Ko to menja sporazum o ZSO?

Član Evropskog instituta za mir (EIP) Senad Šabović, nakon prezentacije statuta ZSO nemačke fondacije Fridrih Ebert (FES), rekao je da je nacrt baziran na Briselskom sporazumu iz 2013. i 2015. godine i dodao da je ZSO pravni entitet, ali da neće imati izvršna ovlašćenja.

Međutim, postaje nejasno kako to da su te dve organizacije - fondacija Fridrih Ebert i Evropski institut za mir - bez ikakvih poziva i ovlašćenja izradile nacrt ZSO, iako njihov angažman nije predviđen ni jednim postojećim sporazumom. Čak pokušavaju da daju "novo" i pravno neutemeljeno tumačenje potpisanih dokumenata.

Evropske zemlje, pod čijim je pokroviteljstvom zaključen Briselski sporazum, sada ne insistiraju na njegovoj primeni, ili to čine samo deklarativno. Štaviše, iste te zemlje, pod plaštom "dobronamernog" nevladinog sektora, zagovaraju pogrešno tumačenje Briselskog sporazuma, naravno na štetu Srbije. 

Ovo bi moglo da začudi samo onoga ko ne zna da je FES nemačka organizacija blisko povezana sa vladajućom Socijaldemokratskom partijom Nemačke, a da u odboru Evropskog instituta za mir sede predstavnici Belgije, Finske, Švedske, Italije i drugih zemalja članica EU, te da projekte finansiraju vlade ovih država i Evropska komisija. 

Iako je Šabović naveo da je cilj da se pokrene javna debata na osnovu konkretnog predloga, opasan je stav pomenutih (ne)vladinih organizacija da se može diskutovati o onome što je nedvosmisleno navedeno kao obaveza u Briselskom sporazumu. 

Prema rečima Šabovića, ZSO će imati veliki broj funkcija i sva tela predviđena Briselskim sporazumom, kao i budžet. Međutim, kako je istakao, neće imati izvršna ovlašćenja. 

"Nema izvršna ovlašćenja, u smislu da nije treći nivo vlasti, ne može da preuzme izvršna ovlašćenja opština članica, jer je to suprotno presudi Ustavnog suda 'Kosova'. Ne znam da li se po tome ovaj statut razlikuje od Briselskog sporazuma, jer po ovom pitanju postoje različita mišljenja", rekao je Šabović.

Monoetnička zajednica?

Osim što presudu Ustavnog suda tzv. Kosova stavlja iznad Briselskog sporazuma, Šabović ide i korak dalje. On naglašava da ZSO neće biti monoetnička tvorevina, već multietnička, opet se pozivajući na Ustavni sud nepostojeće države Kosovo. 

Iako jedan od principa na kojima se bazira ZSO jeste da će u odnosima prema centralnim vlastima zajednica promovisati interese srpske zajednice, Šabović sada tvrdi sasvim suprotno.

"ZSO neće biti monoetnička, mora biti multietnička. 'Ustavni sud' je presudio da ne može biti kao entitet u okviru lokalne vlasti, ne može biti monoetnička. Ako su opštine multietničke, Asocijacija ne može biti monoetnička. To ne znači da mora da se jednako bori za sve zajednice. Ovo jeste svojevrstan resurs za datih deset opština i zna se koje je stanovništvo u njima većina", naveo je Šabović.

Fondacija Fridrih Ebert predstavila je danas u Prištini Nacrt statuta Zajednice srpskih opština, odnosno Asocijacije opština u kojoj je "zajednica kosovskih Srba" većina, a prema kojem će ona biti pravno lice osnovano u skladu sa ustavom i pravnim sistemom tzv. Kosova.

Inače, nemačka nevladina organizacija preuzela je na sebe posao pisanja nacrta statuta ZSO, iako angažovanje nevladinih organizacija nije predviđeno ni Briselskim sporazumom, potpisanim pre više od deset godina, ni Sporazumom o Zajednici srpskih opština iz 2015. godine.