Svet
Multikulturalizam ili kolonijalno nasleđe: Zašto se Indija ne zove Bharat?
Vlada premijera Narendre Modija zamenila je u pozivnicama za večeru samita Grupe 20 ime Indija drevnom sanskritskom rečju Barat, ali ovo su tek dva od mnogih imena kojima je ova zemlja nazivana kroz istoriju
Na internetu se ovih dana rasplamsava rasprava oko toga kako bi Indija zapravo trebalo da se zove, nakon što su tokom samita G20 u Nju Delhiju Drupadi Murmu i Narendra Modi oslovljeni kao predsednica i premijer Bharata.
Dok su neki delovi javnosti bili začuđeni ovim izborom reči, drugi su ukazali da aktuelno ime države, odnosno Indija, predstavlja zaostavštinu njene kolonijalne prošlosti.
Dok istorija nagoveštava da je Bharat potpuno prikladno ime za ovu zemlju, autorka Šrada Čauduri iz Mumbaja u autorskom tekstu za RT internešenel ukazuje da to ime, kao ni "Indija", nisu jedina kojima je njena zemlja nazivana kroz vekove.
Indija i Bharat
Iako ime Indija nikada nije ozbiljnije osporavano, izuzev povremenog ispitivanja javnog mnjenja ili ponekog partijskog manifesta, debata o tome kako bi ova država trebalo da se zove zapravo datira od septembra 1949. godine, kada je Ustavotvorna skupština raspravlja o konačnom obliku ustava Indije.
Kada je deo Člana jedan u kojem piše "Indija, to jest Bharat" pročitan naglas, bilo je predloga da se uvede i termin Bharatvarša, sintaksa "Bharat, ili na engleskom jeziku Indija", ili "Bharat, takođe poznat kao Indija u stranim zemljama."
"Razlog zbog kojeg imamo toliko mnogo različitih imena je što su ih davale različite kulture", kaže docent sa Kolkata Sanskrit koledža i univerziteta Kanad Sina za RT.
On dodaje i da su geografske granice savremene Indije nastale 1947. godine, a da je toga "postojala percepcija veće zajedničke teritorije."
Termin Indija među stanovništvom ove zemlje počeo je da dobija na popularnosti sa buđenjem nacionalizma s kraja XIX veka, i to kroz nazive političkih organizacija poput Indijske narodne skupštine osnovane 1885. godine, a kraljica Viktorija je čak preuzela titulu "Imperatorka Indije." Sa druge strane, termin Bharat je takođe bio rasprostranjen, a činjenica da se preteča Indijske narodne skupštine zvala Bharat Saba ukazuje da su oba imena istovremeno bila u upotrebi.
Autorka ističe da se različiti nazivi za Indiju ne odnose konkretno na državu niti bilo kakav politički entitet, već jednostavno na geografsko područje omeđeno Himalajima na severu, okeanom na jugu i promenljivim granicama na istoku i zapadu.
Ukoliko je, pak, ime Indija deo kolonijalnog nasleđa, kako su stanovnici ovog regiona zvali sami sebe?
Brojna imena Indije
Veruje se da je ime Meluha među najstarijima, i da ga je upotrebljavala Harapska civilizacija, čija je najviša forma trajala u periodu od 2600. do 1900. g. p. n. e. Istorijska građa iz Mesopotamije, pak, nagoveštava da su ovo ime koristili susedni narodi kada bi oslovljavali to područje.
U ediktima Ašoke Velikog, koji je vladao Kraljevinom Magdom (severna Indija) između 268. i 232. g.p.n.e. navode se Džambudvipa ili Džambudvip, a ista imena se mogu naći kasnije u ranim budističkim i puranskim tekstovima.
Ipak, Sina ističe da je Ašoka verovatno "poznavao ceo potkontinent kao Džambudvip — njegovu sopstvenu političku teritoriju, ali takođe i južne regione koji su bili pod dinastijama Čola, Panda, Satjaputra i Keralaputra."
Drevni Kinezi, Korejci i Japanci nazivali su indijski potkontinent Tjendžu, odnosno Čenčuk, odnosno Tendžiku, a sva ova tri imena u slobodnom prevodu znače "raj", ističe autorka. U drevnim tekstovima se takođe nailazi na ime Nabivarša, usred verovanja da je Nabi sin čoveka koji je nekada vladao planetom.
Druga veza je to što na sanskrit jeziku "nabi" znači "pupak", a na mapama Indija može izgledati kao centar Zemlje.
Arijavarta i Dravida su bili nazivi regiona koje deli reka Narmada, navodi autorka, i dodaje da se severna i južna polovina pominju u drevnim tekstovima "Manu Smirti" i "Hindu Puranas."
Ime Adžnabavarš ima korene u vedskoj priči o stvaranju, a Bharatkand se pominje u nekoliko drevnih indijskih tekstova. Himvarš se, dalje, odnosi na regiju Himalaja.
U drevnoj indijskoj Purana literaturi (sredina prvog milenijuma n. e.) se svet poima kroz sedam kontinenata (ovi kontinenti se ne poklapaju sa sadašnjim) u vidu koncentričnih krugova. Džambudvipa je bio centralni kontinent, veći od savremene Indije, i podeljen na sedam "vaša", od kojih se jedna zvala Bharatvarša.
Koncept Bharatvarše, kakav je opisan u Višnu Purani (četvrti vek n. e.) okvirno se poklapa sa savremenom Indijom, napominje autorka.
Reka Ind: Poreklo reči Indija i Hindu
Reči Hindu i Indija vuku poreklo od reke Ind (Sindu na sanskritu), na koju bi nailazili osvajači u pohodima na Indiju. Ovo ime se najranije susreće u persijskim izvorima iz vremena cara Darija I, koji je osvojio potkontinent 518. g. p. n. e. Tako, Sindu na persijskom postaje Hindu.
Grci su za Indiju znali samo kroz persijske izvore do Aleksandra Velikog, koji je poveo pohod na tu zemlju 326. g. p. n. e. nakon što je pokorio Persiju. Tada je ime helenizovano kao Indos, Indoi, ili Indija, od persijskog Hindu.
Persijska reč Hindu dodatno se raširila u narodnoj upotrebi po mogulskoj invaziji na Indiju 1526. godine (car Babur je u Babarnami nazvao snage Ibrahima Lodija Hindustancima). Grčke varijante reči Ind, Inde, i, konačno Indija postepeno su ušle u latinski, a zatim i u druge evropske jezike, dok su arapski i njemu srodni jezici zadržali slovo "H", te su Turci i Moguli poznavali Indiju kao Hindustan.
Autorka napominje da reč Hindu prvobitno nije imala religijskih konotacija, koje su joj naknadno dodelili Evropljani, nazvavši tamošnju starosedelačku veru "hindu" religijom.
Komplikovana istorija Bharata
Poreklo imena "Bharat" može se naći još u Rigvedi, najstarijem poznatom indijskom tekstu za koji se smatra da je nastao oko 1420. pre nove ere, kada su nomadska plemena migrirala u region, a Bharati bili najistaknutiji od ovih plemena.
"Ova plemena, ili jane, u početku nisu imala naselja, ali u kasnijem, vedskom periodu između 1000. i 600. godine pre nove ere, preselila su se na istok, počela da se bave poljoprivredom i da se naseljavaju u oblastima koje su postale poznate kao džanapada", kaže sagovornik za RT.
Iz tih plemena su postepeno iznikle kraljevske loze, dodaje Sina.
"Tako su nastali mitski kraljevi, Bharata, Kuru i Puru... I zato je ep koji opisuje događaje u kraljevstvima Kuru-Pančala poznat kao Mahabharata", dodaje Sina.
Kako su se puranske genealogije širile, na kraju je došlo do tendencije da se svi kraljevi Indije predstavljaju kao da vode poreklo od mitskog kralja Bharate. Tako je, ujedno, uspostavljena ideja Bharatavarše.
Indija ili Barat, pitanje je sad?
Konzervativci u Indiji smatraju da je ime Bharat bliži njihovom poreklu, te da se popularnost ovog imena utvrdila tokom borbe za slobodu u sloganima poput "Bharat Mata ki Jai" ("pobeda za majku Indiju"). Ime Indija, se, sa druge strane, doživljava kao strani termin.
Kanad Sina napominje da se u Ustavu zemlje našla fraza "Bharat, to jest Indija" zbog njegove "posvećenosti ideji pluralističke Indije, koja ima više jezika i kultura", dodavši da ova dva različita imena odražavaju "multikulturalnu istoriju indijskog potkontinenta."
Kako smatra, opredeljivanje za jedno od ova dva imena sa sobom "nosi nametanje jednog kulturnog identiteta nauštrb ostalih."
"Pozivi na promenu imena se javljaju s vremena na vreme jer postoji sukob između ove dve ideje – bilo da nastavljamo naš multikulturalni, pluralistički identitet, ili želimo da od njega napravimo samo monokulturnu, monolitnu zajednicu", zaključuje ovaj stručnjak.
