Kultura
Iskorak u arheologiji u srcu Šumadije: Otkriven skriveni sistem naselja usred Rače
Nova arheološka istraživanja razbila su dosadašnje teze da su utvrđenja i naselja u Šumadiji bila veoma retko raspoređena i slabo naseljena
Arheološka predistraživanja u sklopu priprema za izgradnju auto-puta "Karađorđe" na teritoriji opštine Rača, pokazala su da se na prostoru više od 50 lokaliteta nalazi mreža praistorijskih naselja koja datiraju od sedmog do prvog milenijuma pre nove ere.
Dr Miroslav Kočić, upravnik Centra za arheologiju "Dragoslav Srejović" Univerziteta u Kragujevcu, za RT Balkan kaže da su zahvaljujući najnovijim metodama, laserskim skeniranjima, snimanjima iz vazduha, geološkim sondama i laboratorijskim proučavanjima razbijene dosadašnje teze da su utvrđenja i naselja u Šumadiji bila veoma retko raspoređena i slabo naseljena.
"Pređašnja istraživanja ostavila su sliku da su šumadijska naselja razuđena. U Gornjoj Gruži na prostoru Knića videli smo da su ti lokaliteti neočekivano veliki, reč je o 30 hektara sa nekih 600 kuća. A nakon tog perioda eneolita primetno je da imamo potpuni kolaps populacije. Sada ovim istraživanjem koje se nadovezuje, u brdskim i strmijim predelima, odjednom nailazimo na eneliotska naselja za koja smo verovali da ih nema previše. To nisu pojedinačna naselja, već je reč o jednom sistemu, društvenoj kompleksnosti i različitim društvenim slojevima", objašnjava Kočić.
To sve pokazuje da guste šumadijske šume kriju jedan sistem poglavarstava koji na svakih 7, 8 kilometara ima upravne centre, gde su živela plemena koja u mirno doba žive u dolinama, a u nesigurnim odlaze u brda i teško dostupne predele.
"Antropološki gledano, to je jako zanimljivo jer postoji ciklični momenat na Balkanu, gde je Šumadija u nekoliko navrata bila okosnica organizacije društva, između ostalog i tokom metalnog doba", objašnjava arheolog.
Na lokalitetima Viševac Gradište, mestu rođenja Karađorđa, i Đurđeva Glavica, mogu se videti odbrambeni sistemi u vidu podizanja kamenih bedema i sečenja stenske podloge, masivni bedemi od suhozida, ukrasna keramika, metalni predmeti i ostaci, alat od kamena za obradu tekstila i kože, brojnim nalazima školjki, grobnih humki iz perioda gvozdenog i bronzanog doba itd.
"Ne očekujete školjke na vrhu Šumadije, to je dosta neočekivano. Verovatno su bile deo nekog tehnološkog procesa, ali definitivno nisu skupljane za pravljene nakita već su vađene iz Morave i donošene i mlevene na vrh brda", otkriva.
Sistem praistorijskih utvrđenja koji se sada pojavljuje i definiše u Šumadiji je od velike važnosti za nauku i razumevanje razvoja društvene organizacije u Evropi, i predstavlja ogroman naučni i turistički potencijal i okosnicu budućih obrazovnih i turističkih ruta.
"Predstoji nam još faza istraživanja do sredine sledeće godine, i tek će doći do zanimljivih rezultata, ali i ovo je ogromno otkriće. Gustina naselja i populacije se menjaju kroz različite periode i njihov centar. Tokom neolita u Evropi su najznačajniji Bliski istok sa Anadolijom i Balkan", kaže naš sagovornik.
