Vlasti takozvanog Kosova odbacile su sve primedbe Evropske unije, Organizacije za evropsku bezbednost i saradnju (OEBS) i ambasade Sjedinjenih Američkih Država u vezi sa eksproprijacijom zemljišta u opštinama Leposavić i Zubin Potok na severu KiM i navele da je u slučajevima eksproprijacije parcela u ovim opštinama "sve urađeno u skladu sa zakonom".
"Vlada 'Kosova' delovala je sa maksimalnom političkom obazrivošću i u skladu sa osetljivošću situacije", stoji u dopisu kosovske vlade koji je upućen EU, ambasadi SAD u Prištini i OEBS-u.
Primedbe EU, OEBS-a i ambasade SAD u Prištini odnosile su se, inače, na proces eksproprijacije u katastarskim područjima Bistrica, Dren, Lešak i Košutovo u opštini Leposavić, odnosno Brnjak, Zubin Potok, Banje i Gornji Jasenovik u opštini Zubin Potok. U pitanju je oko 140 hektara zemlje čiji su vlasnici ili Srbi starosedeoci u ovim selima ili privatne firme, ili se radi o društvenoj svojini.
Posle reakcija Srba iz ove dve opštine, vlasnika parcela koji su stali u zaštitu svoje imovine, ukazujući da se proces eksproprijacije ne sprovodi po zakonu, već se radi o običnoj otimačini kako bi se na njihovoj zemlji izgradile vojne i policijske baze, oglasila se i Evropska unija tražeći od Prištine "poštovanje zakonskih procedura kao i poštovanje prava vlasnika".
"U tom kontekstu, potezi 'Kosova' – uključujući eksproprijaciju zemljišta na severu Kosova, naloge za iseljenje, odluke u vezi sa telekomunikacijama i korišćenje specijalnih policijskih snaga za policijske dužnosti u zajednici – nisu u skladu sa vladavinom zakona i dovode do rizika od novih tenzija", navedeno je, pored ostalogu, u saopštenju visokog komesara EU za spoljnu politiku Žozepa Borelja.
I dok vlasti u Prištini od početka ovog procesa tvrde da je oduzimanje zemlje Srbima na Severu po zakonu, da se radi o "višem interesu", starosedeoci u selima oko Leposavića i Zubinog Potoka strepe svakodnevno od novih akcija kosovskih specijalaca i dolaska građevinskih mašina na njihove parcele.
Nisu im ni za mrvu pomogle ni "javne rasprave" koje su prištinske vlasti organizovale 15. i 21. februara ove godine u Leposaviću i Zubinom Potoku, kako bi, navodno, sve išlo "po zakonu". Iako su Srbi na tim sastancima dokumentovano tvrdili da su sva njihova prava pogažena, da zakoni nisu ispoštovani, prištinski funkcioneri ostali su nemi na vapaje Srba.
A, koliko su odluke vlade u Prištini o oduzimanju parcela Srbima "po zakonu" i koliko su sprovedene u skladu sa procedurama koje inače važe u civilizovanim zemljama, govori podatak da je, recimo, u selu Gornji Jasenovik u opštini Zubin Potok još prošle godine na 38 parcela, odnosno na oko 15 hektara, izgrađena baza specijalne policije. Nepunih godinu dana pre javne rasprave!
Slično je i u selima Lešak i Dren u opštini Leposavić gde su građevinske mašine u pratnji specijalaca stigle na parcele Srba par nedelja pre javne rasprave i gde su počeli radovi na proširenju seoskog puta do spornih njiva i livada. I ovde su reagovali meštani, započeli proteste koji su trajali više nedelja, specijalci i mašine su se povukli. U međuvremenu, Priština je od eksproprijacije izuzela parcelu na kojoj se nalaze seosko groblje i ostaci stare crkve.
Iako je zakonom o eksproprijaciji na Kosovu predviđeno da vlasnici zemlje koja se oduzima imaju rok od 10 dana za podnošenje pisanih komentara, zatim imaju pravo i na javnu raspravu u roku od 15 dana od donošenja odluke, a "organ koji vrši eksproprijaciju ima rok od 30 dana da donese preliminarnu odluku", dok se "konačna odluka donosi 12 meseci posle preliminarne odluke", i na još dve lokacije u opštini Leposavić, na Jarinju i kod Bistričkog mosta, davno pre početka javne rasprave podignuti su ili postavljeni objekti – policijskih baza.
U bazi na Jarinju, na oko kilometar od administrativnog prelaza još od prošle godinu su specijalci, oklopna vozila, a baza je ograđena visokim betonskim zidom, bodljikavom žicom, tako da vlasnici zemlje, a radi se o 11 parcela na oko pet hektara, nemaju pristup svojim parcelama. Sve to, iako je proces oduzimanja, odnosno eksproprijacije zemlje, još daleko od okončanja.
Srbi starosedeoci, vlasnici parcela, pozvani su tako u februaru na javnu raspravu o eksproprijaciji zemlje kojoj odavno nemaju pristup i na kojoj su takođe odavno izgrađeni objekti i na kojoj je policija. Sada Priština tvrdi da je eksproprijacija i u tim slučajevima obavljena po zakonu.
"Zakon o eksproprijaciji predviđa dug postupak, koji može da traje godinu dana, pa i duže, dok ovde imamo uzurpaciju zemljišta u svega 15 dana. Odluka vlade je doneta netransparentno, ne upoznajući lokalno stanovništvo i privatne vlasnike sa tim javnim ciljem koji treba da bude dobro obrazložen i u vezi čega treba da bude održana javna rasprava. Ništa od toga nije ispoštovano", uzalud je proletos ponavljao Mladen Ćiprijanović, diplomirani pravnik iz sela Dren kod Leposavića.
"Ako je po zakonu, trebalo je da pre donošenja konačne odluke, nakon svih pripremnih radnji donesu preliminarnu odluku, to su procesi koji traju više meseci, više od godinu dana. Oni ne bi trebalo da ulaze u parcele, izvode građevinske radove, uvode mašine, pre nego što proces eksproprijacije bude konačan, ali, oni se ne pridržavaju toga. U Bistrici, Jarinju, Gornjem Jasenoviku, oni su, dakle, uradili ono šta su hteli, postavili objekte, pa tek onda pokrenuli njihove zakonske procedure", kažu u ovim opštinama.
Prema rečima advokata Nebojše Vlajića, odlukom o eksproprijaciji nisu obuhvaćeni samo vlasnici zemljišta, već su "oštećena čitava sela i grupe sela, oštećeno je stanovništvo u čitavoj opštini jer jednostavno se oduzima zemlja u opštini, menja se način života, dovodi se vojna ili policijska baza, jer još uvek ne znamo šta će tu da bude".
"Pitanje je da li će tu moći da se živi kao što se živelo ranije. Prema tome, čitava srpska zajednica je oštećena jer je sprovedena jedna odluka i sprovodi se mimo mišljenja građana, vlasnika zemljišta i svih pravnih normi", reči su Vlajića.
Na sve ove primedbe, vapaje Srba kojima se oduzima zemlja da su predmet neviđene otimačine, da su im prekršena sva prava, da neće policijske i vojne baze niti specijalce ispod svojih prozora i na svojim njivama, Priština je sada reagovala i pismom zapadnim faktorima u kojem tvrdi da je "sve urađeno po zakonu".
Ostaje da se vidi šta će na ovakvo "poštovanje zakona" reći Evropska unija, OEBS i ambasada SAD u Prištini. Srbi sa severa KiM, blago rečeno, nisu ni najmanje optimisti.