Srbija i Balkan
Povlašćeni oni koji su decenijama diskriminisani: Da li je u Crnoj Gori privilegija biti Srbin?
Ne znam je li i vama, privilegovana braćo i sestre, dan počeo crvenim tepihom, ali meni je, koliko izađoh iz kuće, prišao policajac, prebacivši mi svoj sako preko ramena jer je prohladno, tutnuo u džep 20 evra da mi se nađe za doručak i jogurt, piše Stefan Sinanović
Srbi su najprivilegovanija nacionalna grupa u Crnoj Gori, dok su Crnogorici manje privilegovani ove, nego prethodne godine, kažu rezultati istraživanja javnog mnjenja u ovoj državi, koje je juče objavio Centar za građansko obrazovanje.
"Nalazi iz 2024. ukazuju da su Srbi percipirani kao najprivilegovanija nacionalna grupa – prosečna ocena od 3.49, uz blago povećanje u odnosu na 3.46 iz 2023. godine. Crnogorci su percipirani kao manje privilegovani u 2024. nego u 2023. godini, uz pad prosečne ocene sa 3.44 na 3.30", saopšteno je iz ove nevladine organizacije.
Istraživanje obavljeno na uzorku od 1.000 građana starijih od 19 godina u periodu od 17. do 25 oktobra pokazalo je, objavio je juče CGO, da je u Crnoj Gori "raširena diskriminacija po osnovu nacionalne pripadnosti".
"Romi ostaju percipirani kao najdiskriminasanija grupa, sa prosečnom ocenom od 4.20. Slede Muslimani sa ocenom od 2.76. Ostale grupe kao što su Albanci, Hrvati i Bošnjaci zabeležile su manje promene. Više od 50 odsto građana smatra da manjine nesu diskriminisane", rečeno je na predstavljanju rezultata istraživanja.
Stefan Sinanović, profesor srpske i doktorant opšte književnosti, mladi nacionalni aktivista iz Crne Gore, piše u autorskom tekstu, reagujući na rezultate istraživanja, da "jeste privilegija biti Srbin, i uvek je bila, ali ne onako kako kako se to zamišlja i kako se prezentuje".
"Ne znam je li i vama, privilegovana braćo i sestre, dan počeo crvenim tepihom, ali meni je, koliko izađoh iz kuće, prišao policajac, prebacivši mi svoj sako preko ramena jer je prohladno, tutnuo u džep 20 evra da mi se nađe za doručak i jogurt, i uz topli, ljudski osmijeh, pitao šta bi još mogla Uprava policije da uradi za moje Ustavom utvrđene slobode i prava", piše Sinanović.
"I taman se mi tu bratski izgrlimo i izljubimo, kad se sjetih da živim u zemlji koja je decenijama sistemski diskriminisala moj narod, jezik, Crkvu, čija je zvanična politika otvoreno neprijateljska spram Srbije, u kojoj su zakoni i sam Ustav podešeni nepravedno i neravnopravno u odnosu na Srbe, i u kojoj – sad kad segregacija i aparthejd nisu baš kao za vrijeme DPS-a, a nekima taj zeman očigledno nedostaje – postoje NVO koje, pri čistoj svijesti i zdravoj pameti, postavljaju građanima pitanje koju naciju i narod smatraju manje ili više privilegovanim u odnosu na druge, i mediji koji takva skaredna istraživanja prenose, a onda, iste te adrese nekog drugog optužuju za podjele i šovinizam", reči su Sinanovića.
Reagovali su i iz NVO "Mi znamo ko smo", navodeći da je ova "svojevrsna travestija, kojom se povlašćenima proglašavaju oni koji su decenijama diskriminisani po različitim osnovama, uvod u dosta dublje i implikativnije probleme koji se tiču svih građana Crne Gore i njihovih, Ustavom zagarantovanih, prava".
"Ne samo da je bespredmetno i bespotrebno, u društvu koje nominalno teži građanskom karakteru, građanima postavljati pitanje o navodnoj 'privilegovanosti' bilo koje etničke zajednice, već se ovakvim neumjesnim zahvatima, ugrožava, možda i stigmatizuje, označeni narod. Farsična priroda čitavog istraživanja još je problematičnija ukoliko znamo da je Crna Gora zemlja u kojoj je, do skoro, po oficijelnim podacima, recimo, u državnoj administraciji, bilo zaposleno samo 4.8 posto Srba (kojih po posljednjem Popisu ima 33odsto), u kojoj je, od strane državnog vrha, parlamentarne većine i od strane institucija sistema, progonjena Srpska Pravoslavna Crkva, i u kojoj jezik kojim govori najveći procenat njenih stanovnika (43posto) ni danas nema zasluženi status službenog jezika", saopšteno je iz "Mi znamo ko smo".
Iz ove NVO navode da je "pogrešno i, u tom smislu, s aspekta evropskih, građanskih i demokratskih principa, riskantno – pod varljivom krinkom pokušaja doprinosa društvenoj koheziji i pomirenju – bilo koju nacionalnu zajednicu markirati kao privilegovanu i povlašćenu u odnosu na ostale".
"Istovremeno, zanimljivi su i, višestruko rečiti, i momenat i prezentacija grotesknog istraživanja (sprovedenog dva dana nakon objavljivanja zvaničnih rezultata Popisa stanovništva) što – kao i sve učestaliji nasrtaji medijsko-političke konjukture na srpski narod u Crnoj Gori – može samo ukazivati na želju da se dezavuiše ambijent koji je, očigledno, mnoge zatekao i iznenadio.
U tom smislu, još jednom ukazujemo na činjenicu da je na snazi diskriminatorni jezički presedan neuporediv sa ustavnim, građanskim i lingvističkim praksama bilo koje evropske zemlje, i da ova zaostavština kriminogenog i autokratskog režima pogađa upravo građane koji se nazivaju "privilegovanima", navode iz NVO "Mi znamo ko smo".
