroa za naučne odnose, poznatog kao Lekem, koji je zvanično raspušten nakon što je uhapšen Džonatan Polard koji je kao američki obaveštajni analitičar špijunirao za Izrael.

Milčan je takođe, po sopstvenom priznanju, uticao na to da se u američkim filmovima o agentima Mosada govori samo u superlativima. Sve mitske akcije i operacije izraelske obaveštajne službe, od hvatanja Adolfa Ajhmana preko likvidacije terorista Crnog septembra do infiltracije Elija Koena u vrhove sirijske vlasti, ekranizovane su u brojnim holivudskim ostvarenjima na takav način da se postupci izraelskih agenata isključivo mogu tumačiti kao pravedni, plemeniti i požrtvovani.

Takav tretman na američkom filmu nema ni CIA, koja je često prikazana kao korumpirana, okrutna i nemoralna.

Nema nikakve sumnje da će i dramatični događaji kojima svedočimo ovih dana, poput ubistava pejdžerima vođa Hezbolaha u Libanu, jednog dana biti predmet nekog glamuroznog holivudskog akcionog filma koji će imati za cilj da svetsko javno mnjenje privuče na stranu Izraela. Samo tada će hasbara imati ozbiljnu konkurenciju u necenzurisanim slikama pobijene palestinske dece i apokaliptično razrušenih gradova koje su društvene mreže raširile svuda po svetu i učinile da, kao što smo imali prilike da vidimo, mladi ljudi po diskotekama u Španiji, Irskoj i Poljskoj euforično slave padanje iranskih raketa po Tel Avivu.