Svet
Nezadrživi uspon Sare Vagenkneht: Kako je "Putinova prijateljica" postala zvezda nemačke politike
Ekscentrična političarka je poslednjih meseci postala jedno od najprepoznatljivijih imena u nemačkoj politici, a nakon predstojećih regionalnih izbora na istoku zemlje, njena partija bi mogla da postane "tas na vagi"
Do izbora u nemačkim istočnim pokrajinama Tiringija i Saksonija ostalo je manje od nedelju dana, a partije vladajuće "semafor" koalicije - socijaldemokrate, zeleni i liberali - nalaze se pred istorijski lošim rezultatom.
Ankete pokazuju da bi veliki pobednici mogli da budu Alternativa za Nemačku (AfD) i Savez Sare Vagenkneht (BSV) - nekonvencionalne političarske sa istoka zemlje koja je prethodnih meseci privukla dosta pažnje u nemačkim i svetskim medijima.
Nekadašnje zaštitno lice Levice, Vagenknehtova je tu partiju napustila krajem prošle godine, tvrdeći da je njeno rukovodstvo postalo previše opsednuto identitetskim pitanjima (moglo bi se reći i "vouk" ideologijom), te da su zanemarili interese nemačke radničke klase, čiji je položaj iz godine u godinu sve teži.
Njena odluka da napusti svoju dotadašnju partiju pokazala se kao veliki uspeh, a BSV bi samo nekoliko meseci nakon osnivanja mogao da postane jedna od ključnih političkih igrača u Nemačkoj.
Novi glas u nemačkoj politici
Sara Vagenkneht je rođena u Jeni, u tadašnjoj Istočnoj Nemačkoj, od oca Iranca i majke Nemice.
Sa nepunih 20 godina učlanila se u vladajuću Jedinstvenu socijalističku partiju Nemačke - svega nekoliko meseci pre pada Berlinskog zida i kolapsa Istočne Nemačke. Nakon ujedinjenja, Vagenknehtova je pristupila Partiji demokratskog socijalizma, naslednici istočnonemačkih komunista.
Kao mlada političarka, Vagenknehtova je stekla ime zastupajući za to vreme poprilično radikalne stavove, poput protivljenja NATO-u, zapadnoj hegemoniji i kapitalizmu. U međuvremenu je stekla i zvanje magistra filozofije i doktora ekonomskih nauka.
Za njen politički uspon od ključnog značaja je i veza sa Oskarom Lafontenom, poznatim nemačkim socijalistom i nekadašnjim liderom Socijaldemokratske partije, koji je 2005. godine napustio tu stranku nakon sukoba sa tadašnjim premijerom Gerhardom Šrederom. Dve godine kasnije, Lafonten i Sara Vagenkneht su bili među osnivačima nove partije Levice, da bi se 2014. i venčali.
Sara Vagenkneht je poslednjih godina stekla veliki broj pristalica, zalažući se za, na prvi pogled, neobičan politički program, koji predstavlja svojevrsnu fuziju levice i desnice.
Kada je reč o ekonomiji, ona zauzima levičarske stavove, zalažući se za veće poreze za bogate, jačanje države blagostanja i bolji položaj radnika, pre svega u (nekada) moćnoj nemačkoj industriji. Međutim, kada je reč o migracijama, rodnoj ideologiji i bezbednosti, Vagenknehtova zastupa uglavnom konzervativne stavove.
"Sara je zaista neka vrsta fenomena. Njena stranka je nastala pre samo osam meseci, a gotovo na prepad je napravila velike uspehe na izborima za Evropski parlament u junu. Ona će zaista biti nezaobilazan partner za formiranje bilo kakve vlasti u istočnim pokrajinama", navodi za RT Balkan novinar Miroslav Stojanović.
Tokom migrantske krize 2015, Vagenknehtova je oštro kritikovala politiku "otvorenih vrata" tadašnje kancelarke Angele Merkel, da bi nakon serije terorističkih napada godinu dana kasnije izjavila da su "prijem i integracija velikog broja izbeglica i imigranata povezani sa značajnim problemima" - zbog čega se našla na udaru kritika članova sopstvene partije.
Vagenknehtova se masovnim migracijama protivi prevashodno sa levih pozicija, tvrdeći da to potkopava održivost države blagostanja. "Što je država blagostanja jača, to mora postojati veći osećaj pripadnosti", ističe ona.
Protiv naoružavanja Ukrajine i sankcija Rusiji
Međutim, Sara Vagenkneht je najviše pažnje privukla zbog svojih stavova o spoljnoj politici.
Vagenknehtova važi za jednog od najglasnijih kritičara američke spoljne politike i NATO-a u Nemačkoj. Ona je još 2014. godine izjavila da bi Berlin trebalo da prizna Krim kao deo Rusije nakon referenduma sprovedenog na tom poluostrvu, a svoje političke protivnike je optužila da "ignorišu fašističke elemente u ukrajinskoj vladi".
Nakon početka Specijalne vojne operacije u Ukrajini u februaru 2022, Vagenknehtova je izjavila da do nje ne bi došlo bez "puzajuće integracije Ukrajine u NATO". Nakon tih komentara, nemačka štampa ju je prozvala "Putinovom prijateljicom".
Ona se oštro protivi sankcijama protiv Rusije, a u septembru 2022. je optužila nemačku vladu da "pokreće ekonomski rat bez presedana protiv našeg najvažnijeg snabdevača energijom". Vagenknehtova je takođe pozvala na obustavu isporuka oružja Ukrajini i ukidanje embarga na uvoz ruskih energenata.
Poslanici njene partije su sredinom juna odbili da prisustvuju govoru Vladimira Zelenskog u Bundestagu, uz obrazloženje da on "trenutno doprinosi veoma opasnoj spirali eskalacije i prihvata rizik od nuklearnog sukoba sa razornim posledicama po celu Evropu".
Ključni igrač na istoku Nemačke
Partija Sare Vagenkneht je na nedavno održanim evropskim izborima osvojila oko šest odsto glasova, što je i više nego dobar učinak za stranku osnovanu pre samo nekoliko meseci. Rezultati BSV-a su još impresivniji u istočnim pokrajinama i kreću se od 12, 6 odsto u Saksoniji do čak 16,4 u Meklenburgu.
Samim tim, izvesno je da bi upravo njena partija mogla da bude "tas na vagi" tokom formiranja koalicija nakon regionalnih izbora u Tiringiji, Saksoniji i Brandenburgu - što će Sari Vagenkneht dati značajan ucenjivački potencijal tokom pregovora sa etabliranim nemačkim partijama.
"Zanimanjima je parola pod kojom ona nastupa na regionalnim izvorima: Rat ili mir? Ljudi na istoku Nemačke su skeptični prema politici vlade prema Ukrajini i Rusiji, a tamo i dalje postoji jak antiamerički i antinatovski naboj, koji datira iz vremena komunizma. Vagenknehtova svesno forsira tu temu: ranije je pokrenula peticiju za mir koja je stekla veliku podršku, a u Berlinu je organizovala masovne antiratne proteste", objašnjava za RT Balkan novinar Miroslav Stojanović.
Naš sagovornik ističe da je ona jedan od retkih političara u Nemačkoj koji oseća "puls naroda" i ume da komunicira sa narodnim masama. "Neki je nazivaju populistom, ali ona je i veliki intelektualac. Uspela je da sa sobom povuče i mnoge uticajne članove Levice, tako da je ima neophodne kadrove za dolazak na vlast."
Vagenknehtova je odbacila formiranja koalicije sa AfD-om, ali je ostavila otvorenu mogućnost saradnje sa tom partijom kada je reč o konkretnim pitanjima. "Ukoliko AfD predloži nešto razumno, ne možete ubediti glasače da su svi protiv toga", istakla je ona i dodala da bi to samo ojačalo tu desničarsku partiju.
Pojedini nemački mediji su nagovestili da bi BSV u istočnim pokrajinama mogao da formira koalicije sa Demohrišćanima, ali bi zahtev Vagenknehtove da partneri moraju da usaglase svoje stavove o Ukrajini mogao da oteža postizanje dogovora.
