Srbija i Balkan
Dan kada je proglašena Srpska Vojvodina: Sećanje na odluke Majske skupštine
Tada je istaknuto da je srpski narod slobodan i nezavisan pod okriljem habzburške krune. Proglašena je Srpska Vojvodina na teritoriji Bačke, Baranje, Banata Srema i delova Vojne granice
U Sremskim Karlovcima je na današnji dan 15. maja 1848. godine proglašena Srpska Vojvodina kao posebna teritorijalna jedinica Srba na prostoru ondašnje države Habzburga.
Bio je to sa jedne strane izraz vekovne težnje Srba sa prostora današnje Vojvodine za boljim položajem, pa i posebnom teritorijalnom celinom. Takođe, postojalo je sećanje na poseban status na tom prostoru kao rezultat "Privilegija" koje im im je izdao austrijski car Leopold još 1690. godine u vreme Velike seobe Srba, pod patrijarhom Arsenijem Čarnojevićem.
Te 1848. godine, opšti bunt i nemiri, od Pariza, do Brisela, zahvatili su i prostor Srednje Evrope, nemačkih zemalja, Italije, pa i veći deo države Habzburga, sam Beč, Lombardiju i Veneto, Češku, pa i Ugarsku, tada u poziciji jedne od krunskih zemalja unutar Austrijskog carstva.
Najopasniji, po interese bečkog dvora, bio je Mađarski revolucionarni pokret, koji je težio uspostavljanju nezavisne države na gotovo polovini teritorije Habzburške monarhije. Vođa mađarskih revolucionara bio je pomađareni Slovak, Lajoš Košut, navodi istoričar Srđan Graovac.
Izloženi višedecenijskoj verskoj i nacionalnoj diskriminaciji od strane bečkog dvora Srbi su na Mađarsku revoluciju isprva gledali blagonaklono, ali je ideja o postojanju samo jednog političkog naroda bila neprihvatljiva za njih.
Karlovački mitropolit Josif Rajačić sazvao je Crkveno-narodni sabor na kome su se okupili predstavnici 175 crkvenih opština iz eparhija sa prostora Vojvodine, a takođe i predstavnici Srba uopšte sa teritorije Austrijskog carstva. Prisustvovali su i delegati iz Kneževine Srbije.
Crkveno-narodni sabor je održan od 13. do 15. maja 1848. godine i ostaće upamćen kao Majska skupština.
Odlukama Majske skupštine istaknuto je da je srpski narod slobodan i nezavisan pod okriljem habzburške krune. Proglašena je Srpska Vojvodina na teritoriji Bačke, Baranje, Banata Srema i delova Vojne granice.
Obrazovan je Narodni odbor kao izvršni organ skupštine, mitropolit Rajačić je uzdignut u zvanje patrijarha, a za vojvodu Srpskog vojvodstva izabran je Stevan Šupljikac.
Vlada u Beču u prvo vreme je odbila da podrži odluke Majske skupštine, dakle i proglašenje Srpske Vojvodine, nastojeći da ne izaziva Mađare, a mađarsko nacionalno revolucionarno vođstvo na čelu sa Lajošem Košutom zaratilo je i protiv Srba, s namerom da sve tekovine rada Srpskog crkveno narodnog sabora budu anulirane.
Pošto su Srbi bili potrebni u ratu protiv pobunjenih revolucionara, stav Beča je promenjen, pa je bečki dvor naknadno priznao odluke Majske skupštine i potvrdio vojvodsko zvanje Stevanu Šupljikca.
U Beču je tada doneta odluka da se priznaju autonomne težnje ne samo Srba, nego i Slovaka, Hrvata, erdeljskih Sasa, odnosno Nemaca.
Obrazovana je Srpska narodna vojska, koju su najviše sačinjavali graničari, šajkaši, a prisutni su bili i dobrovoljci iz Srbije koje je predvodio Stevan Knićanin.
Borbe između srpskih i mađarskih revolucionarnih snaga vodile su se širom Bačke i Banata. Prvi u pomoć Srbima u Dunavskoj monarhiji priskočili su dobrovoljci iz Kneževine Srbije, predvođeni Stevanom Knićaninom. Najznačajnije bitke Srbi su vodili kod Sentomaša, Vršca, Sombora, Pančeva.
Tokom mađarske ofanzive masovno je stradalo lokalno srpsko stanovništvo, dok je neprijateljska vojska sistematski spaljivala srpska sela i gradove. Mađarski garnizon iz Petrovaradina je bombardovao i gotovo do temelja razrušio Novi Sad.
Tek uz podršku ruskog cara, koji je u Habzburšku monarhiju uputio vojsku pod komandom generala Paskijeviča, bečki dvor je maja 1849. godine uspeo da uguši Mađarsku revoluciju.
Nakon okončanja sukoba, dvorskim patentom od 18. novembra 1849, obrazovana je nova krunska zemlja – Vojvodstvo Srbija i Tamiški Banat, koja je obuhvata ceo Banat, Bačku i Srem.
Izuzeti su delovi koji su su prethodno bili u sastavu Vojne granice, dakle južni pojas Srema i Banata, kao i deo Bačke.
Administrativno središte novoobrazovane Vojvodine bilo je u Temišvaru. Na čelno mesto Vojvodine imenovan je Ferdinand fon Majerhofer a posle njega Johan Koronini.
Vojvodstvo Srbija i Tamiški Banat je kao posebna krunska zemlja ukinuto decembra 1860. godine, uprkos protestima Srba.
Bilo je to zadovoljenje zahteva ugarskih predstavnika, odnosno posledica potrebe bečkog dvora da nekako pronađe sporazum sa Mađarima, što će biti krunisano nagodbom 1867, kada je obrazovana Dvojna monarhija.
Kod Srba, međutim, težnja za autonomnom Vojvodinom zauvek je ostala živa sve vreme postojanja monarhije Habzburga.
