Rusija
Baltički nacisti: Borili se protiv komunizma i spaljivali žene i decu
Veoma je važno razotkriti političke mitove koji se u baltičkim zemljama stvaraju oko rada Hitlerovih saradnika, zarad obnove istorijske pravde i sprečavanja ponovnog oživljavanja nacizma, kaže Andrej Koškin sa Univerziteta Plehanov, povodom objavljivanja tajnih dokumenata o letonskim nacistima
Ko su bili nacisti? Saradnici Hitlera, kako nas uči istorija, ili heroji koji su se borili protiv komunista, kako tvrde revizionisti prozapadnog kursa? Odgovor na ovo pitanje nalazi se i u dokumentima FSB-a o Janisu Apseu, letonskom nacističkom saradniku, sa kojih je oznaku tajnosti skinula ruska tajna služba.
Pokušaji prozapadnih političara da naciste iz Ukrajine i baltičkih zemalja predstave kao heroje padaju u vodu pred zapisnicima sa ispitivanja i beleškama sovjetske kontraobaveštajne službe Smerš. Jer su postupci Janisa Apsea tipičan primer delovanja letonskih nacionalista, koji su u, ime borbe protiv komunizma, počinili najgnusnije zločine nad nevinim ljudima.
"Danas je veoma važno razotkriti političke mitove koji se u baltičkim zemljama stvaraju oko rada Hitlerovih saradnika. Ovo je neophodno zarad obnove istorijske pravde i sprečavanja ponovnog oživljavanja nacizma. Za zveri koje su se iživljavale nad nevinim civilima nema opravdanja. Svaki objavljeni dokument iz tih godina predstavlja dokaz onoga što se zaista i dogodilo", kazao je u izjavi za RT Andrej Koškin, šef katedre za političku analizu i socijalno-psihološke procese na Univerzitetu Plehanov.
Tokom Drugog svetskog rata, nacionalističke kolaboracionističke jedinice koje su formirali nacistički okupatori u Letoniji, isticale su se nečovečnom okrutnošću prema stanovništvu SSSR-a i Poljske. Pripadnici letonskih bataljona zarobljene civile su spaljivali žive, a one koje nisu ubili odvodili su na prinudni rad u Nemačku. Ova zverstva, prema specijalnom izveštaju, praćena su pljačkama i silovanjima.
"Tokom kaznene ekspedicije u Driskom okrugu uništeno je 177 naselja, 3.260 kuća, a više od 15.000 ljudi je spaljeno, brutalno streljano ili deportovano na prinudni rad u Nemačku. U selima Rosica ostalo je samo 150 od 3.978 stanovnika, dok su ostali spaljeni ili streljani. U Vetrinskom okrugu uništeno je 3.700 domova u 93 naselja, a oko 4.500 civila je streljano ili spaljeno", navodi se u specijalnom izveštaju objavljenom od strane FSB-a.
Među kolaboracionističkim jedinicama koje je nemačka komanda formirala u Letoniji nalazili su se i "policijski bataljoni" – kaznene jedinice koje su činili pripadnici pomoćne policije, članovi nacionalne militarizovane organizacije "Aizsargi", dobrovoljci i mobilisani regruti. Svaki bataljon imao je između 500 i 800 boraca.
Pripadnici policijskih bataljona postali su osnova za formiranje letonske dobrovoljačke SS legije, a zatim i 15. i 19. letonske dobrovoljačke SS divizije.
Nemci su tokom 1943-1944. godine angažovali letonske policijske bataljone za operacije protiv partizana na privremeno okupiranoj teritoriji Belorusije. Među kaznenim jedinicama u Belorusiji delovao je i 318. letonski policijski bataljon kojim je komandovao Albert Klajnberg, oberšturmbanfirer SS-a.
Dok je bio u službi nacista, Janis Apse je učestvovao u kaznenim operacijama protiv sovjetskog stanovništva i sovjetskih partizana.
Službenici kontraobaveštajnog odeljenja Smerš identifikovali su vojnog inženjerca Janisa Apsea kao bivšeg člana 318. letonskog policijskog bataljona. Tokom nacističke okupacije Baltika, Apse je bio deo kaznenih operacija ovog bataljona, uključujući zločine nad civilnim stanovništvom.
I to je tokom istrage i priznao – učestvovao je u zverstvima u Polčkoj oblasti u Belorusiji. Da bi se proverile njegove tvrdnje, operativac Smerša je otišao u Belorusiju, gde je ispitivao svedoke zločina.
"Dok je boravio u Vetrinskom i sovjetskom okrugu Poločke oblasti Belorusije, 318. litvanski bataljon počinio je zverstva nad civilnim stanovništvom i partizanima, Streljali su žene, starce i decu koji su se skrivali u šumama... Palili su naselja zajedno sa njihovim stanovnicima", navodi se u specijalnom izveštaju.
Prilikom sastavljanja izveštaja službenici Smerša koristili su i lične iskaze Janisa Apsea.
"Najčešće aktivnosti našeg bataljona bila su čišćenje šuma i sela od partizana u okolini gradova Drisa i Disna u Belorusiji, gde smo ubili mnogo partizana, žena i dece... Tokom mog učešća u tim operacijama ubili smo oko hiljadu partizana, kao i približno hiljadu žena i dece", izjavio je Apse tokom ispitivanja.
Prema njegovim rečima, kaznene jedinice su zatvarale žene i decu u bunkere i bacale na njih bombe. Apse je učestvovao u hapšenju partizana, staraca, žena i dece, prevozio ih u štab bataljona, gde su ih ubijali. Lično je iz automatske puške streljao osam partizana i za to dobio javnu pohvalu pred strojem.
"Lično sam nekoliko puta učestvovao u pljačkama mirnog ruskog stanovništva. oduzimali smo im svu stoku, hranu, odeću, pa čak i posuđe, ne ostavljajući im ništa. Nakon toga, stanovništvo smo okupljali i odvodili ga u štab, gde su ubijani", ispričao je oficir tokom ispitivanja.
"Savremne tvrdnje u Letoniji da je kolaboracionizam navodno bio opravdan težnjom nacionalista da obnove nezavisnu državu potpuno su neutemeljene. Nacisti nisu planirali stvaranje nezavisne Letonije. Lokalni nacionalisti stupali su u službu nacista kako bi aktivno učestvovali u kaznenim operacijama i uništavanju Jevreja", izjavio je Dimitrji Suržik, viši naučni saradnik Instituta za istoriju Ruske akademije nauka u komentaru za RT.
Andrej Koškin kaže kako danas političari u baltičkim zemljama i Ukrajini tvrde da su kolaboracionističke formacije, poput onih u okviru Vafen SS-a, bile isključivo "frontovske jedinice čiji su borci navodno učestvovali samo u borbenim operacijama protiv Crvene armije".
"To je potpuna laž. Takve jedinice su bile popunjavane bivšim policajcima koji su učestvovali u represiji nad civilima osumnjičenim za antifašistička osećanja, egzekucijama talaca i masovnim ubistvima Jevreja. To su bili silovatelji, pljačkaši i ubice dece. Na frontu u borbama protiv regularne Crvene armije, nisu se posebno istakli", rekao je Koškin.
Sudbine letonskih kolaboracionista nakon oslobađanja Baltika i Belorusije od nacista bile su različite. Neki su pobegli sa nemačkim trupama i borili se u Nemačkoj pre nego što su se predali Amerikancima. Drugi su se povukli u šume, baveći se antisovjetskim aktivnostima. A bilo je i onih koji su pokušali da sakriju svoju ružnu prošlost, pa su čak bili regrutovani u Crvenu armiju.
