Pravo na beneficiju imaju i samostalci

Beneficirani radni staž utvrđuje se osiguranicima koji rade na naročito teškim, opasnim i za zdravlje štetnim radnim mestima, kao i onima koji obavljaju takve poslove da se nakon višegodišnjeg rada ne može očekivati da svoj posao, odnosno profesionalnu delatnost obavljaju jednako uspešno, ističu u Fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje, piše "Politika".

Međutim, ovo sniženje odnosi se samo na starosne, a ne i na prevremene starosne penzionere, pa se samo može sniziti zakonski uslov za ostvarivanje prava na starosnu penziju. Dakle, sniženje se računa od 65 godine života za muškarce, a od 63 godine i šest meseci za žene u toku 2023, odnosno od 63 godine i osam meseci života za žene u toku sledeće godine.

Starosna granica može da se snižava najviše do 55 godine života, osim za zaposlene koji su na radnim mestima sa koeficijentom gde se godina računa 18 meseci i gde su efektivno proveli dve trećine radnog veka u odnosu na ukupno efektivno provedeno vreme na radnim mestima na kojima se staž računa sa uvećanim trajanjem. Ovim osiguranicima starosna granica može da se snizi i do 50 godina života. 

Iznos prevremene starosne penzije određuje se kao iznos starosne, koji se zatim umanji za 0,34 odsto za svaki mesec ranijeg odlaska u penziju. Snižena starosna granica znači i da je broj meseci ranijeg penzionisanja manji, pa je manje i umanjenje penzije. 

Obaveza je poslodavca da se zaposlenima koji rade na takvim radnim mestima utvrdi beneficirani staž. Trajanje staža može se uvećati za najviše 50 odsto u odnosu na efektivno, kalendarsko trajanje.

Izuzetak su lica u profesionalnoj vojnoj službi. Njima se u slučaju angažovanja u oružanim akcijama vreme provedeno u tim akcijama, kao i na lečenju ili u zarobljeništvu, računa kao staž osiguranja u dvostrukom trajanju. 

U Fondu PIO objašnjavaju da  računanje staža u dvostrukom trajanju ne treba mešati sa posebnim stažom, iako su oni slični. Osiguranik sa beneficiranim stažom može ranije da ostvari pravo na penziju i to na različite načine. Oni koji su navršili beneficirani staž, čije je trajanje najmanje dve trećine ukupnog staža osiguranja, imaju pravo na sniženje starosne granice. Na svakih pet godina provedenih na radnom mestu sa koeficijentom 12/14 starosna granica se snižava za jednu godinu. Takođe se granica spušta za jednu godinu na svake četiri za uvećanje 12/15, tri za 12/16 i na svaku jednu godinu i šest meseci 12/18.

Oni koji su obavljali samostalnu delatnost, takođe imaju pravo na staž sa uvećanim trajanjem ukoliko su obavljali poslove za koje je takav staž predviđen. U slučaju da je utvrđeno obavljanje takvih poslova, oni su u obavezi da uplate uvećan doprinos za PIO kako bi im se staž računao sa uvećanjem, ističu u Fondu PIO.