Pasoš za kriminalce: Kako se iz londonskih stanova i hotela regrutuju kolumbijski plaćenici u Sudanu

Britanski "Gardijan" otkrio je da su kompanije povezane sa pojedincima pod sankcijama Sjedinjenih Američkih Država angažovale stotine kolumbijskih plaćenika koji su se borili na strani sudanskih Snaga za brzu podršku (RSF), paravojne formacije optužene za genocid i teške ratne zločine.

U središtu istrage nalazi se jedan neupadljiv stan u severnom Londonu, nedaleko od stadiona Totenhem hotspura.

Prema podacima britanske vlade, ova adresa je povezana sa transnacionalnom mrežom firmi koje su učestvovale u masovnom regrutovanju plaćenika za rat u Sudanu.

RSF je odgovoran za masovna silovanja, etnička čišćenja i sistematsko ubijanje civila, uključujući žene i decu.

Plaćenicima teže u Ukrajini nego u Sudanu: Ovde obučavamo decu da ratuju, ali tamo je komplikovanije

Kolumbijski plaćenici su, prema navodima analitičara, odigrali ključnu ulogu u zauzimanju grada El Fašera krajem oktobra, nakon čega je usledio talas nasilja u kojem je, kako se procenjuje, ubijeno najmanje 60.000 ljudi.

Stan u Totenhemu registrovan je kao adresa kompanije "Zeus global", koju su osnovale dve kolumbijske državljanke – osobe koje je američko Ministarstvo finansija nedavno sankcionisalo zbog angažovanja plaćenika za RSF.

Obe su u pedesetim godinama i u dokumentima britanskog registra kompanija, navedene kao rezidenti Ujedinjenog Kraljevstva.

Samo dan nakon što su SAD objavile sankcije, 9. decembra, "Zeus global" je promenio adresu i kao novo sedište naveo centar Londona. Poštanski broj odgovara luksuznom hotelu "Uan oldvič" u Kovent Gardenu, dok se u prvoj liniji adrese navodi "4dd Oldvič", što odgovara obližnjem hotelu "Voldorf Hilton". Iz oba hotela su poručili da nemaju nikakve veze sa kompanijom.

"Veoma je zabrinjavajuće što su ključni pojedinci koje američka vlada povezuje sa snabdevanjem plaćenika mogli da osnuju kompaniju u Velikoj Britaniji i da tvrde da su rezidenti UK", izjavio je Majk Luis, istraživač i bivši član ekspertskog panela UN za Sudan.

Američke vlasti navode da je centralna figura kolumbijske regrutne mreže Alvaro Andres Kijano Besera, penzionisani oficir kolumbijske vojske i državljanin Kolumbije i Italije, sa sedištem u Ujedinjenim Arapskim Emiratima.

On je, zajedno sa suprugom Klaudijom Vivijanom Oliveros Forero, preko agencije iz Bogote regrutovao bivše vojnike za slanje u Sudan. Supruga je takođe sankcionisana.

Još jedan sankcionisani pojedinac je Mateo Andres Duke Botero, kolumbijsko-španski državljanin, optužen da je upravljao finansijama i isplatama plaćenika.

Prema Ministarstvu finansija SAD, kompanije povezane sa njim izvršile su transfere u vrednosti od više miliona dolara tokom 2024. i 2025. godine.

Duke i Oliveros su u aprilu registrovali firmu "ODP8", kasnije preimenovanu u "Zeus global", sa kapitalom od 10.000 funti.

Samo tri dana kasnije, RSF je napao izbeglički kamp Zamzam i ubio više od 1.500 civila. Kamp je potom predat kolumbijskim plaćenicima, koji su započeli pripreme za napad na El Fašer.

Prema navodima analitičara, Kolumbijci su obučavali decu za borce, delovali kao snajperisti i pešadinci, ali i kao instruktori i piloti dronova, koji su odigrali ključnu ulogu u borbama u Darfuru i Kordofanu.

"Rat u Sudanu je visokotehnološki. Dronovi i navođeno oružje zahtevaju spoljnu pomoć, a kolumbijska plaćenička operacija bila je glavna komponenta te podrške", rekao je Luis.

Britanska ministarka spoljnih poslova Ivet Kuper osudila je RSF zbog "sistemskih ubistava, torture i seksualnog nasilja", dok je portparol britanske vlade poručio da UK poziva na hitan prekid zločina i zaštitu civila.

Istovremeno, slučaj je otvorio pitanja o efikasnosti kontrole prilikom osnivanja kompanija u Velikoj Britaniji.

"Imati kompaniju u UK ovakvog tipa predstavlja pasoš za kriminalce da posluju sa legitimnim partnerima. U većini slučajeva je i dalje teže učlaniti se u teretanu nego osnovati kompaniju u Velikoj Britaniji", zaključio je Luis.