Putinovi "ljubazni specijalci"

Dan Snaga za specijalne operacije (SSO) se obeležava svakog 27. februara u skladu sa ukazom predsednika Ruske Federacije od 26. februara 2015. godine. To je jedan od nezaboravnih dana u modernoj istoriji ruske armije.

Datum praznika nije slučajno izabran. Naime, 27. februara 2014. godine grupa naoružanih ljudi bez vidnih oznaka munjevito je zauzela zgradu Vrhovnog sovjeta i zgradu Vlade Autonomne Republike Krim, koja je u to vreme bila u sastavu Ukrajine, a narednih dana i aerodrom u Simferopolju uključujući i druge objekte od strateškog značaja na ovom poluostrvu.

Pored ključne uloge u borbenim dejstvima, jedinice SSO su učestvovale i u stabilizaciji teritorije na poluostrvu Krim gde su veoma brzo stvoreni uslovi za mirno i bezbedno održavanje referenduma o pripajanju Krima Rusiji, koji je održan 16. marta 2014. godine.

Zadaci i ciljevi

Snage za specijalne operacije su visokomobilna, vrhunski osposobljena, i tehnički opremljena grupa snaga u okviru Ministarstva odbrane Ruske Federacije, koja je namenjena za izvršavanje specijalnih zadataka u cilju zaštite ruskih nacionalnih interesa, kako u zemlji, tako i u inostranstvu. Osnovna karakteristika ovih snaga je da se stalno nalaze u režimu pune borbene gotovosti, spremne da brzo reaguju i među prvima uđu u bitku sa neprijateljem, bez obzira na vreme, lokaciju i vremenske uslove.

Glavni zadaci SSO obuhvataju širok spektar zadataka koje standardne jedinice nisu u stanju da izvrše. Njihova specijalnost su izviđačko-diverzantske akcije u dubini neprijateljske teritorije, gerilsko/partizansko ratovanje, organizacija kontradiverzantskih i protivgerilskih aktivnosti, protivteroristička borba, obaveštajne i propagadne aktivnosti itd.

Radi se o veoma prilagodljivim jedinicama koje se na frontu mogu upotrebiti praktično po svim načelima savremene vojne veštine. Ove snage imaju sposobnost da dejstvuju u okviru mešovitih borbenih grupa koje su sastavljene iz više rodova vojske, ali i potpuno samostalno, sa izvesnim prostorom za situaciono delovanje u zavisnosti od trenutnog stanja na terenu. Po pravilu, njihove operacije nose oznaku tajnosti, a sa njima su upoznati najviši oficiri ruske vojske (komandanti operativno-strategijskih grupacija na frontu).

Selekcija i obuka

Osnovni temelj ovih snaga je selekcija ljudstva, koje će postati deo Snaga za specijalne operacije. U jedinice SSO mogu da uđu samo provereni ljudi, koji su se već istakli u sistemu odbrane tj. potrebno je da imaju iskustvo rada i života u trupi. Oni moraju da poseduju visok nivo psihofizičkih sposobnosti koje su u ravni sa vrhunskim sportistima, kao i nadprosečnu inteligenciju. U procesu bazične selekcije učestvuju specijalisti za izgradnju opšte i specijalne fizičke pripreme, kao i vojni psiholozi, koji tokom selekcije i obuke realizuju veliki broj testova i intervjua sa budućim pripadnicima ovih jedinica.

Program obuke je veoma složen i zahtevan, On se realizuje u nekoliko centara za obuku i specijalističkih nastavno-obrazovnih odeljenja. 

Pripadnici SSO prolaze kompletnu padobransku i diverzantsku obuku sa segmentima ekstremnog preživljavanja, osposobljavaju se da upravljaju i koriste različita borbena i specijalna vozila uključujući i plovna sredstva, prolaze obuku na najsavremenijim komunikacionim uređajima, sredstvima za izviđanje i detekciju koja uključuju i špijunsku opremu, uvežbavaju načine i postupke infiltracije i boravka u neprijateljskom okruženju, gde se oslanjaju na proučavanje njegovog mentaliteta i navika, kroz učenje jezika sa geografskim varijetetima itd.

Za uspešno savlađivanje ovako zahtevne obuke na raspolaganju SSO su praktično svi modeli pešadijskog naoružanja koje se koristi u jedinicama ruske vojske, ali i veliki broj primeraka oružja koje se nalazi u upotrebi stranih specijalnih jedinica i armija.

Budući specijalci moraju da budu osposobljeni da rukuju lakim artiljerijskim oruđima, lakim prenosivim raketnim PVO sistemima, da upravljaju izviđačkim i udarnim - "kamikaza" bespilotnim letelicama, širokim dijapazonom minsko-eksplozivnih sredstava, upoznaju sa različitim modelima optoelektronskih uređaja kao i kompaktnim prenosnim uređajima za radio i satelitsku vezu.  

Istorijat formiranja

Pre 23 godine na obalama jezera Senjež (Moskovski region) obrazovan je 322. Centar za obuku specijalnih jedinica u okviru GRU (v/p 92154) koji je kasnije preimenovan u Centar specijalne namene "Senjež".  Velikom reformom ruske vojske koja je započela 2008.godine u okviru Centra se obrazuje Komanda za specijalne operacije koja je direktno potčinjena načelniku Generalštaba ruske vojske.

Nekoliko godina kasnije se u krugu Centra za specijalne operacije "Senjež" obrazuje Komanda snaga za specijalne operacije (KSSO) sa razrađenim planom uvećanja SSO kroz formiranje devet brigada specijalne namene, sa paralelnim rastom brojnog stanja postojećih brigada ovog tipa raspoređenih po teritorijalnom principu.

Na inicijativu generala Gerasimova ove jedinice dobijaju još jedan Centar specijalne namene koji je izgrađen u ataru sela Kubinka-2 (Moskovski region), a 2014.godine visokomobilne desantno-jurišne jedinice SSO realizuju uspešnu vojnu vežbu na poligonu u Kabardino Balkarskoj Republici na nadmorskoj visini od 4.500 metara.

Borbena upotreba

Ove jedinice su veoma uspešno upotrebljene u borbi protiv somalijskih pirata kao i izvođenju protivterorističkih operacija na Severnom Kavkazu.

Ipak, SSO je svoje najveće uspehe postigao u okviru ruske operacije u Siriji, gde su se istakli u atentatima na visokopozicionirane lidere terorističkih organizacija koje su delovale na prostoru ove zemlje, kao i navođenja visokopreciznih vazduhoplovnih i artiljerijskih ubojnih sredstava protiv tačkastih ciljeva u dubini neprijateljske teritorije.

Sastavi SSO su posebno bili angažovani na istoku zemlje u borbi protiv formacija Islamske države i dali nemerljiv doprinos u njihovom razbijanju i oslobađanju teritorije u trouglu Palmira-Raka-Dejr Ez Zor, kao i Bici za Alepo. Tokom ove kampanje jedinice SSO su pretrpele i izvesne gubitke, gde su njeni pali borci do samog kraja neretko demonstrirali junačko držanje.

Ove jedinice su angažovane i u Specijalnoj vojnoj operaciji u Ukrajini koja je još uvek u toku. One su učestvovale u nizu operacija i bojeva u regonu Mariupolja, Melitopolja, Hersona, Kijeva, Harkova. Jedinice SSO su demonstrirale visoku osposobljenost i motivaciju prilikom izvršavanja borbenih zadataka gde su neprijatelju naneti teški gubici u živoj sili i materijalno-tehničkim sredstvima.