"Nedaleko od Prištine, nalazi se spomenik na Gazimestanu. Podignut je bez razloga, jednostavno je bezvredan, spomenik bez ikakve vrednosti! Ovakvi spomenici, kao i crkva podignuti su na kampusu Univerziteta u Prištini i nisu smeli da postoje", stoji u objavi koju ovih dana prenosi jedna poznata i popularna fejsbuk stranica iz Prištine.
Novi albanski, "kosovski" istoriografi, i istoričari po profesiji ali i amateri, nastavljaju tako prosto da briljiraju svakodnevnim istorijskim otkrićima od koji su mnoga, zaista, sa samog ruba, neki bi rekli pameti, drugi – sa ruba mogućeg.
"Manastir Gračanica se nalazi u centru Gračanice. Današnji manastir je rekonstrukcija crkve iz 14. veka, koja je podignuta na temeljima ranoalbanske katoličke bazilike iz 5. veka. Prisvajanje građevina na Kosovu nije za čuđenje, jer nam se to dešava od 10. ili 11. veka, kada je ovo područje počelo da se naseljava slovenskim narodom", još je jedno od novijih istorijskih otkrića koje prenosi jedna od popularnih FB stranica koja, inače, promoviše takozvano Kosovo kao zemlju "kulture, lepote i istorije" i preko koje albanska omladina na "Kosovu" stiče neophodna istorijska znanja i predznanja.
Ista stranica piše i da je crkva Svetog Petra u Kabašu kod Prizrena – "albanska katolička crkva". Istoriografi amateri sa pomenute stranice tvrde da je gradnja ove "albanske katoličke crkve" počela u 11. a završena u 14. veku. U objavi, verovatno kako se ne bi unosila nepotrebna pometnja u ovo "otkriće", nema, naravno ni slova kako se ovde u stvari radi o isposnici Svetog Petra Koriškog, odnosno o manastiru Kabaš, da se postojanja pećinske crkve Svetog Petra Koriškog pominje još u vreme kralja Milutina kao i u povelji kralja Dušana od 9. maja 1343. godine. Pored ovog, propušteno je da se objavi da su februara 2021. godine četvorica Albanaca sa teritorije Kosova i Metohije uhvaćeni u krađi arheoloških ostataka ove crkve.
Pisci nove, paralelne istorije Albanaca na Kosovu imaju veoma zanimljiva otkrića i kada je manastir Dečani u pitanju. Za zadužbinu kralja Stefana Uroša Dečanskog pišu da su je podigli prvi hrišćani Balkana. Pominju se tu, naravno, Albanci kao i da se u južnom delu crkve nalazi natpis "albanskog arhitekte Don Vitaka koji je gradio crkvu". Navodi se još da su "imanja manastira pripadala plemenu Gaši".
I dok su otkrića paralelne albanske istorije o tome kako su Nemanjići u stvari potomci albanske familije Nimani, kako je Karađorđe čistokrvni Albanac, kako je Miloš Obilić bio u stvari "albanski vitez", kako je amblem dvoglavog orla na svetom tronu u manastiru Dečani "jasno obeležje Albanije", postala klasici ove nauke, neka novija istraživanja ukazuju na još neverovatnije detalje.
Tako se u jednom naučnom radu koji je objavila albanska štampa tvrdi pored ostalog da "teritorija današnjeg Kosova nije bila epicentar aktivnosti izgradnje srpskih crkava u doba Nemanjića".
"Kolevka srpskih crkava i manastira tokom dve ili tri generacije vladavine Nemanjića, nalazila na srpskim teritorijama, a ne unutar Kosova", preneo je svojevremeno list "Koha".
Istoričar sa Kosova i Metohije Bedri Muhadri piše dalje u tekstu u "Kohi" da su "u vreme Nemanjića, vlast i Srpska pravoslavna crkva uzurpirale mnoge katoličke crkve".
"Srednjovekovne pravoslavne crkve, koje se na Kosovu nalaze danas (Gračanica kod Prištine, Ljeviška u Prizrenu, Pećka patrijaršija i crkva Devič u Drenici), nisu dokaz srpske kulture, jer su izgrađene pre njihovog dolaska na ove prostore, a crkvu iz Dečana projektovao je i nadgledao sprovođenje projekta albanski katolički sveštenik Fra Vita Kući (Kuqi) iz Kotora", stoji u ovim otkrićima, prenela je "Koha".
Muhadri navodi i da je manastir Gračanica, "prema istorijskim izvorima i arheološkim nalazima tokom 1957, 1963. i 1964. godine", "bazilika izgrađena između 6. i 11. veka, kao da i je ova "bazilika bila središte episkopije Ulpiana Dardana".
"Poznato je da je kralj Milutin 1307. godine prisvojio katedralnu crkvu Svete Petke (Srbi je zovu Bogorodica Ljeviška) u Prizrenu u kojoj je bilo sedište Prizrenske episkopije. Crkva Svete Petke sagrađena je na hramu iz rimskog perioda i bazilike iz 5. – 6. veka. Tu je bilo sedište prizrenskog episkopa koje datira još od 1019. godine", piše pored ostalog Muhadri.
"Poruka je jasna. SPC treba da se iseli sa Kosova i Metohije sa svojim monaštvom i narodom i 'oslobodi' svoje vekovne svetinje koje treba da postanu albanski spomenici", bili su primorani iz Eparhije raško-prizrenske da odgovore Muhadriju.
I, možda bi sva ova "otkrića", nove kosovske istoriografije, a navedena su samo ona najzanimljivija i svakako najvažnija, ostala lokalnog karaktera da se nije uključio međunarodni faktor u vidu pre svega zapadnih ambasadora u Prištini.
Tako je pre četiri godine, tadašnji premijer privremenih institucija u Prištini Ramuš Haradinaj na sva zvona objavio da će Nemačka finansirati "projekat važan za kosovsku kulturu i istoriju" - obnovu crkve Svetog Nikole u Novom Brdu, koja je, po Haradinajevom mišljenju - "rimokatolička". Za očekivati je da su se Nemci, pre nego što su doneli odluku o finansiranju projekta, uverili na osnovu istorijskih izvora, međunarodnih ili 'novokosovskih' da se radi o "rimokatoličkoj crkvi", kako je to Haradinaj tada potencirao. Te 2019. godine, na ruševinama ove crkve podignuta je zastava tzv. Kosova, a u Novom Brdu misu su služili prizrensko-prištinski biskup Dode Đerđi kao i nadbiskup barski u penziji Zef Gaši.
U kontekstu međunarodne podrške 'novokosovskoj' istoriografiji valja napomenuti da je pre samo nekoliko dana, nemački ambasador u Prištini Jorn Rode, verovatno kao veliki poštovaoci savremene kosovske istoriografije i njenih otkrića, za Dečane rekao da je to "kosovski manastir". Rode je prethodno učestvovao u izmeštanju spomenika srpskim vojnicima iz Prvog svetskog rata na prištinskom pravoslavnom groblju. Verovatno je i to urađeno na osnovu nepobitnih istorijskih činjenica. Nemački ambasador izostavio je, međutim, da javnosti prenese da je sa kolegama bio u manastiru ograđenom bodljikavom žicom koji godinama čuvaju italijanski vojnici.
Pada međutim u oči, da autori savremene, paralelne albanske istoriografije, uz sva ova prosto briljantna otkrića, uporno izbegavaju da odgovore na tek jedno važno pitanje – ako su srpski manastiri na Kosmetu albansko nasleđe, ako su albanski, njihovi, katolički, latinski, zašto ih onda tako uporno napadaju, ruše, skrnave, miniraju...
Nešto se u svemu ovome debelo ne slaže.