Magazin
Nije tako "moderan" problem: I drevni Egipćani su imali bolove u leđima od sedenja
Baš kao i današnji kancelarijski radnici, pisari u starom Egiptu su takođe imali problema sa zdravljem skeleta zbog predugog sedenja, otkriva studija. Pisanje u sedećem ili klečećem položaju sa prekrštenim nogama tokom dužeg perioda, kao i zadaci pisanja koji se ponavljaju, izazvali su ekstremno preopterećenje vilice, vrata i predela ramena.
Većini ljudi koji sede satima na poslu je poznat bol u leđima nakon završenog radnog vremena. Iako se ovo uglavnom smatra "savremenim" simptomom, ispostavlja se i da su se i drevne civilizacije suočavale sa sličnim problemima zbog sedenja na duže vreme.
Drevni egipatski pisari su bili ljudi visokog statusa, sa sposobnošću da pišu i obavljaju važne administrativne zadatke. Iako su bili poštovani, njihovo zanimanje ih je koštalo zdravlja. Nova studija je pokazala da su repetitivni zadaci i položaji na kojima su sedeli dok su radili možda doveli do bolova i degenerativnih promena skeleta.
Nakon ispitivanja skeletnih ostataka 69 odraslih muškaraca, koji su sahranjeni na nekropoli u Abusiru u Egiptu između 2700. i 2180. godine pre nove ere, otkrivene su ove vrste promena. Oko 30 muškaraca su takođe bili pisari, kod kojih su naučnici identifikovali više degenerativnih promena zglobova u poređenju sa muškarcima drugih zanimanja.
Ove promene su bile u zglobovima koji povezuju donju vilicu sa lobanjom, desnu ključnu kost i vrh desne ramene kosti (gde se spaja sa ramenom). Uočene su i na prvoj metakarpalnoj kosti desnog palca, donjem delu butine (gde se spaja sa kolenom), po celoj kičmi, ali posebno na vrhu.
Ostale skeletne karakteristike koje su bile češće među pisarima bile su udubljenje na obe čašice kolena i spljoštena površina na kosti u donjem delu desnog skočnog zgloba.
Repetitive tasks carried out by ancient Egyptian scribes and the positions they sat in while working may have led to degenerative skeletal changes, according to a study in @SciReports. https://t.co/ttcuQ0X0zxpic.twitter.com/VrmqP0YsKW
— Nature Portfolio (@NaturePortfolio) June 27, 2024
Autori sugerišu da bi degenerativne promene uočene na kičmama i ramenima pisara mogle biti rezultat njihovog dugog sedenja sa prekrštenim nogama, sa glavom nagnutom napred, savijenom kičmom i rukama bez oslonca.
Međutim, promene na kolenima, kukovima i gležnjevima mogu ukazivati na to da su pisari možda češće sedeli sa levom nogom u klečećem položaju ili sa prekrštenim nogama, gde je desna noga bila savijena, sa kolenom okrenutim nagore (u čučećem položaju).
Statue i zidni ukrasi u grobnicama su prikazivali pisare kako stoje, ali i kako sede u oba navedena položaja dok rade, objasnio je autorski tim, predvođen stručnjacima Odeljenja za antropologiju Narodnog muzeja u Pragu.
Degeneracija zglobova vilice mogla je biti rezultat toga što su pisari žvakali krajeve rogoza, da bi formirali glave biljke nalik na četkicu kojom su mogli pisati, dok je degeneracija desnog palca mogla biti uzrokovana uzastopnim držanjem pera.
Nalazi pružaju bolji uvid u živote pisara u starom Egiptu tokom trećeg milenijuma pre nove ere, prenosi "Dejli mejl".
"Muškarci sa veštinom pisanja uživali su privilegovan položaj u drevnom egipatskom društvu. Istraživanja koja se fokusiraju na ove službenike povišenog društvenog statusa ("pisci") obično se odnose na njihove titule, statue pisara, ikonografiju, ali su sami pojedinci i njihovi skeletni ostaci zanemareni," navodi se u studiji.
"Statistički značajne razlike između pisara i referentne grupe su svedočile o većim promenama kod pisara i manifestovale su se pojavom osteoartritisa zglobova."
