Oklopni padobranac: K-4386 „tajfun-VDV“

Vazdušno-desantna vojska (VDV) Ruske Federacije je poseban rod u okviru oružanih snaga ove države i ujedno najveća padobransko-desantna sila na svetu sa 45.000 aktivnih pripadnika. Pored brojnosti, VDV se ističe i po velikom broju oklopno-mehanizovanih jedinica, opremljenih oklopnim vozilima različitih vrsta od osnovnih borbenih tenkova do transportera.

Već nekoliko decenija unazad, udarnu pesnicu tih jedinca uglavnom su činila gusenična amfibijska borbena vozila pešadije BMD serije, specijalno dizajnirana za obavljanje vazdušno-desantnih operacija. Međutim, u proteklih par godina u operativnu upotrebu VDV uvedeno je  nekoliko vrsta oklopljenih točkaša, a najviše pažnje od njih zavređuje K-4386 iz porodice "tajfun", poznat i kao "tajfun-VDV".

Radi se o najsavremenijem MRAP (Mine-Resistant Ambush Protected) borbenom oklopnom vozilu koje je dizajnirala i proizvodi kompanija "Remdizel", podružnica čuvenog "Kamaza". Razvoj K-4386 započet je 2015. godine, a prvi put je prikazano javnosti tokom vojnotehničkog foruma "Armija 2017" i do danas predstavlja jedino MRAP vozilo koje može biti izbačeno iz transportnog aviona uz pomoć padobrana.

Osnovna namena ovog "tajfuna" je prevoz ljudstva i tereta u sklopu vazdušno-desantnih misija, uz mogućnost integrisanja različite vrste naoružanja i opreme radi pružanja vatrene podrške jedinicama na terenu.

Osim standardne verzije postoji i samohodni minobacač 2S41 "drok" baziran na ovoj platformi, čiji su prvi primerci isporučeni jedinicama ruske vojske sredinom jula, a o kome će biti više reči u nekoj od narednih analiza. Za prevoz i razmeštanje točkaša u zonu borbenih dejstava koriste se teški transportni avioni Il-76 i An-124, ali i najveći helikopteri na svetu Mi-26.

Dizajn, oklop i i pogon

"Tajfun-VDV" ima standardan dizajn za savremene oklopne četvorotočkaše, pa se motor nalazi u prednjem, vozač i komandir u srednjem, dok su teret i ostatak posade smešteni u zadnjem delu. Posadu čini ukupno osam članova, uključujući vozača i komandira, a radi njihovog bržeg ukrcavanja i iskrcavanja, pored dvoje bočnih ugrađena su i vrata u zadnjem delu trupa. Osim toga, na krovu vozila postoji otvor koji namenjen za direktan pristup članova posade daljinski upravljanoj borbenoj stanici (DUBS), u slučaju manjih kvarova i sličnih situacija.

Kompozitni oklop K-4386 izrađen je od mešavine čelika i keramičkih materijala i pruža visok stepen balističke zaštite - nivo 4 (uključujući pancirnu zapaljivu municiju u kalibru 14,5h114 mm) na svim stranama po standardu STANAG 4569; visok stepen protivminske zaštite – nivo 3a i 3b po istom standardu, koji podrazumevaju zaštitu od dejstva minsko-eksplozivnih sredstava mase do osam kilograma, aktiviranih ispod točkova ili sredine vozila; kao i zaštitu od udara artiljerijske municije sa visoko-eksplozivnim punjenjem u kalibru 155 m, na 60 m udaljenosti.

Vozilo je dugačko šest, visoko 2,85 m i široko 2,54 metara, a ima nosivost od oko 2.000 kg i ukupnu masu od 15.000 kg. Zahvaljujući robusnom trupu, jakoj osnovi i kompaktnim dimenzijama, „tajfun-VDV“ može izdržati udar do kog dolazi prilikom sletanja sa padobranom, što je ključna karakteristika svakog oklopnjaka u upotrebi VDV-a. Specijalno dizajnirani točkovi od aluminijuma, sa pneumaticima velike izdržljivosti osiguravaju neometano kretanje u surovim uslovima zone borbenih dejstava.

Sa pogonom 4h4, "kamazovim" dizel motorom 610.10-350 snage 350 ks, menjačem sa devet stepeni prenosa i dva rezervoara za gorivo kapaciteta po 180 l, ovaj MRAP može razviti maksimalnu brzinu od oko 105 km/h i ostvariti domet od 1.000 km. Ugradnjom nezavisnog vešanja sa amortizerima, obezbeđena je udobna vožnja i visok nivo upravljivosti na različitim vrstama puteva i terena.

Uz prilagodljiv klirens od 420 mm, vozilo može svladati nagib od 60%, bočni nagib od 36%, vertikalne prepreke visine do 0,6 m, rovove širine do 0,5 m i vodene prepreke dubine do 1,5 m bez, tj. 1,75 m sa desetominutnim pripremama.

Glavne prednosti u segmentu mobilnosti su sposobnost obavljanja borbenih zadataka u planinskim predelima na nadmorskim visinama do 4.500 m i mogućnost izbacivanja iz aviona na izrazito udaljenim lokacijama.

Sistemi naoružanja, pomoćna oprema i borbena upotreba

Pored visokog stepena mobilnosti, "tajfun-VDV" se može pohvaliti i bogatim arsenalom naoružanja, odnosno daljinski upravljanom borbenom stanicom BM-30-D "spica", koju je razvio "Centralni istraživački institut Burevestnik". Iako je prvenstveno dizajnirana za "tajfun-VDV", zbog velike vatrene moći i pouzdanosti ovaj DUBS koriste i druga borbena oklopna vozila, među kojima i jedna od varijanti domaćeg "Lazara 3".

Primarno naoružanje BM-30-D je čuveni automatski top "šipunov" 2A42 u kalibru 30 mm maksimalnog dometa od dva do četiri kilometra u zavisnosti od cilja, sa 300 komada municije, koji "hrane" dva remena sa visoko-eksplozivnim i protivoklopnim granatama, početne brzine oko 1.000 m/s. Veća preciznost obezbeđena je kompenzatorom trzaja sa dva proreza za preusmeravanje barutnih gasova prilikom opaljenja.

Brzina paljbe je opciona i operater može izabrati sporiju od 200 do 300 ili bržu od 500 do 800 metaka u minuti. Pored topa, DUBS je opremljen pomoćnim mitraljezom PKTM sa 1.000 metaka u kalibru 7,62h54 mm, maksimalnog dometa od 1 do 1,5 km u zavisnosti od cilja i šest dispensera dimnih granata, po tri na bočnim stranama.

To oružje smešteno je na krovu "tajfuna" u oklopljenoj kupoli, koja omogućava rotiratnje naoružanja od 360 stepeni po azimutu, odnosno od -10 do + 60 stepeni po elevaciji. Iznad topa i mitraljeza, nalazi se optoelektronski sistem, sa uređajima za dnevno i noćno osmatranje, termovizijskom nišanskom spravom i laserskim daljinomerom. Operater vrši dejstvo iz unutrašnjosti vozila putem automatizovanog daljinskog sistema upravljanja vatrom, koji obuhvata balistički računar, stabilizator i savremeni displej.

Imajući u vidu opisane karakteristike DUBS-a, moglo bi se zaključiti da je "tajfun-VDV" sposoban za dejstvo po živoj sili u zaklonu i na otvorenom, lakim oklopnim vozilima, pa čak i niskoletećim ciljevima u vazduhu kada se kreću relativno malim brzinama.

U zavisnosti od potreba misije, na K-4386 se integrišu različiti pomoćni uređaji i alati kao što su: taktičke merdevine za upad, sredstva za izvlačenje vozila, strob svetla za ometanje i dezorijentaciju protivnika u noćnim operacijama, razglas, video kamera za osmatranje i različiti komunikacioni sistemi.

Prva poznata borbena upotreba ovog oklopnog vozila zabeležena je krajem septembra 2022. godine u zoni Specijalne vojne operacije. Do sada je objavljeno više slika i video snimaka sa nepoznatih lokacija ukrajinskog ratišta na kojima se mogu videti angažovani K-4386.  Interesantna je i činjenica da do sada nije registrovan ni jedan njihov gubitak, što dovoljno govori o njihovom kvalitetu, ali i kompetentnosti pripadnika vazdušno-desantnih jedinica, koji su nebrojano puta dokazali da spadaju u elitu ruske vojske.