Maslenica, zločin bez kazne: Hrvatska slavi, Srbi tuguju i oplakuju svoje žrtve

U akciji hrvatskih oružanih snaga "Maslenica", koja je izvedena na današnji dan, 22. januara 1993. godine na području Ravnih Kotara i Malog Alana u južnim delovima tadašnje Republike Srpske Krajine, ubijeno je ili je nestalo 348 Srba, među njima su bila i 44 civila koji su u proseku imali 60 godina.

Za zločine počinjene u toj akciji, do dan danas niko nije odgovarao, iz godine u godinu podsećaju iz Dokumentaciono-infomrativnog centra Veritas.

U crkvi Svetog Marka u Beogradu danas će biti služen pomen Srbima stradalim pre 31 godinu u operaciji koju su u zoni pod zaštitom Unprofora planirali i izveli generali Ante Gotovina, Janko Bobetko, Mirko Norac, Mladen Markač i Ante Roso, pod neposrednom kontrolom tadašnjeg predsednika Hrvatske Franje Tuđmana.

Među ubijenima tada su bile i 34 žene, troje dece mlađe od 12 godina, više od 10.000 Srba je proterano.

Operacija, čiji je cilj bilo područje pod zaštitom Ujedinjenih nacija, počela je u zoru 22. januara 1993. u zadarskom zaleđu, napadom iz više pravaca. Za nekoliko dana hrvatske "vojno-redarstvene snage" zauzele su više desetina kvadratnih kilometara na području Ravnih Kotara, aerodrom Zemunik kao i nekoliko visova na Velebitu. Preuzeta je i kontrola nad branom hidroelektrane "Peruća".

Operacija je, inače, izvedena u toku realizacije tzv. "Vensovog plana" kojim je Republika Srpska Krajina stavljena pod zaštitu mirovnih snaga UN i bila je treća po redu agresija vojnih i policijskih snaga Hrvatske na zaštićena područja UN.

Posebno su na udaru bila srpska sela Islam Grčki, Kašić, Smoković, koja su potpuno uništena, spaljena, porušena, kao i sela sa mešovitim stanovništvom Islam Latinski, Murvica, Zemunik Gornji. Desetine Srba iz tih sela pobijeni su, neki su prognani, drugi odvedeni u logore. Po zauzimanju sela sledila je pljačka, oskrnavljena su, porušena, devastirana mnoga srpska groblja na tom području. Na udaru su bili i Dvori Janković Stojana u Islamu Grčkom sa crkvom Svetog Georgija koja je osveštana 1675. godine i u kojoj je sahranjen književnik Vladan Desnica. Devastirana su i crkve Svetog Georgija u Smokoviću iz 1567. godine i Svetog Ilije u Kašiću iz 1872. godine.

Prvog dana napada, na prevoju Mali Alan na Velebitu, blizu snaga Unprofora, pripadnici specijalne policije iz zasede su pobili a zatim i masakrirali 22 pripadnika Vojske RSK.

U Islamu Grčkom mučeni su pa masakrirani supružnici Jovo (60) i Stana (59) Despot. Kako je kasnije utvrđeno ubijeni su hladnim oružjem, a zatim je u njihova tela ispaljeno više metaka. U istom selu, na kućnom pragu ubijen je Mišo Uzelac (48), a njegova majka, teško pokretna Ana (81) odvedena je u jedan od hrvatskih logora gde je strahovito mučena, pa ubijena. U selu Donja Jagonja u svojoj kući ubijene su Nevenka Crnobrnja (33) i njena ćerka Snježana koja je imala samo 12 godina. U napadu artiljerije na selo Buković ubijeni su Milenko Gagić, njegova petogodišnja ćerka Milena i dve godine stariji sin Milan, a majka dece - Branka teško je povređena.

U zgradi osnovne škole u Karinu, od posledica granatiranja, ubijene su Nataša Jokić (17) i njena tetka Soka Arčaba (43) kao i Sofija Cupać (79). U Smokoviću je u svojoj kući masakrirana Božica Prostran (74)...

Prema zvaničnim rezultatima popisa, u selu Kašić 1991. godine, pred početak rata, živelo je 765 meštana od kojih su 99 posto bili Srbi, u Smokoviću 1.029 stanovnika - 96 posto Srbi, u Islamu Grčkom 1.139 stanovika - od koji su 87 posto bili Srbi. Prema popisu od pre tri godine, u Kašiću je bilo 69, Smokoviću 162 a u Islamu Grčkom 15 žitelja, popisanih bez oznaka nacionalne pripadnosti.

U Hrvatskoj će "trideset i prva obljetnica vojno redarstvene akcije Maslenica" biti obeležena svečano, nizom manifestacija, ulicama Zadra biće organizovan mimohod pripadnika OS u MUP-a sa ratnim zastavama, uslediće koncerti, izložbe fotografija...