Svet
Zabrana Ukrajinske pravoslavne crkve: Odbacivanje Boga i Crkve Hristove
Povodom usvajanja zakona kojim se praktično zabranjuje rad UPC, jedine pravoslavne crkve koja je u kanonskom jedinstvu sa svim pomesnim crkvama, oglasiće se i SPC, rečeno je za RT Balkan u Patrijaršiji u Beogradu
Posle mnogo najava, pretnji, pauza, Ukrajinska Rada usvojila je početkom nedelje zakon koji će omogućiti zabranu rada Ukrajinske pravoslavne crkve (UPC) na teritoriji te zemlje.
Ukrajinski poslanici, koje su citirali ruski i ukrajinski mediji, objašnjavali su tim povodom da je cilj zabraniti rad UPC "čiji se centri nalaze u Moskvi", da se time jača duhovna nezavisnost Ukrajinaca, kako je to obrazlagao Vladimir Zelenski, dok se UPC poziva da prekine svaku vezu sa Moskvom.
U prvim reakcijama iz pravoslavnih pomesnih crkava, oglasio se Sveti sinod Ruske pravoslavne crkve koji je naveo da vaseljenski patrijarh Vartolomej snosi ličnu odgovornost za progon vernika u Ukrajini.
Na težak položaj UPC, ukazao je i bugarski patrijarh Danilo na sastanku sa ambasadorom Sjedinjenih Američkih Država u Bugarskoj Kenetom Mertenom. On je istakao da je UPC, sa kojom su sve pomesne pravoslavne crkve u kanonskom jedinstvu, izložena ozbiljnim faktičkim i pravnim ograničenjima u svom pastirskom delovanju kao rezultat diskriminatorske politike u Ukrajini.
Srpska pravoslavna crkva, koja se više puta oglašavala u vezi sa progonom UPC i njenim teškim položajem, kako nam je rečeno u Patrijaršiji u Beogradu, takođe će se oglasiti u vezi sa najnovijim dešavanjima.
S druge strane, u Ukrajinu je, kako prenose tamošnji mediji, stigla delegacija iz Vaseljenske patrijaršije koja bi trebalo da prisustvuje obeležavanju godišnjice nezavisnosti Ukrajine 24. avgusta.
Delegacija će tokom posete, kako je navedeno, posebnu pažnju posvetiti podsticanju dijaloga kako bi se postiglo jedinstvo po crkvenom pitanju.
O kakvom se jedinstvu radi, čitamo u "bratskom" pozivu poglavara "Pravoslavne crkve Ukrajine" Epifanija Dumenka da se UPC ujedini sa njima, sa obrazloženjem da to nalažu kanoni i zakoni, kao i tomos koji je Dumenko dobio od vaseljenskog patrijarha Vartolomeja. Ovim tomosom više raskolničkih crkava vaseljenski patrijarh je 2018. jednostrano pomilovao i objedinio u organizaciju "Pravoslavna crkva Ukrajine".
Tomos nije čak ujedinio ni sve raskolnike u Ukrajini, pojedini su počeli vrlo brzo da otkazuju poslušnost Dumenku, a kamoli da je doneo bilo kakvo pravoslavno jedinstvo. Naprotiv: od osnivanja PCU počinje sve jači državni progon kanonske UPC, preregistrovanje i otimanje hramova, napadi na sveštenike, vernike, koji je kulminirao time da UPC bude zakonski zabranjena.
Osim ako se ne ujedini sa PCU, što sugerišu neki ukrajinski zvaničnici, izgleda i vaseljenska delegacija, kao i "brat" Dumenko koji poglavaru kanonske UPC mitropolitu Onufriju zabrinuto piše da "ceo svet zna da je Moskovska patrijaršija duboko zatrovana pseudo-religijskim učenjima o ruskom svetu".
Može se pretpostaviti da je za Dumenka ceo svet Zapad uz čiju podršku "koliko god bude potrebno" Ukrajinci ginu dokle god je potrebno, ali možda i više, vaseljenski patrijarh.
Jer baš iz pisma Dumenka saznajemo da jedinstvo koje predlaže ne može da se ostvari ako mitropolit Onufrije ostane pri jednom od svojih uslova: da se odbace sve odluke Vaseljenske patrijaršije.
"Iz objektivnih razloga van naše kontrole, ne možemo da se složimo sa takvim zahtevima jer su oni suprotni istini i značili bi za nas odbacivanje Boga i Crkve Hristove, koja je pomogla Ukrajini kroz ruke i rad vaseljenskog patrijarha", piše Dumenko.
Ovo nije nikakav izuzetak, nešto što se odjednom desilo, čak nije ni plod nekog najskorijeg zaoštravanja odnosa, nego je pre kontinuitet, pre proizlazi iz ukrajinskog nacionalnog identiteta trajno konceptualizovanog kao antiidentitet koji je suprotstavljanje Moskvi, progon svega moskovskog, kaže za RT Balkan protojerej Darko Đogo, profesor Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu.
"U izjavama poslanika Rade u kojima su oni objašnjavali svoj čin narodu koji ih je glasao govorili su kako su ukinuli moskovsku crkvu. Nešto nazvati moskovskim ili rosijskim u ukrajinskom nacionalizmu od samih njegovih početaka asocira na neprijatelja. To su asocijacije koje su vekovima razigravane kako bi se stvorio animozitet između Ukrajinaca i Rusa. Te asocijacije su uvek imale potencijal da prerastu u neki oblik represije i to se dešavalo u svakom momentu u kome bi se vlast Moskve urušila u današnjoj Ukrajini. Dolazilo je do masovnih progona svega što je svedočilo o jedinstvu Moskve i Kijeva", ističe Đogo.
Verske zajednice koje su dale podršku Zelenskom, poput Katoličke crkve i jevrejske zajednice, po pravilu su prihvatale tu vrstu rezona da je u pitanju, iz njihove perspektive, tuđinska religijska organizacija, ističe naš sagovornik.
"U tom momentu se savršeno poklapaju, gotovo od reči do reči, izjave Vladimira Zelenskog, Mila Đukanovića i Ante Pavelića. Jer sve te tri izjave imaju sledeći rezon, a to je da navodno njima pravoslavlje kao takvo nije problem, ali u NDH je mogla biti samo hrvatska crkva, u Đukanovićevoj Crnoj Gori samo crnogorska, a u Ukrajini Zelenskog ona može biti samo isključivo ukrajinska, u smislu antiruske crkve", kaže Đogo.
Što se tiče navodnog nastojanja da Ukrajina ima "svoju" crkvu, nezavisnu i samostalnu od stranih centara moći, kako su to obrazlagali zvaničnici ove zemlje, "državna crkva", PCU, uopšte takav status nema.
"U kanonskom smislu, tzv. PCU predstavlja samo vrlo zavisnu filijalu Fanara. To je u Tomosu koji joj je dat naglašeno i vrlo eksplicitno postavljeno: da je glava PCU Carigradska patrrijaršija i da će za sve važne odluke njen poglavar da se konsultuje sa Fanarom. S druge strane, nije nikakva tajna i Fanar mnogo i ne krije da je on eksponent jednog geopolitičkog centra moći, a to je Kolektivni zapad", ističe Đogo.
Za razliku od PCU, UPC ima kanonski status samoupravne crkve.
"Ona jeste deo Moskovske patrijaršije, ali je u potpunosti samoupravna crkva s jednom vrstom asimetrične moći, unutar koje Moskva ne može da se meša u unutrašnje stvari UPC. Dakle, argumentacija o nezavisnosti crkve, samo pokazuje da postoje zavisnosti koje su poželjne. Više je Ukrajincima draga zavisnost od geopolitičkog Zapada nego bratska nezavisnost od Moskovske patrijaršije", napominje naš sagovornik.
