Taoci Rusije: Amerikanci daju milijarde za obogaćeni uranijum iz "Rosatoma"

Američke kompanije godišnje plaćaju oko milijardu dolara za kupovinu obogaćenog uranijuma od ruske kompanije "Rosatom", koja je, kako piše "Njujork tajms" usko povezana sa vojnim aparatom te zemlje.

Cilj da povećaju upotrebu nuklearne umesto fosilne energije oni ne mogu da ostvare bez Rusa koji kontrolišu polovinu globalnog tržišta. Trenutno nemaju nijednu kompaniju koja uranijum obogaćuje, pa tako različiti političari ovih dana izlaze sa različitim nacrtima, predlozima i idejama koji bi im pomogli da se u ovom polju osamostale.

"To je jedan od najznačajnijih preostalih tokova novca iz Sjedinjenih Država u Rusiju, i ne posustaje, uprkos snažnim naporima američkih saveznika da prekinu ekonomske veze sa Moskvom", ocenjuje "Njujork post", podsećajući da su SAD i EU, kako bi kaznile Rusiju zbog specijalne vojne operacije, prestale da kupuju fosilna goriva iz te države.

Od Moskve se kupuje otprilike trećina obogaćenog uranijuma koji se koristi u Sjedinjenim Državama, dok se većina ostatka uvozi iz Evrope. Poslednji, manji deo proizvodi britansko-holandsko-nemački konzorcijum koji posluje u Sjedinjenim Državama. 

Ukupno, gotovo desetak zemalja širom sveta za više od polovine svog obogaćenog uranijuma zavisi od Rusije

Kompanija koja upravlja fabrikom za obogaćivanje uranijuma koja se gradi u Ohaju, kaže da bi moglo potrajati više od decenije da proizvede količine koje bi bile konkurentne "Rosatomu".

"Ne možemo da budemo taoci nacija koje nemaju naše vrednosti, ali to se dogodilo", rekao je demokratski senator Džo Mančin, koji vodi energetski komitet Senata i koji je sponzor predloga zakona o obnovi američkih kapaciteta za obogaćivanje.

Ova vrsta zavisnosti od Rusije, Ameriku čini i ranjivom jer se njeni stručnjaci boje da bi Putin prosto mogao da "zavrne slavinu" i prodaju ovog energenta iskoristi kao geopolitičko oružje.

"Neobjašnjivo je da više od godinu dana nakon što je Rusija izvršila invaziju na Ukrajinu, Bajdenova administracija nema plan da okonča ovu zavisnost", rekao je direktor jedne konsultantske firme za čistu energiju Džejms Krelenštajn, ističući da bi oslanjanje na rusiju moglo da se okonča dovršavanjem fabrike u Ohaju.

Zanimljivo je da je u sferi obogaćivanja uranijuma nekad prednjačila upravo Amerika.

"U međuvremenu, Sovjetski Savez je u okviru tajnog programa razvio centrifuge oslanjajući se na tim nemačkih fizičara i inženjera zarobljenih pred kraj Drugog svetskog rata. Pokazalo se da su njegove centrifuge 20 puta energetski efikasnije od difuzije gasa. Do kraja Hladnog rata, SAD i Rusija su imale približno jednake kapacitete za obogaćivanje, ali ogromne razlike u ceni proizvodnje", navodi "Njujork tajms".

Vašington i Moskva su, zatim, 1993. godine potpisali sporazum po kome su Sjedinjene Države kupile i uvezle veliki deo ogromne količine ruskog uranijuma. To je Americi obezbedilo jeftino gorivo, a Moskvi gotovinu, i smatrano je deeskalacionim gestom.

Sudeći po pisanju "Njujork tajmsa", zbog toga su američka postrojenja izgubila profitabilnost i na kraju su zatvorena. Umesto da investiraju u nove fabrike, američke administracije su, jedna za drugom, nastavile da obogaćeni uranijum kupuju od Rusa.