Porast broja karcinoma prisutan je svuda u svetu jer na naplatu dolazi nemogućnost lečenja ovih pacijenata tokom dvogodišnje pandemije koronavirusa. U Srbiji svake godine od karcinoma oboli oko 40.000 ljudi, a umre 20.000.
Muškarci u našoj sredini najviše obolevaju od raka pluća, debelog creva, rektuma i prostate. Kod žena maligni proces najčešće pogađa dojke, pluća, debelo crevo, rektum i grlić materice.
Prema poslednjim dostupnim podacima iz 2020. godine, u Srbiji je od raka bronhija i pluća obolelo 6.926 osoba, 4.738 muškaraca i 2.188 žena, a umrlo je 4.999 osoba oba pola, 3.399 muškaraca i 1.600 žena. Od malignih tumora dojke iste godine je obolelo 4.368 i umrlo 1.782 žena.
Vesna Bondžić iz Ženskog centra "Milica" za RT Balkan otkriva da najmlađa pacijentkinja u njihovom udruženju sa rakom grlića materica ima samo 17 godina, dok je dvadesetogodišnjakinji dijagnostikovan rak dojke.
Šta je tačno uzrok poražavajuće statistike, prema kojoj je Srbija na drugom mestu, odmah posle Mađarske, na listi evropskih zemalja sa visokim rizikom umiranja od malignih bolesti i zašto sve više mladih oboleva - tema je kojom se u martu, mesecu borbe protiv raka bavi RT Balkan.
Oboleva sve više mladih
Specijalista interne medicine i subspecijalista medikalne onkologije, dr Dušan Ristić iz Instituta za onkologiju i radiologiju Srbije kaže za RT Balkan da smo 2001. imali oko 200.000 obolelih, 2011. oko 250.000, a da ćemo aktuelne podatke iz perioda korone dobiti tek za desetak godina.
"Zahvaljujući boljoj dijagnostici omogućeno nam je da otkrijemo bolest u ranijoj fazi. Takođe, raste broj mladih sa malignim bolestima, što je dokaz da stil života, aerozagađenje, prljava hrana, duže sedenje i stres utiču na pojavu raka. Prema učestalosti kod nas na klinici to su sarkomi, tj. kancerogeni tumori mekog tkiva i kostiju, zatim kolorektalni rak, rak pluća, dojke i grlića materice", navodi dr Ristić.
On podvlači da su prevencija bolesti i redovne kontrole od najveće važnosti, jer je rak izlečiva bolest kada se otkrije na vreme.
"Sve devojčice od 12. godine bi trebalo vakcinisati HPV vakcinom, devojke treba da izbegavaju hormonalnu terapiju jer teško narušava balans hormona, a abortus ne treba da bude prevencija za trudnoću", navodi on i naglašava da inovativne terapije i kontinuirani napredak u lečenju daju sve veću nadu, ali kada je bolest u početnom, ne i u četvrtom, najtežem stadijumu.
NATO bombe sejale rak
Ministarka zdravlja dr Danica Grujičić, gostujući u "Relativizaciji" na RT Balkan podsetila je da je organizacija UN za ekologiju još 1999. govorila o regionalnoj ekološkoj katastrofi, kao posledici NATO bombardovanja SR Jugoslavije, i ukazala na uzrok povećanja malignih oboljenja.
"Kada pogledate agresivnost i mortalitet tumora, mi, Mađari i Hrvati se smenjujemo u broju umrlih od malignih bolesti. Tumori su postali agresivniji i nepredvidljiviji. Tadašnji meteorološki uslovi su proizveli da se zagađenje širi na druge zemlje. Mi moramo da budemo zemlja koja će tražiti zabranu proizvodnje oružja sa osiromašenim uranijumom", zaključila je ministarka i podsetila da su mnogi koji su radili na raščišćavanju terena oboleli i umrli od leukemije i drugih maligniteta.
Prevencija kao spas
Na skrining raka dojke danas se pozivaju žene starosti od 50 do 69 godina. Mamografski pregledi predviđeni su da se rade svim ženama navedenog uzrasta na svake dve godine. Skriningom na karcinom grlića materice obuhvaćene su žene uzrasta od 25 do 64 godine, koje se pozivaju na preventivni ginekološki pregled i "papa test" jednom u tri godine. Ciljna grupa za testiranje na rak debelog creva obuhvata građane oba pola starosti od 50 do 74 godine, koji se jednom u dve godine pozivaju na testiranje na skriveno krvarenje u stolici.