Ruski vojnoindustrijski kompleks se u poslednje vreme pozabavio razvojem sredstava koji će osnovne borbene tenkove na bojnom polju učiniti što neprimetnijim za savremene neprijateljske sisteme izviđanja.
Ukrajinske snage raspolažu širokim dijapazonom kopnenih optoelektronskih i radarskih stanica, uključujući i izviđačke bespilotne letelice različitog tipa. Nema nikakve sumnje da u izviđanju ruskih pozicija učestvuju i efektivi NATO pakta koji se intenzivno koriste u vazdušnom prostoru duž zapadne granice Ukrajine i basena Crnog mora (avioni za elektronsko izviđanje), uključujući i orbitalnu grupaciju izviđačkih satelita.
Ruska armija svoje tenkove "zaogrnula zagonetnim plaštom"
U uslovima 21.veka je veoma teško ostati neopažen na frontu. To se jednako odnosi kako na njegovu prednju liniju, tako i na taktičku, pa i stratešku dubinu fronta, koja može da dostigne i više stotina kilometara. Jedan od najvažnijih elementa u uspehu ratne operacije (napadne/odbrambene) je poznavanje broja, kvaliteta i rasporeda neprijateljskih jedinica, što se postiže različitim vrstama izviđanja sa zemlje, iz vazduha, pa i kosmosa.
Imajući ovo u vidu, ruski specijalisti koji rade na problemima maskiranja borbene tehnike su razvili napredni sistem koji omogućava da osnovni borbeni tenkovi postanu daleko teže uočljivi za savremene radarske sisteme, ali i razne tipove visokopreciznog protivtenkovskog naoružanja koje je opremljeno infracrvenim i radarskim samonavođenim bojevim glavama. Radi se o sistemu maskiranja koje nosi ime "nakidka" (srb. "plašt/ogrtač").
Komleks "nakidka" se sastoji od specijalnog termoizolacionog i radioasporbujućeg sintetičkog materijala. Prema rečima proizvođača ovaj materijal ne emituje nikakvu toplotu, tačnije temperatura na njegovom naličju je identična temperaturi okolnog vazduha.
Komplet se sastoji od 8-10 različitih delova koji su specifično skrojeni za "presvlačenje" glavnih elemenata tenka kao što su kupola, frontalni deo oklopa, vrh motornog odelenja, bočne stranice tenka i sl.
Procene su da upotreba zaštitnog sistema za maskiranje "nakidka" za dva do tri puta smanjuje verovatnoću detekcije tenka od strane protivtenkovske rakete opremljene infracrvenom glavom za samonavođenje, a kada je reč o radarskoj detekciji u svim talasnim dužinama, vidljivost je smanjena za šest i više puta u odnosu na tehniku koja ne poseduje ove sisteme.
U lokanalnom modu rada koji koristi toplotno/infracrveno i radarsko otkrivanje zemaljskih ciljeva, tenk koji je prekriven sistemom "Nakidka" se stapa sa okolnom pozadinom tako da ga je veoma teško, praktično nemoguće raspoznati.
Upotreba ovog sistema zaštite tenka omogućava i značajno smanjenje daljine njegovog otkrivanja od strane specijalizovanih aviona za radarsko izviđanje kao što je npr. "boing E-8 džoint STARS", koji za pretraživanje kopnenog prostranstva koristi radar sa aktivnom faznom rešetkom "nortrop gruman".
Pomoću ovog radara, avion može sa veoma velikom preciznošću da detektuje ciljeve na daljinama i do 250km. U zavisnosti od režima rada, "boing E-8" tokom pretrage može da skenira šire područje, ili da svoj radarski snop usmeri u strogo definisane rejone, čime se povećava koncentracija izviđanja koja daje jasniju sliku organizacije neprijateljskog rasporeda.
On ima sposobnost da raspozna detektovane ciljeve, i izvrši njihovu klasifikaciju, gde se dobija šira slika o vrsti i tipu tehnike koja se nalazi na opserviranom području. Prema rečima proizvođača sistema "nakidka" ova letelica ima za četiri do šest puta manju efikasnost u otkrivanju oklopno-mehanizovanih snaga koje su ispravno zaštićene naprednim sredstvima maskiranja, tačnije efektivni domet detekcije je smanjen na svega 40-50km.
Ovako se neprijateljski izviđački avioni teraju da lete na "ivici žileta". Oni moraju da priđu znatno bliže nego što je to uobičajeno, ne bi li nekako otkrili ruske oklopno-mehanizovane snage, gde postoji permanentna opasnost od povrede ruskog vazdušnog prostora (slučaj sa američkom strateškom izviđačkom bespilotnom letelicom MK-9 "riper").
To su zone koje su krajnje rizične za upotrebu ovih letelica. One se naprosto primoravaju da ulaze u domet raketnih PVO sistema srednjeg dometa, pa čak i unapređenih hibridnih samohodnih PVO oruđa "pancir-SM" opremljenih raketama 57E6M, odakle praktično nema povratka.
Ovakvi rezultati su mogući ispravnom upotrebom sistema "nakidka" po svim vitalnim delovima vozila koje se maskira, i preporukama koje je naglasio proizvođač.
Sistem maskiranja "nakidka" je za sada primećen samo na osnovnim borbenim tenkovima T-90M "proboj", koji aktivno učestvuju u zoni Specijalne vojne operacije. U poslednje vreme postoji velika zainteresovanost tradicionalnih kupaca ruskog naoružanja za nabavkom ovih sistema, tako da je izvesna i njegova izvozna perspektiva. Osim ruske vojske, napredne komplete maskiranja je za svoje oružane snage nedavno nabavila i Jermenija.
Osnovne karakteristike ruskog „nevidljivog“ tenka
Ruska vojska sve više u zonu Specijalne vojne operacije šalje osnovne borbene tenkove T-90M "proboj" koji zahvaljujući obimnom paketu modernizacije predstavljaju najkvalitetniju varijantu porodice tenkova treće generacije T-90. Procene su da će samo ove godine na front biti upućeno nekoliko stotina tenkova T-90M.
U odnosi na ranije verzije tenkova, T-90M "proboj" je bolje zaštićeniji tenk. Na kombinovani osnovni oklop (čelik+kompozit) postavljena je dopunska dinamička zaštita sa eksplozivnim oklopnim pločama "relikt".
Ekvivalent frontalne oklopne zaštite osnovnog borbenog tenka T-90M "proboj" se kreće u rasponu od 650-1.100mm za kinetičke projektile koji koriste penetratore, i 850-1.600mm za kumulativne projektile.
Dodatnim oklopnim panelima i protivkumulativnim rešetkama ojačane su bočne stranice tenka, motorno odelenje i vrh tenkovske kupole, koja je bila ranjiva na napade vođenim protivtenkovskim raketama koje napadaju gornju projekciju tenka, i napade udarnih/kamikaza bespilotnih letelica.
Tenkovska kupola je redizajnirana što je omogućilo integraciju modernizovanog topa povećanih tehničko-taktičkih karakteristika. Unapređen je sistem za upravljanje vatrom (SUV) "kalina" koji je se odlikuje visokom stepenom automatizacije i funkcionisanja u modu "hanter-kiler", a instaliran je i veoma kvalitetan sistem veze.
Tehničkim rešenjima dodatno je zaštićen borbeni komplet tenka koji je kod ranijih verzija bio osetljiv na prodor kumulativnog mlaza što je neretko znalo da dovede do njegove aktivacije i potpunog uništenja tenka. Integrisan je motor povećane snage koji je uprkos povećanju ukupne težine tenka zadržao veoma visoke sposobnost prohodnosti i manevra.