Šta je "Oslobodilačka vojska Beludžistana": Glavna meta pakistanskog udara u Iranu, povezana sa SAD?

U noći između 17. i 18. januara Oružane snage Pakistana izvršile su raketne i vazdušne udare po teritoriji Irana, kao odgovor na pređašnje iranske napade balističkim raketama na baze terorističkih grupa u Pakistanu.

Dok Teheran navodi da su žrtve pakistanskih udara uglavnom bili civili, među kojima ima i žena i dece, Islamabad tvrdi da je jedna od primarnih meta njihovog napada bila teroristička organizacija "Oslobodilačka vojska Beludžistana" (Balochistan Liberation Army, BLA).

Šta je BLA i za šta se zalaže?

"Oslobodilačka vojska Beludžistana" je etnonacionalistička teroristička organizacija koja deluje na prostoru Avganistana, Pakistana i Irana, tj. regionu Beludžistana na tromeđi ovih država. Glavni cilj organizacije je otcepljenje provincije Beludžistan od Pakistana i stvaranje nezavisne države "Veliki Beludžistan" secesijom teritorija i od druge dve zemlje.

Pored toga, BLA se zalaže za "oslobađanje Beludžistana od svih stranih uticaja, primarno pakistanske i kineske vlade, radi zaštite Beludži naroda, njegovih nacionalnih i ekonomskih interesa, kao i prirodnih resursa ove oblasti".

Tačan broj članova BLA nije poznat, a procene sežu od 500 do čak 2.000 boraca, iz redova Beludža - iranskog naroda naseljenog na prostoru istočnog Irana, južnog Avganistana i zapadnog Pakistana, čija se brojnost procenjuje na oko devet miliona.

Glavni (ne)prijatelji BLA

Iako je osnovana 2000. godine, koreni BLA sežu do sedamdesetih godina i tadašnjih pobuna Beludža. Do sada se ova organizacija sukobljavala sa različitim državnim i nedržavnim protivnicima.

Kao glavne neprijatelje BLA uglavnom označava pakistansku vladu, odnosno snage bezbednosti, kao i kineske kompanije koje posluju na teritoriji Beludžistana i "otimaju prirodne resurse od Beludža". Veliki deo napada ove terorističke organizacije usmeren je i na pripadnike pandžapskog naroda, naseljenih u provinciji Beludžistan.

Interesantno je da nema pouzdanih podataka o saradnji BLA sa drugim grupama i organizacijama sa identičnom ideologijom, dok sa pojedinim postoji i otvoreno rivalstvo. Takođe, Pakistan je u više navrata optuživao SAD i Ujedinjeno Kraljevstvo da pomažu rad BLA.

Ono što se pouzdano zna jeste da je Indija u prošlosti pružala medicinsku pomoć ranjenim pripadnicima organizacije na svojoj teritoriji. Međutim, iz saopštenja indijskog Ministarstva spoljnih poslova, u kome najskoriji sukob Irana i Pakistana označava kao "pitanje ove dve države", deluje da više ne postoji podrška "Oslobodilačkoj vojsci Beludžistana".

Dosadašnji sukobi i način delovanja 

Svoju ozloglašenost u široj javnosti BLA je stekla početkom dvehiljaditih godina usled niza napada na pakistanske snage bezbednosti, pripadnike drugih naroda i kineske radnike zaposlene na projektima u Beludžistanu.

Odgovor tadašnjih pakistanskih vlasti bilo je raspoređivanje dodatnih 20.000 vojnika na teritoriji provincije, što nije preterano uticalo na aktivnosti terorističke organizacije. Naime, BLA je 2005. godine napala vojni kamp Kohlu, dok je u njemu boravio lično Pervez Mušaraf, tadašnji predsednik Pakistana.

Tri godine nakon toga BLA je proglasila primirje sa vladom u Islamabadu, koje nije dugo potrajalo, pa su napadi na oružane snage, policiju, ali i masovna ubistva Pandžabaca nastavljeni. Nakon 2014. godine i smrti jednog od lidera, dolazi do podele kada je deo članova osnovao "Ujedinjenu vojsku Beludža" sa kojom je razvijen žestok rivalitet.

Do daljeg slabljenja došlo je u aprilu 2017. godine, kada se jedan deo pripadnika predao pakistanskim vlastima, usled garancija o pomilovanju, dok je ostatak nastavio sa delovanjem protiv "negativnog pakistanskog i kineskog uticaja".

Pakistan je do sada imao dosta poteškoća prilikom sukoba sa BLA, što je delimično uzrokovano i specifičnim načinom rada organizacije. Pored standardnih formacija i ćelija, BLA često praktikuje i formiranje privremenih ćelija u zavisnosti od potreba, čiji se članovi nakon izvršenog zadatka vraćaju u matične jedinice.

Zbog toga im je izrazito teško ući u trag i pratiti njihove aktivnosti. Takođe u okviru BLA postoji i poseban odred namenjen isključivo za samoubilačke napade, poznat pod nazivom "Maddžid fidajin brigada".

Iako oslabljena, "Oslobodilačka vojska Beludžistana" je i dalje pretnja za pakistansku vladu. Ukoliko se navodi o njihovom prisustvu u Iranu ispostave kao tačni to bi moglo da doprinese zaoštravanju odnosa dve države, uprkos tome što BLA i Iran i Pakistan posmatra kao svoje neprijatelje u procesu stvaranja nezavisnog "Velikog Beludžistana".