"Čika Pera", srpski kralj: Skromni vladar koji je delio dobro i zlo sa svojim narodom

Kralj Petar Prvi, unuk vožda Karađorđa, upamćen i kao Oslobodilac, umro je na današnji dan 1921. godine. Državna ceremonija odavanja počasti i polaganja venaca održana je na Oplencu.

Kralj Petar Prvi Karađorđević vladao je tokom balkanskih ratova i Prvog svetskog rata. Dočekao je srpsku pobedu u ovom ratu i stvaranje nove države. Bio je kralj Srbije od 1903. do 1918, kao i Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca od 1918. do 1921. godine.

Bio je poznat po svojoj jednostavnosti i skromnosti. Narod ga je doživljavao kao svog, nazivajući ga familijarno "čika Pera".

Liturgiju i parastos je u Crkvi Svetog Đorđa služio je patrijarh srpski Porfirije. Inače, ova crkva je deo kompleksa Oplenac, koji je za života, iz ličnih sredstava, podizao kralj Petar. Ovde je i sahranjen, kao i drugi pripadnici dinastije Karađorđević.

Danas kralj Petar, kao njen ktitor, počiva u gornjem delu crkve, preko puta osnivača dinastije Karađorđević.

"Postao je, zbog svoje skromnosti i striktnog pridržavanja parlamentarnih načela, jedan od najpopularnijih vladara u modernoj srpskoj istoriji," rekla je na ceremoniji ministarka za rad, zapošljavanje boračka i socijalna pitanja Darija Kisić Tepavčević, prenosi Radio-televizija Srbije.

Ovim povodom su kraljevska znamenja iz Istorijskog muzeja Srbije prebačena u Oplenac, a u Kući kralja Petra otvorena je izložba.

Petar Karađorđević bio je treći sin kneza Aleksandra Karađorđevića. Petar je osnovnu školu i gimnaziju završio u Beogradu, a potom je školovanje nastavio u Švajcarskoj. Zatim se upisuje u čuvenu Vojnu akademiju Sen-Sir, koju završava 1864. godine.

Kao mladi oficir, učestvuje u Francusko-pruskom ratu, u kome je zarobljen. Bio je jedini evropski vladar koji je francusku Legiju časti stekao na bojnom polju.

Kada je 1875. godine buknuo ustanak u Hercegovini i Bosanskoj krajini, kao dobrovoljac se pridružio ustanicima pod pseudonimom Petar Mrkonjić.

Na presto je stupio posle krvavog prevrata iz 1903, kojim je svrgnut kralj Aleksandar Obrenović, kada je imao 59 godina. Međutim, Petar Prvi je bio ustavni vladar, bez ambicija da se meša u međustranačka nadmetanja, veran demokratskim načelima. "U tom smislu, on je uneo sasvim novu dimenziju u srpski politički život", piše Tanjug.

Prešao je sa srpskom vojskom Albaniju i tokom rata obilazio i razgovarao sa vojnicima na frontu. Otuda je upamćen kao Oslobodilac, a njegov sin Aleksandar kao Ujedinitelj.

Ukratko, njegova vladavina od 1903. do 1921. bila je period najvećeg uspona savremene srpske države, vreme velikih ratnih pobeda od 1912. do 1918. i vreme nastanka nove države, 1. decembra 1918. godine.

Poslednjih godina na prestolu se nalazio samo formalno, kao ličnost koja je uživala opšte uvažavanje, iako je vlast zapravo prepustio svom sinu.

I danas, u jugozapadnom delu Republike Srpske, Mrkonjić grad nosi ime u znak sećanja na pokojnog Petra Karađorđevića.