Vaseljenski patrijarh Vartolomej izjavio je da Ruska pravoslavna crkva (RPC) deli odgovornost za sukob u Ukrajini, ali i da je spreman da pomogne u posleratnom "duhovnom oporavku" Rusije.
Kako navodi Rojters, ovakvi komentari patrijarha Vartolomeja predstavljaju svojevrsni "ukor" upućen patrijarhu RPC Kirilu, koji podržava rusku Specijalnu vojnu operaciju (SVO), što je, navodi agencija, podelilo pravoslavnu crkvu u svetu.
Poznat je i Vartolomejov stav da ruske vlasti koriste rusku crkvu kao "instrument za svoje strateške ciljeve".
"Crkva i državni vrh u Rusiji sarađivali su u zločinu 'agresije' i delili odgovornost za zločine koji su usledili, poput šokantnih otmica ukrajinske dece", izjavio je Vartolomej, ukazujući na optužnicu koju je Sud u Hagu podigao protiv predsednika Rusije Vladimira Putina tereteći ga za nasilnu deportaciju dece s ukrajinske teritorije u RF.
"Naš međureligijski dijalog mora da se fokusira na načine da se odupre i neutrališe kapacitete rukovodstva Moskovske patrijaršije da podriva jedinstvo i da teološki legitimiše zločinačko ponašanje", dodao je "prvi među jednakim" patrijarsima Pravoslavne crkve, koja ima oko 260 miliona vernika širom sveta, od kojih oko 100 miliona u Rusiji.
Međutim, Vartolomej, nošen motivima političkog karaktera, ranijim odlukama je sugerisao da je ipak "jednakiji" od drugih, i još gore – da radi na razbijanju pravoslavlja, što je najočiglednije upravo u Ukrajini.
Ne deli pravoslavlje ruski patrijarh već onaj vaseljenski
Naime, nije podrška patrijarha Kirila ruskoj SVO podelila pravoslavlje već upravo Vartolomejova odluka da raskolničkoj crkvenoj grupi u Ukrajini, tzv. Pravoslavnoj crkvi Ukrajine dodeli tomos o autokefalnosti (januar, 2019).
Izdavanju tomosa prethodio je sporazum između vaseljenskog patrijarha i tadašnjeg ukrajinskog predsednika Petra Porošenka (novembar, 2018) o saradnji Carigradske patrijaršije i države Ukrajine, a pre svega o saradnji na stvaranju samostalne pravoslavne crkve u Ukrajini.
Odluka da podrži ukrajinske raskolnike deo je plana usmerenog na slabljenje pozicija Moskovske patrijaršije u Ukrajini, a potencijalno je otvorila vrata za negativne procese koji mogu da dovedu do razbijanja jedinstva pravoslavnog sveta uopšte.
Umesto neprikosnovenog čuvara kanona, vaseljenski patrijarh se pretvorio u grubog rušioca istog. Umesto politike pomirenja koja je uvek bila svojstvena Carigradu, sada se iz Istanbula sprovodi politika pritisaka i uslovljavanja.
O razbijanju pravoslavlja na ukrajinski način vladika bački Irinej je rekao da je "Carigradska patrijaršija sve vreme znala koliko je postmajdanska ukrajinska vlast, projektovana kao najradikalnija antiruska garnitura u direktnoj službi NATO-a i političkog Zapada, ne samo zainteresovana za transformaciju raskolničkih grupacija u svojevrsnu državnu crkvu nego i maksimalno aktivna u progonu realne kanonske crkve (šikaniranje sveštenstva, otimanje hramova i nasilna preregistracija parohija, teror nad vernicima...)".
A od početka SVO progon kanonske UPC Moskovske patrijaršije i teror koji ukrajinske strukture sprovode nad sveštenstvom i vernicima iste dobio je strahovite dimenzije.