Antimaterijalna snajperska puška M12 "crno koplje": Naslednik "crne strele"

Antimaterijalna puška M12, bolje poznata po svom nadimku "crno koplje", najnovija je vrsta snajperskog naoružanja u toj klasi, koju je dizajnirala i proizvodi "Zastava oružje".

Nastala je daljim razvojem čuvene puške M93 "crna strela", tačnije poboljšanjem pojedinih komponenti i ergonomije, što je rezultiralo lakšom i savremenijom puškom.

"Crno koplje" je primarno namenjeno za eliminaciju različitih vrsta ciljeva na velikim daljinama, na otvorenom ili iza pojedinih vrsta zaklona, u svim meteorološkim i terenskim uslovima. Pored osnovne varijante, "Zastava" je tokom međunarodnog sajma naoružanja i vojne opreme "Partner 2023" prikazala i modernizovanu verziju M12M, sa novim kundakom.

Noviteti i dizajn "crnog koplja"

Najvidljivija razlika u odnosu na "crnu strelu", ogleda se u ugradnji novog integrisanog kundaka od aluminijuma sa amortizerom, namenjenim za smanjivanje uticaja trzaja na strelca i trećom preklapajućom nožicom podesivom po visini. Takođe, same dimenzije kundaka, sanduka i rukohvata doprinele su manjoj kilaži, čime su znatno olakšani rukovanje i transport M12.

Teška cev napravljena je metodom hladnog kovanja, unutrašnjost je hromirana što je dovelo do visoke preciznosti čak i na velikim daljinama. Cev je olučena, a uzdužni žljebovi na spoljašnjoj strani ubrzavaju njeno hlađeljnje i osiguravaju visok stepen preciznosti pri visokointenzivnoj eksploataciji puške.

Na vrh cevi ugrađena je gasna kočnica, odnosno kompenzator trzaja sa tri bočne rupe, tj. proreza za preusmeravanje barutnih gasova pri opaljenju, čime se smanjuje trzaj i olakšava uzastopno gađanje. Ispred okvira kapaciteta pet metaka, nalazi se standardni prihvat za montažu bipoda (dve nožice), ali i drugih nožica u zavisnosti od potrebe i želje korisnika.

Mehanizam za okidanje ima opciju podešavanja sile okidanja u rasponu od 5 N do 15 N, kao i mogućnost promene položaja obarača. Dodatno, mehanička kočnica pozicionirana je na samom obaraču. Ručica i zatvarač smešteni su sa desne strane, a na vrhu sanduka postavljen je šinski nosač, pa se pored standardnog snajperskog, na "crno koplje" mogu postaviti i drugi optički nišani.

Princip rada, dimenzije i kalibar

M12 funkcioniše na principu mauzerovog mehanizma sa obrtno-čepnim zatvaračem, dokazanog i pouzdanog sistema repetirnog oružja. Još jedna sličnost sa "crnom strelom", leži u činjenici da se "crno koplje" proizvodi u dve verzije, odnosno za dva različita kalibra: 12,7h108 mm za domaće potrebe i 12,7h90 mm (.50 BMG) primarno namenjen za izvoz.

U zavisnosti od toga variraju dužina i težina puške, pa tako u slučaju kalibra 12,7h108 mm, dužina cevi je 1.007 mm, ukupna dužina 1.700 mm, dok je težina sa optičkim nišanom i praznim okvirom 13,46 kilograma. Sa druge strane, za verziju u kalibru 12,7h99 mm (.50 BMG), ukupna i dužina cevi su nešto kraće, tačnije 1.533 mm i 840,5 mm, a puška sa optičkim nišanom i praznim okvirom teži 12,93 kilograma.

Osim dimenzija, kalibar diktira početnu brzinu projektila koja iznosi 820 m/s za municiju 12,7h108 mm, odnosno 890 m/s za municiju 12,7h99 mm. Maksimalni efektivni domet "crnog koplja" takođe zavisi od vrste municije, pa je tako za prvu 1.800, dok je za .50 BMG 1.600 metara.

Pored puške, u borbeni komplet spada niz druge opreme kao što su: rezervni okviri, kutija, tj. futrola za nošenje i transport puške, alat i pribor za zasebnim torbicama, torba za nošenje municije i oprema za zaštitu od buke (antifoni). M12 "crno koplje" je u operativnu upotrebu Oružanih snaga Republike Srbije uvedeno oko 2012. godine, a kao što je već pomenuto, "Zastava" iz Kragujevca je konstruisala i modernizovanu varijantu M12M sa kundakom od polimera.

Iako se do sada nisu pojavile informacije o izvozu i potencijalnim mušterijama zainteresovanim za nabavku ove antimaterijalne snajperske puške, imajući u vidu pozitivne rezultate koje je na brojim ratištima ostvarila "crna strela" i pojedinih kritika na račun težine, deluje da bi M12 mogao da nadmaši svog prethodnika upravo zbog pomenutih poboljšanja.