S-70 "ohotnik-B": Ruska "nevidljiva" letelica krstari ukrajinskim nebom

S-70 "ohotnik-B" je teška izviđačko-borbena bespilotna letelica sa stelt tehnologijom, koju su dizajnirali "Suhoj" i "Mikojan", a proizvodi "Novosibirski vazduhoplovni zavod". Prvi let "ohotnika" ("lovac" u prevodu sa ruskog jezika), obavljen je trećeg avgusta 2019. godine, a danas postoje dva prototipa u letnom stanju u fazi testiranja i dva u proizvodnji.

Interesantno je da se prvi i drugi prototip ove vazduhoplovne platforme razlikuju u domenu aerodinamičkog dizajna, avionike i oblika mlaznice (izduvnog sistema), jer su na potonjem primenjene modifikacije radi smanjivanja radarskog odraza.

Treći i četvrti "ohotnik" će zapravo biti primerci serijske proizvodnje i u planu je da se u 2024. godini, eskadrile S-70 uvedu u operativnu upotrebu Zapadnog i Južnog vojnog okruga Oružanih snaga Ruske Federacije.

Iako se još nalazi u fazi ispitivanja, 27. juna su se na društvenim mrežama pojavile slike letelice koja po svom dizajnu i dimenzijama nedvosmisleno podseća na "ohotnika". Prema dostupnim izvorima fotografije su snimljene u Sumskoj oblasti, gde su tog dana zabeleženi udari iz vazduha.

U prilog tome da se radi o S-70, ukazuje i činjenica da ovo ne bi bio prvi put da ruske snage testiraju vazduhoplov u realnim borbenim uslovima pre zvaničnog uvođenja u operativnu upotrebu, budući da je to učinjeno i sa Su-57 u Siriji.

"Nevidljivi" gigant

Sa dužinom od 14 metara, rasponom krila od 19m, visinom od oko tri metra, težinom praznog vazduhoplova od 20 tona i maksimalnom poletnom masom od 25 tona, "ohotnik" spada u red najvećih vojnih bespilotnih letelica na svetu.

To potvrđuje i stajni trap smešten u unutrašnjosti vazduhoplova, konstruisan po principu tricikla, sastavljen od nosne noge sa dva točka i dve glavne noge sa po jednim velikim točkom, neophodnim da podnesu veliku težinu S-70.

Međutim, zahvaljujući dizajnu zasnovanom na aerodnimačkoj koncepciji "letećeg krila", koja podrazumeva nedefinisan trup, nepostojanje repa i pozicioniranje opreme, rezervoara i naoružanja u središnjem delu, obezbeđen je mali radarski odraz uprkos velikim dimenzijama.

Naime, opisani niskoprofilni dizajn u skladu je sa principima "stelt" tehnologije, zbog koje su između ostalog pri proizvodnji korišćeni kompozitni materijali i specijalni premazi za odbijanje radarskih talasa.

Pogon "ohotnika" čini jedan "saturnov" dvoprotočni turbomlazni motor AL-41F1 sa potiskom od 147,1 kN, smešten u zadnjem delu letelice. Ne postoje pouzdane informacije o maksimalnoj brzini kretanja S-70, ali određeni podaci ukazuju da ona iznosi 1.400 km/h pri malim visinama, odnosno 1.000 km/h u ostalim slučajevima, kao i da je brzina penjanja 211 m/s, a plafon leta 12.000 m.

Dostupni izvori procenjuju da je maksimalni dolet ove letelice između 5.000 i 6.000 km, borbeni radijus oko 3.000-4.000 km, što uz "stelt" karakteristike znači da može izvršavati borbene zadatke u vazdušnom prostoru duboko iza neprijateljskih linija.

Veštačka inteligencija i razorno oružje

S-70 ima potpuno nov informaciono-upravljački sistem, koji je u stanju da u potpunosti preuzme funkciju operatera, prilikom gubitka ili prekida veze između letelice i komandnog centra. U takvoj situaciji, zahvaljujući tehnologiji "veštačke inteligencije" ovog sistema, "ohotnik" može samostalno sleteti u matičnu vazduhoplovnu bazu, a takođe poseduje svest o brzini kretanja i automatski je kontroliše.

Osim navedenog, ova bespilotna letelica može potpuno autonomno (dakle bez učešća operatera) izvršiti sve delove borbenog zadatka, osim dejstva naoružanjem. Razlog za to je najverovatnije činjenica da "veštačka inteligencija" može pogrešiti pri identifikaciji ciljeva i otvoriti prijateljsku vatru po jedinicama na kopnu, pa je ovaj segment upotrebe S-70 i dalje u rukama operatera.

Samo naoružanje, smešteno je u dva odeljka unutar letelice nosivosti između 2 i 2,8 t, čime se izbegava ugradnja spoljnih podvesnih tačaka koje imaju negativan uticaj na smanjivanje radarskog odraza. Stoga, "ohotnik" može biti opremljen visoko-eksplozivnim fragmentirajućim zapaljivim nevođenim avio bombama OFZAB-500; termobaričnim nevođenim avio bombama ODAB-500PMV; "jedrećim" visoko-preciznim avio bombama 9-A-7759 "grom"; i krstarećim televizijski vođenim raketama H-59MK2, dometa 290 km sa bojevom glavom težine do 320 kg.

Ineroperabilnost sa Su-57 i način upotrebe

Glavna prednost S-70 jeste interoperabilnost sa višenamenskim borbenim avionima pete generacije Su-57, budući da piloti ovih vazduhoplova tokom leta imaju opciju upravljanja sa više "ohotnika" iz svojih kokpita. Ovo je omogućeno zahvaljujući umreženosti tih letelica u sistem veze za prenos podataka, navigaciju i identifikaciju (OSNOD), namenjenim za kodiranje i dekodiranje, prenos velike količine podataka, navođenje vazduhoplova i upravljanje besposadnom platformom u realnom vremenu.

Prvi zajednički probni let i uzajamno dejstvo u trajanju od preko 30 minuta dve letelice obavljeni su 27. septembra 2019. godine, prilikom čega je uvežbana interakcija radi povećanja radarskog dometa Su-57, otkrivanja ciljeva i njihovog uništavanja bez ulaska u zonu dejstva neprijateljske PVO.

S-70 se tokom tog testiranja pokazao izuzetno korisnim, zbog toga što ima manji radarski odraz nego višenamenski avion pete generacije, uz pristojnu količinu naoružanja. Sa druge strane, pored prikupljanja obaveštajnih podataka i dejstva po označenim ciljevima, uloga Su-57 bila je i zaštita bespilotne letelice od potencijalnog napada neprijateljskih aviona.

Iz opisane vežbe jasno se vidi da je "ohotnik" namenjen za prodiranje u vazdušni prostor protivnika, udare po ciljevima duboko iza neprijateljskih linija i prikupljanje i prosleđivanje informacija pratećem avionu o položaju neprijateljskih jedinica. U slučaju da dođe do intenzivnije upotrebe ovih letelica u zoni Specijalne vojne operacije, deluje da će ukrajinske snage imati mnogo poteškoća pri samom uočavanju "ohotnika", s obzirom na njegov mali radarski odraz na koji radarski sistemi zapadne proizvodnje nisu prilagođeni. Stoga bi Ruska Federacija već početkom 2024. godine mogla pokrenuti serijsku proizvodnju S-70, ukoliko operateri ovih vazduhoplova postignu očekivane rezultate.