Ostrvo Sajpan - deo tropskog arhipelaga Severnih Marijanskih Ostrva - do juče je bilo poznato po svojim dugim, peščanim plažama i tirkiznom moru. Međutim, ono se iznenada našlo u centru pravno-političke drame oko najpoznatijeg uzbunjivača na svetu - Džulijana Asanža.
Osnivač "Vikiliksa" je priznao krivicu u procesu koji se protiv njega vodio zbog odavanja američkih državnih tajni, kao deo sporazuma sa američkim Ministarstvom pravde, čime je osigurao svoju slobodu.
On će svoje priznanje izreći u jednoj od najizolovanijih američkih saveznih sudnica, koja se nalazi upravo na Sajpanu, najvećem od 14 Severnih Marijanskih Ostrva.
Komonvelt Severnih Marijanskih Ostrva, koji se nalazi u Pacifiku, oko 2.400 kilometara zapadno od Filipina, sačinjen je od 14 ostrva. Na njima živi oko 56.000 ljudi - uglavnom na najvećem ostrvu, Sajpanu. Većinu stanovništva čine ljudi azijskog porekla, pretežno Filipinci, dok oko četvrtina njih pripada autohtonom narodu Čamoro.
Oko 60 odsto stanovništva ostrva su američki državljani, dok su preostalih 40 odsto strani radnici, prema podacima Kancelarije za odgovornost američke vlade iz 2020. godine. Sajpan je poslednjih godina postao popularna destinacija za turiste iz Koreje i Kine.
Zanimljivo je da su ta ostrva jedini deo SAD u koji kineski državljani mogu da uđu bez vize.
Ta ostrva su ranije bila španska, nemačka i japanska kolonija, a tokom Drugog svetskog rata na njima su vođene krvave borbe između Japanaca i Amerikanca.
Pod američku kontrolu dolaze nakon kapitulacije Japana 1945. godine, a stanovnici ostrva na referendumu 1975. godine glasaju da teritorija dobije status komonvelta u okviru SAD - što je formalno i postala devet godina kasnije.
Marijanska Ostrva imaju status neinkorporirane teritorije SAD, što znači da njihovi stanovnici imaju državljanstvo SAD, ali da ne mogu da glasaju na predsedničkim izborima.
Građani Marijanskih Ostrva biraju jednog člana Predstavničkog doma američkog Kongresa, koji može da učestvuje u debatama, ali ne i da glasa. U tom pogledu, status te teritorije nalikuje na položaj Portorika i Guama.
U SAD postoji skoro 100 okružnih sudova - ali onaj na Sajpanu je najmanji u zemlji i najudaljeniji od glavnog grada zemlje. Prema pisanju američkih medija, Asanž je izabrao to ostrvo zato što nije želeo da putuje u kontinentalni deo SAD.