Kultura
Orao, lav i krin: Izložba Muzeja Republike Srpske u Istorijskom muzeju Srbije
U srednjovekovnoj srpskoj heraldici često je tražena inspiracija za izgled grbova Republike Srpske, Srbije i Crne Gore, odnosno u heraldičkim znamenjima srpskih vladarskih porodica Nemanjića, Lazarevića, Brankovića i Kotromanića
Gostujuća izložba Muzeja Republike Srpske iz Banjaluke pod nazivom "Orao, lav i krin – Heraldika srednjovekovnih srpskih zemalja" otvorena je u Galeriji Istorijskog muzeja Srbije u Beogradu.
Izložba je postavljena u posebnom delu izložbenog prostora muzeja, na gornjem segmentu, i predstavlja tematski dodatak aktuelnoj izložbi "Čekajući stalnu postavku".
Koautori postavke Janko Vračar i Dejan Došlić iz Banja Luke su na otvaranju proveli novinare i goste detaljno kroz svoju izložbu, te otkrili da je na projektu radio čitav tim sastavljen od slikara, dizajnera i arhitekata, kako bi predstavili 20 grbova u ovoj kolekciji.
Oni su objasnili da je na izložbi prikazana priča o porodicama vladarima, gde posetioci mogu da se suoče sa važnom istorijom srednjeg veka, kao njihova želja da publici jasno približe taj period Srbije.
Heraldika kao pomoćna istorijska nauka proučava nastanak grbova, pravila njihovog postanka i istorijat njihovog razvoja.
Pojava i razvoj grbova nerazdvojivo su vezani za vitešku kulturu koja se od 11. veka razvijala u srednjovekovnoj Evropi, jer su se upravo na viteškim turnirima i pojavili prvi grbovi, kako su Vračar i Došlić objasnili.
U srednjovekovnoj srpskoj heraldici često je tražena inspiracija za izgled grbova Republike Srpske, Srbije i Crne Gore, odnosno u heraldičkim znamenjima srpskih vladarskih porodica Nemanjića, Lazarevića, Brankovića i Kotromanića, jer su ove vladarske porodice, kao i drugi velikaški rodovi, ostavili značajan trag u domaćoj istoriji i heraldici, preneo je Tanjug.
Na izložbi "Orao, lav i krin – Heraldika srednjovekovnih srpskih zemalja" predstavljeno je dvadeset grbova najznačajnijih vladarskih i velikaških porodica iz Srbije, Bosne, Huma i Zete, dakle iz srednjovekovnih srpskih zemalja koje su vladale od 9. do 15. veka.
Tu su prisutni od najstarijeg srpskog vladarskog roda Vlastimirovića do roda Brankovića, od kojih potiču poslednji titularni srpski despoti. Vođenje kroz izložbu predstavljalo je iscrpno putovanje u prošlost i analizu srednjeg veka naše zemlje.
Grbovi vladarskih i velikaških porodica u srpskim srednjovekovnim zemljama predstavljani su na novcu, pečatima, u rukopisnim knjigama, na odeždi, dvorovima, crkvenim objektima i drugim mestima.
Grbovi koji se javljaju u srednjovekovnim srpskim zemljama razvijali su se pod vizantijskim i zapadnim uticajima, što je vidljivo na osnovu motiva koji dominiraju na njima, pozajmljeni iz vizantijske protoheraldičke tradicije (dvoglavi orao, krst sa ocilima) ili iz zapadne heraldičke tradicije (štit, veliki šljem, čelenka, krin).
Publika ima priliku i da čita kratki istorijski osvrt uz svaki od 20 grbova o tim vladarskim porodicama - dinastijama: Vlastimirovići, Vojisavljevići, Nemanjići, Mrnjavčevići, Lazarevići, Brankovići, Dragaši, Balšići, Vojinovići, Crnojevići, Kotromanići, Kosače, Hrvatinići, Šantići, Pavlovići, Sankovići, Zlatonosovići, Dinjičići, Nikolići i Vlatkovići.
Izložba će moći da se pogleda do 30. marta 2024. godine.
