Sveti Justin Ćelijski na čelu Spasovdanske litije: Mislilac, teolog, podvižnik 20. veka

Na čelu Spasovdanske litije u Beogradu koja će se danas kretati gradskim ulicama od Vaznesenjskog do Svetosavskog sabornog hrama biće kivot sa moštima Svetog Justina Ćelijskog.

Jedan od najvećih srpskih podvižnika, mislilaca, teologa i duhovnika 20. veka bio je ava Justin Popović, koga je Srpska pravoslavna crkva 2010. godine kanonizovala.

Bio je veliki protivnik ekumenizma u pravoslavlju nazivajući ga imenom svejeres. Svoje stavove o tome izneo je u knjizi "Pravoslavna crkva i ekumenizam".

Bitno je doprineo razvoju teološkog koncepta svetosavlja. 

Mošti svetog oca Justina Ćelijskog stigle su juče u Beograd, u Vaznesenjsku crkvu, gde je, u prisustvu patrijarha Porfirija, episkop Ilarion služio bdenje uoči praznika Vaznesenja Gospodnjeg - Spasovdana.

Pre dolaska moštiju Prepodnobnog Ave Justina Ćelijskog stigla je i koreno-kurska čudotvorna ikona Presvete Majke Božje.

Justin Popović (1894-1979) je bio arhimandrit manastira Ćelije, doktor teologije, profesor Beogradskog univerziteta i duhovnik.

Rođen je kao Blagoje Popović u Vranju 6. aprila (25. marta po starom kalendaru) 1894. godine od oca Spiridona i majke Anastasije. Familija Popovića je kroz generacije bila sveštenička, jedino je Blagojev otac bio samo crkvenjak.

Takav put izabrao je i Blagoje koji je na početku Prvog svetskog rata završio Bogosloviju u Beogradu. Potom je mobilisan kao bolničar pri vojnoj bolnici u Nišu, a kasnije zajedno sa srpskom vojskom i narodom prošao svu albansku golgotu. Kada je stigao u Skadar, Blagoje je molio tadašnjeg patrijarha Dimitrija da se zamonaši, što se dogodilo 1916. godine, i tako postaje monah Justin.

Iste godine odlazi na Bogoslovske studije u Petrovgrad gde stiže u osvit Oktobarske revolucije. U Rusiji otkriva Dostojevskog koji će u velikoj meri oblikovati njegove stavove o životu i veri. Zbog rasplamsavanja boljševičke revolucije, 1917. godine prelazi na školovanje na Oksford gde ga dočekuje Nikolaj Velimirović koji će, kasnije, postati njegov duhovni učitelj.

Sveti vladika Nikolaj Ohridski i Žički: Trinaesti apostol i sveti srpski jevanđelista

Na Oksfordu Justin priprema doktorat pod nazivom "Filozofija i religija Dostojevskog". Profesori sa Oksforda traže od njega da iz doktorata izbaci deo u kome kritikuje zapadni humanizam, katoličku i protestantsku crkvu. On to odbija, a Oksford odbija njegov doktorat.

Nakon toga, Justin se vraća u Srbiju gde postaje nastavnik u Bogosloviji u Sremskim Karlovcima. Kao darovitog nastavnika i teologa koji je upoznao filozofsku i bogoslovsku misao istoka i zapada, Sveti arhijerejski Sinod SPC šalje Justina na Teološki fakultet u Atini gde 1926, brani doktorsku disertaciju pod nazivom "Tajna ličnosti po Svetom Makariju Egipatskom".

Justin Popović je 1934. godine izabran za profesora Bogoslovskog fakulteta u Beogradu, odakle je 1945. godine prognan.

Na spisku za streljanje

Tada ostaje bez ikakvih prihoda i svih građanskih prava. Komunisti su ga stavili na spisak za streljanje. Njegov prijatelj, pisac Janko Veselinović koji je bio prvi posleratni rektor Beogradskog univerziteta, izbrisao ga je sa tog spiska.

Komunisti ga 1946. hapse u manastiru Sukovo kod Pirota, a iz zatvora ga izbavlja patrijarh srpski Gavrilo Dožić, koji se te godine vratio iz koncentracionog logora Dahau.

Otac Justin je stalno bio proganjan, saslušavan, privođen. Malo je bilo onih koji su stajali u njegovu odbranu.

Posećivao je brojne manastire u Srbiji, ali nijedan nije hteo da ga primi, već ga poziva igumanija Sara u manastiru Ćelije kod Valjeva. U ovoj svetinji proveo je sve do smti, 32 godine.

Dok je boravio u tom manastiru bio je danonoćno pod prismotrom Udbe, koja je kontrolisala ko ulazi i ko izlazi iz manastira Ćelije. A u ovaj manastir pedesetih i šezdesetih godina prošlog veka, tražeći duhovno nadahnuće, dolazili su mnogi kod Justina, počev od Vladete Jerotića i Matije Bećkovića do mnogih monaha, sveštenika i teologa iz Evrope. Justin je bio duhovni učitelj monasima koji će kasnije, kao vladike uzdići SPC. Njegovi duhovni učenici bili su; Amfilohije Radović, Atanasije Jevtić, Irinej Bulović, Artemije Radosavljević,ali i sadašnji mitropolit berlinski i nemački Ruske zagranične crkve Marko.

Za vreme svog zatočeništva u manastiru Ćelije, Justin je preveo i ispisao 12 tomova "Žitija svetih", od kojih svako ima po 800 strana i ostavio je brojna teološka dela, počev od Dogmatike preko Svetosavlja kao filozofije života do knjige o Dostojevskom i slovenstvu.

"Otac ava Justin je preživeo svu golgotu i patnju svoga naroda u Prvom i Drugom svetskom ratu, i svu nepravdu koju je trpeo narod koji je ostao veran crkvi. Imao je taj dar suza, a tokom beseda iz njegovih očiju tekli su potoci suza koje su natapale njegovu odeždu", podseća Dušan Đaković, sveštenik u manastiru Ćelije i doktorand na Teološkom faklutetu u Atini koji priprema doktorat o životu i delu ave Justina.

Otac Justin je umro u isto vreme i u isti dan kada je i rođen - na praznik Blagovesti 7. aprila (25. marta) 1979. godine.

Na praznik Blagovesti ove godine navršilo se 130 godina od njegovog rođenja, 45 godina od upokojenja i 10 godina od prenosa njegovih moštiju.

Spasovdan - Dan kada se Isus Hrist uzneo na nebo

Danas je praznik Vaznesenja Gospodnjeg, Spasovdan, kojim se obeležava 40. dan nakon Vaskrsa kada se Isus Hristos uzdignuo na nebo.

Prema hrišćanskom verovanju, Hristos je vaskrsenjem pokazao da je jači od smrti i 40 dana kasnije njegovi su se učenici nalazili za trpezom.

Tog dana Hristos im se ponovo javio i rekao: "Idite po svemu svetu i propovedajte Jevanđelje svakom stvorenju. Ko poveruje i krsti se, biće spasen, a ko ne poveruje biće osuđen".

Hristos im je obećao Duha Utešitelja i zapovedio da do silaska Duha Svetoga ne izlaze iz Jerusalima, i tako su mogli preneti Hristovu veru u svet i time ljude spasavati u veri.

Na čelu Spasovdanske litije: Kako je vladika Nikolaj postao narodni svetac

Odatle je potekao naziv Spasovdan, jedan od 10 praznika koji je posvećen Isusu Hristu i uvek se slavi u četvrtak.
Prema verovanju, Hristos je podignutih ruku blagoslovio učenike, nakon čega se počeo uznositi na nebo, čime se, završivši delo spasenja, vratio Bogu na nebesima.