Srbija i Balkan
Srpsko-ruska istorija na obalama Baltičkog mora: Odakle Srpski trg i kamen u Kalinjingradskoj oblasti
Tokom Prvog svetskog rata, u gradu Insterburgu, današnjem Černjahovsku u Kalinjingradskoj oblasti, radila je, kao bolničarka, princeza Jelena od Srbije, poznatija kao Jelena Karađorđević, kćerka kralja Petra Prvog Karađorđevića i supruga ruskog princa Jovana Konstantinoviča Romanova, koji je bio u srodstvu s imperatorom Nikolajem Romanovim
U mirnom primorskom gradu Svetlogorsku, na obali Baltičkog mora u Kalinjingradskoj regiji, nalazi se Srpski trg – mesto koje svedoči o dubokim i trajnim vezama između srpskog i ruskog naroda.
Ovaj trg, kao i sam "Srpski kamen" – spomenik postavljen u čast znamenitih Srba, simbolizuju zajedničku istoriju i prijateljstvo, građene kroz vekove.
Postavljanje Srpskog kamena bio je poduhvat istoričara Alberta Adilova, koji je za RT Balkan govorio o istorijskom značaju ovog mesta i brojnim Srbima koji su svojim delima ostavili traga u ruskoj istoriji.
Adilov je otkrio da je ideja za postavljanje Srpskog kamena nastala 2018. godine, kada je Kalinjingrad bio domaćin Svetskog prvenstva u fudbalu.
"Trening baza srpske reprezentacije bila je određena u Svetlogorsku i lokalne vlasti tražile su način da obeleže ovo mesto i događaj", prisetio se sagovornik RT Balkan.
Adilov je predložio da se postavi kamen sa imenima istaknutih srpskih oficira i generala koji su tokom različitih istorijskih perioda služili u ruskoj vojsci i borili se na tom području.
Natpis na kamenu je preveden na srpski jezik i poslat u Beograd na pregled, gde su ga proverili profesori i istoričari.
"Mislim da je to veoma lepo i dovoljno upečatljivo obeležje", rekao je Adilov. Dodao je da su u međuvremenu pronašli još nekoliko imena srpskih junaka, pa postoji mogućnost da će kamen jednog dana biti uvećan i da će se njegov izgled promeniti, čemu se nada, ovaj stručnjak za srpsko-ruske odnose.
Tokom razgovora, Adilov je istakao jedan od važnih momenata iz 18. veka, kada je veliki broj Srba migrirao u Rusiju.
"Jedan zanimljiv aspekt rusko-srpskih odnosa bila je masovna seoba Srba u Rusiju u 18. veku", objasnio je Adilov, dodajući: "Tada su formirane Nova Srbija i Slavjanoserbija, koja se nalazi na područjima gde se danas vode borbe u SVO."
Adilov ukazuje da je među organizatorima ove seobe bio i austrijski oficir srpskog porekla Rajko Preradović, predak braće Preradovića koji su se borili kod Fridlanda 1807. godine, za vreme Napoleonovih ratova.
Adilov je podsetio da je Mihail Miloradović iz Hercegovine došao u Rusiju Petra Prvom.
"Njegovi potomci, braća Grigorije i Mihailo, napustili su Rusiju i otišli u Prusku, gde su pohađali Univerzitet u Kenigsbergu, pod mentorstvom slavnog filozofa Imanuela Kanta", rekao je Adilov, ukazujući:
"Ova zgrada, nažalost, nije preživela britansko bombardovanje 1944. godine."
Prema rečima našeg domaćina, Grigorije je kasnije postao guverner Krima i istaknut državni upravnik krajem 18. i početkom 19. veka, dok je Mihailo Miloradović postao jedan od najcenjenijih ruskih komandanata tokom Napoleonovih ratova.
"Mihailo je poginuo na Senatskom trgu u Sankt Peterburgu, pokušavajući da smiri pobunu dekabrista", dodao je on.
Tokom Prvog svetskog rata, u gradu Insterburgu, današnjem Černjahovsku, radila je, kao bolničarka, tada četrnaestogodišnja princeza Jelena od Srbije, poznatija kao Jelena Karađorđević, kćerka kralja Petra Prvog Karađorđevića i supruga ruskog princa Jovana Konstantinoviča Romanova, koji je bio u srodstvu s imperatorom Nikolajem Romanovim.
"Jelena je bila poznata po humanitarnom radu i velikom srcu", rekao je Adilov, dodajući da je princeza tokom rata radila kao obična bolničarka, lečeći ranjenike u ruskom vojnom sanitetu.
"Danas u Černjahovsku postoji muzej sa spomen-pločom u njenu čast, koji podseća na njeno humano delo", dodao je on.
Naš domaćin, istoričar Adilov, naglašava da je Svetlogorsk danas dom ovog simbola prijateljstva dva naroda kroz istoriju, a Srpski trg i kamen u njegovom središtu podsećaju na sve te značajne Srbe koji su u raznim vremenima dali svoj doprinos ruskoj istoriji.
