Upoznajte "miloša": Borbeno oklopno vozilo srpske vojske

Borbeno oklopno vozilo "miloš", poznato i pod oznakom BOV M16, je savremeno višenamensko vozilo dizajnirano i proizvedeno u Srbiji, od strane preduzeća "Jugoimport SDPR". Namenjeno je za obavljanje širokog spektra zadataka vojnih i policijskih snaga, poput: patroliranja, izviđanja, protivoklopnih dejstava, protivterorističke i protivgerilske borbe, transporta i podrške specijalnim jedinicama, kontrole granica i pograničnih oblasti. U zavisnosti od opreme i potreba moguće varijante vozila su: komandno, za protivoklopnu borbu, artiljerijsko izviđačko, sanitetsko itd.

Vozilo je prvi put prikazano javnosti za vreme međunarodnog sajma naoružanja i vojne opreme "IDEKS 2017", održanog u Abu Dabiju, a tokom proteklih nekoliko godina korišćeno je u vežbama i prikazima oružanih snaga naše zemlje.

Pored vojske, "miloš" se nalazi i u operativnoj upotrebi Specijalne antiterorističke jedinice i Žandarmerije Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srbije, kao i u okviru Kiparske nacionalne garde. Pored osnovne verzije, danas postoji i vozilo "miloš 2", koje je prvi put predstavljeno prilikom prikaza sposobnosti dela jedinica Vojske Srbije "Granit 2023".

Tehničko-taktičke karakteristike „miloša“

Dužina osnovne verzije iznosi 5,45 m, širina 2,51 m, visina bez DUBS (daljinski upravljana borbena stanica) 2,30 m, dok su masa praznog vozila 12,8 t i ukupna masa 14 t. Zapremina putničkog prostora je 6,5 m, a borbenu posadu čini osam članova, uključujući vozača i komandira, od čega su četiri člana smeštena u zadnjem i četiri u prednjem delu vozila.

Radi brzog iskrcavanja i ukrcavanja, pored standardnih bočnih vrata, "miloš" je opremljen i zadnjim vratima sa hidraulički pokretanom rampom, koja su namenjena za izlazak i ulazak članova posade u zadnjem delu.

Vozilo ima pogon 4h4, dizel motor KUMMINS ISB 300, snage 300 ks, automatski menjač Alison 3500 SP sa šest brzina za kretanje unapred i jednom za kretanje unazad i dve osovine sa nezavisnim oslanjanjem i hidrauličnim amortizerima. Točkovi su opremljeni aluminijumskim naplacima prečnika 20 inča, što doprinosi robusnom izgledu i ojačanim "run flat" gumama, koje omogućavaju kretanje do 50 km u slučaju značajnog oštećenja pneumatika, a vozilo ima i sredstvo za centralno upravljanje pritiskom u pneumaticima.

Zahvaljujući ovim osobinama i klirensu (udaljenost sredine vozila od podloge) od 420 mm, "miloš" je sposoban za savladavanje nagiba od 60%, bočnog nagiba od 30%, vertikalnih prepreka visine do 0,5 m, vodenih prepreka (bez pripreme) dubine 0,9 m i rovova širine 0,8 m. Maksimalna brzina koju može razviti je 110 km/h i poseduje visok nivo pokretljivosti i prohodnosti po teškim terenima.

Oklop vozila izrađen je od pancirnog čelika, pa tako čak i osnovna verzija oklopa pruža visok nivo balističke zaštite: nivo 3 (uključujući municiju u kalibru 7,62h51 mm) na prednjoj i nivo 2 (uključujući municiju u kalibru 7,62h39 mm) na ostalim stranama po standardu STANAG 4569. "Miloš" takođe poseduje i vrlo visok nivo protivminske zaštite, tj. nivo 2a i 2b po standardu STANAG 4569, koji podrazumevaju zaštitu od eksplozije minskoeksplozivnih sredstava mase do 6 kg ispod točkova ili sredine vozila.

Postoji i opcija ugradnje dodatne balističke zaštite modularnog tipa, odnosno balističkih ploča, čime se ostavlja mogućnost postizanja različitog nivoa zaštite u zavisnosti od potreba. U slučaju oštećenja pojedinih ploča prilikom borbenih zadataka, moguće ih je zameniti novim, čak i u poljskim uslovima. Svi prozori na vozilu su napravljeni od balističkog (neprobojnog) stakla, a "miloš" poseduje i kompleks ABHO (atomsko-biološko-hemijska odbrana), uređaje za noćno osmatranje i vožnju, sistem za klimatizaciju i najsavremeniju komunikacionu i komandno-informacionu opremu.

"Miloševo" naoružanje - teški mitraljez, bacači granata i "kerber"

Budući da je ovo borbeno oklopno vozilo namenjeno za izvršavanje širokog spektra zadataka, "miloš" može biti opremljen različitim vrstama naoružanja i specijalizovane opreme. Osnovna varijanta naoružana je DUBS sa teškim mitraljezom u kalibru 12,7 mm, sposobnom za dejstvo u dnevnim i noćnim uslovima na udaljenosti od 2.000 m za kopnene i 1.500 m za vazdušne ciljeve. Osmatranje i dejstvo po metama vrši se uz pomoć savremenih optoelektronskih uređaja u koje spadaju TV kamera, termovizija, laserski daljinomer i napredni sistem upravljanja vatrom sa balističkim kompjuterom.

Pored DUBS, na krovu "miloša" se mogu ugraditi razne vrste ručno upravljanih oklopnih turela (kružno postolje za oružje) naoružanih bacačima granata, sistemima protivoklopnih vođenih raketa i sredstvima PVO kratkog dometa. Na vozilu postoji i pet puškarnica za dejstvo ličnim pešadijskim naoružanjem članova posade, u slučaju zasede i šest bacača dimnih kutija. Dodatno, ukoliko se radi o artiljerijsko izviđačkoj varijanti, postoji opcija integrisanja artiljerijskog elektronskog goniometra i drugih sistema za osmatranje i upravljanje vatrom.

Ipak najmoćnije naoružanje kojim ovo vozilo može biti opremljeno je DUBS "kerber", odnosno modernizovani trocevni automatski protivavionski top M55A3 i M55A4, u kalibru 20 mm.

"Kerber" je namenjen za uništavanje i onesposobljavanje: zemaljskih ciljeva poput lakih oklopnih guseničara i točkaša, neprijateljske žive sile, terenskih vozila i artiljerijskog oruđa i pokretnih i nepokretnih ciljeva na vodi na udaljenosti do 2.000 m; i ciljeva u vazduhu, kao što su sporiji niskoleteći avioni, helikopteri, bespilotne letelice, dronovi i krstareće rakete na daljinama do 1.500 m.

Čitav sistem sastoji se od: borbene stanice opremljene savremenim senzorskim blokom sa kamerom za dnevno i noćno gađanje i laserskim daljinomerom; komandnog pulta sa sistemom upravljanja vatrom u sklopu kog su džojstik i balistički kompjuter; i pratećih elektroinstalacija.

DUBS "kerber" poseduje sistem električnog okretanja od 360 stepeni, a borbeni komplet čine tri doboša na topu, tri u kupoli i rezervni u vozilu, od kojih svakih poseduje 60 komada municije. Brzina gađanja je između 1.950 i 2.250 metaka u minuti, uz opciju pojedinačne i rafalne paljbe iz srednje ili sve tri cevi.

"Miloš 2" – veliki iskorak vojne industrije

Kao što je već pomenuto, borbeno oklopno vozilo "miloš" je u 2023. godini dobilo svog "naslednika", prvi put predstavljenog tokom prikaza "Granit 2023", a ključne razlike ogledaju se u dimenzijama, broju članova posade, oklopu i naoružanju. Naime, "miloš 2" je dugačak 6,5 m, širok 2,61 m i ima visinu od 2,38 m (ne računajući DUBS) i zahvaljujući tome ima kapacitet za smeštanje deset ljudi.

Nivo balističke zaštite je povećan i sa svih strana poseduje nivo BR6 prema "GOST R 50744-95" standardu (uključuje municiju u kalibru 12,7h108 mm), dok je nivo zaštite od minskoeksplozivnih sredstava ostao isti. Deblji oklop, veće dimenzije i broj članova posade rezultirali su povećanjem mase praznog vozila na 15,5 t i ukupne mase vozila na 18 t, pa je zbog zadržavanja istog motora, maksimalna brzina kretanja na putu smanjena na 100 km/h. Na osnovu spoljašnjeg izgleda može se primetiti da su puškarnice uklonjene (verovatno zbog povećanja nivoa zaštite), ali da su ugrađena dva otvora na krovu.

Što se tiče kretanja po nagibu i prepreka, razlika je u tome da zbog većih dimenzija "miloš 2" može savladati rovove širine 0,9 m, ali zbog nešto manjeg klirensa od 410 mm, sposoban je za savladavanje vodenih prepreka do 0,8 m dubine.

Kada je reč o naoružanju, osnovna varijanta "miloša 2" opremljena je DUBS sa jednocevnim automatskim topom u kalibru 20 mm i protivoklopnim vođenim raketama "maljutka". Takođe, postoji i opcija ugradnje gorepomenutog trocevnog "kerbera", kao i topova u kalibru 30 mm, mitraljeza, bacača granata i minobacača.

Zahvaljujući opisanim tehničko-taktičkim karakteristikama, "miloš 2" definitivno spada u red najsavremenijih i najsposobnijih borbenih oklopnih vozila i nema sumnje da će serijska proizvodnja ovih platformi započeti u bliskoj budućnosti.