Američka savezna država Ajdaho usvojila je ove nedelje zakon koji omogućava državi da izvrši smrtnu kaznu streljanjem i time se svrstala uz Misisipi, Jutu, Oklahomu i Južnu Karolinu u kojima već postoji zakonska mogućnost da umesto smrtonosne injekcije egzekuciju nad zatvorenikom osuđenim na najstrožu kaznu izvrši streljački vod.
Vraćanje smrtne kazne streljanjem u saveznim državama prouzrokovala je odluka farmaceutskih kuća da zabrane upotrebu njihovih medikamenata za smrtonosnu injekciju, zbog čega se streljački vod sve više razmatra kao moguća zamena, piše agencija AP.
Uz to, navodi se da ima i zagovornika teze, a među njima su i pojedini sudovi, da je smrt streljanjem manje bolna od one koju prouzrokuje smrtonosna injekcija.
Prema zakonu usvojenom u Ajdahu, streljački vod biće upotrebljen za izvršenje smrtne kazne jedino ako ne budu mogli da se obezbede medikamenti potrebni za smrtonosnu injekciju.
Poslednji put streljački vod upotrebljen je kao izvršilac kazne u SAD 2010. godine. Tada je na ovaj način izvršena smrtna kazna nad Roni Li Gardnerom, osuđenim zbog ubistva advokata, u državnom zatvoru u Juti.
Opisuje se da je Gardner stavljen u stolicu sa vrećama peska oko njega i metom postavljenom iznad njegove glave. Petorica zatvorskih čuvara izabranih iz grupe od 25 dobrovoljaca ispalila je u njega hice iz puške sa udaljenosti od oko osam metara. Gardner je proglašen mrtvim dva minuta kasnije.
Jedna od pušaka bila je napunjena ćorcima, niko od petorice čuvara nije znao koja, kako oni koji su izvršili smrtnu kaznu streljanjem ne bi znali ko je ispalio smrtonosne hice ili kako bi mogli da žive u uverenju da je njihova puška bila prazna.
Juta je jedina američka savezna država koja je obavila smrtnu kaznu streljanjem u poslednjih 50 godina.
Međutim, kako medikamenti za smrtonosne injekcije postaju sve nedostupniji, i druge savezne države zakonski vraćaju ovakvo izvršenje smrtne kazne.
Kako se navodi, od 2000-ih najčešći način izvršenja smrtne kazne je injekcijom koja sadrži smrtonosni koktel lekova, ali farmaceutske kompanije sve češće zabranjuju upotrebu njihovih proizvoda u svrhu oduzimanja života. U izveštaju se navodi da države sve teže dolaze do lekova potrebnih za smrtonosni koktel, zbog čega ponekad pribegavaju zamenama koje, prema rečima kritičara, mogu izazvati nepodnošljivu bol kod osuđenika pre nego što skonča.
U nekim državama ponovo se vraća upotreba električne stolice ili gasne komore, ali je, prema pojedinim mišljenjima, streljački vod "humaniji" način egzekucije.
Takvog je mišljenja sudija Vrhovnog suda Sonja Sotomajor. Kada je zahtev zatvorenika iz Alabame da bude streljan, a ne da mu se ubrizga smrtonosna injekcija, odbijen, Sotomajor je, izražavajući neslaganje sa takvom sudskom odlukom navela da smrtonosni lekovi mogu da zamaskiraju jaku bol parališući osuđenika dok je još svestan. Prema njenom tada iznetom mišljenju, smrt streljanjem je manje bolna i brža.
Problematika izvršenja egzekucije u američkim zatvorima razmatrala se na sudu i 2019. godine kada je anesteziolog Džozef Antonini izneo mišljenje da streljanje ne garantuje bezbolnu smrt i da bi osuđenik mogao da ostane svestan još desetak sekundi pošto ga hicima izrešeta streljački vod.
Ima i onih koji smatraju da je izvršenje smrtne kazne uz pomoć streljačkog voda mnogo nasilnije od ubrizgavanja injekcije, da može da izazove traumu kod rođaka žrtava, kao i onih koji su u taj čin uključeni.
Osmim amandmanom američkog Ustava zabranjena je "okrutna i neuobičajena" kazna, ali kako je 2019. godine presudio Vrhovni sud "određeni stepen boli" ne znači da je kazna protivna ovom članu zakona.
Sudije su obrazložile da "Ustav ne garantuje zatvoreniku bezbolnu smrt – nešto što nije garantovano ni mnogim ljudima".