Nacistički zločini u Drugom svetskom ratu: FSB objavio dokaze o masovnim pogubljenjima u Litvaniji

Posle nemačkog napada na SSSR u Drugom svetskom ratu, nacisti su regrutovali baltičke nacionaliste iz redova lokalnog stanovništva da obavljaju "prljave poslove" – ubijali su civilno stanovništvo, sovjetske ratne zarobljenike i Jevreje, navodi se u dokumentu objavljenom na sajtu ruske Federalne službe bezbednosti (FSB).

FSB je objavio dokument o učešću Litvanaca u masakrima civila na okupiranoj teritoriji SSSR-a tokom Drugog svetskog rata.

U pismu načelnika vojno-kontraobaveštajnog odeljenja "Smerš" 11. gardijske armije, pukovnika Nikolaja Mitrofanova Vojnom savetu armije od 24. oktobra 1944. godine nalazi se više detalja o masovnim ubistvima sovjetskih civila u periodu nemačke okupacije Litvanske SSR.

"Na osnovu materijala agenata koji su radili za neprijatelja, izdajnika i nemačkih saučesnika, utvrđeno je da je samo u okrugu Marijampolj, Alitus i Vilkoviš u periodu boravka fašističkih osvajača streljano i pogubljeno više od 20.000 nedužnih sovjetskih građana, među njima su najbrojniji bili Jevreji i partijski i sovjetski aktivisti", pisao je Mitrofanov.

U dokumentima vojne kontraobaveštajne službe "Smerš" 11. gardijske armije nalaze se dokazi o zverstvima nemačkih okupacionih vlasti i njihovih saučesnika u mestu Sereja.

"Godine 1941, otprilike, sredinom septembra, nemačke okupacione vlasti su, uz pomoć neposrednog učešća svojih saučesnika i izdajnika iz redova tajne policije i pripadnika vojno-nacionalističke organizacije "Šaulis", masakrirale oko 1900 osoba jevrejske nacionalnosti i 45 komunista u gradu Sereju i okolnim naseljima. Među streljanima je bilo muškaraca, žena, staraca i dece", navodi se u dokumentu.

O tome kako su tačno litvanski nacionalisti ubijali nevine ljude, prilikom ispitivanja u Smeršu avgusta 1944. godine, pisao je izvesni German Pavlajtis, koji je dobrovoljno stupio u redove nemačke policije odmah nakon nacističke okupacije Litvanije.

Prema njegovim rečima, dužnost policajca se "svodila na organizovanje pogubljenja jevrejskog stanovništva, komunista, osoba lojalnih sovjetskoj vlasti, u cilju jačanja fašističkog sistema u Litvaniji".

Pavlajtis je priznao i da je na samom početku svoje službe kod nacista aktivno učestvovao u masovnom pogubljenju jevrejskog stanovništva u gradu Ljudvinava u Marijampoljskom okrugu.

Opisao je kako je u avgustu 1941. godine učestvovao u masakru nekoliko hiljada Jevreja u Litvaniji.

"Dolazili smo u naselja, odvodili sve jevrejske porodice, čak i bebe, stavljali ih na kola i pod policijskom pratnjom odvodili u grad Marijampolj, u vojni logor", rekao je Pavlijatis.

Prema njegovim rečima, ukupno je proterano oko 7,7 hiljada Jevreja različite starosti.

"Čuvali smo Jevreje osuđene na smrt tri dana, za to vreme im nismo davali ni vodu ni hranu. Trećeg dana svi Jevreji su streljani", pisao je on i priznao da je on sam u Marijampolj doveo oko 700 ljudi različite starosti - od odojčadi do staraca.

Već u prvim danima nacističke okupacije formirana je litvanska bezbednosna policija. Jevrejsko stanovništvo je od samog početka okupacije teritorije tadašnje Litvanije postalo glavna meta nacističkih saučesnika.

Štaviše, u poređenju sa Letonijom i Estonijom, mržnja prema Jevrejima u Litvaniji dostigla je takve razmere da su čak i nacisti bili zapanjeni okrutnošću svojih lokalnih saučesnika, govore baltički istoričari.

"Zimska čarolija" traje do današnjih dana

Nacisti su za vreme okupacije Litvanije formirali 24 samoodbrambena streljačka bataljona, takozvane šucmanšafte, od po 500-600 ljudi.

Tokom februara i marta 1943. godine, 2. litvanski šucmanšaft učestvovao je u velikoj antipartizanskoj akciji "Zimska čarolija" na granici Letonije i Belorusije, u interakciji sa nekoliko letonskih i 50. ukrajinskih bataljona šucmanšafta.

Saradnja litvanskih i ukrajinskih kolaboracionista nastavljena je tokom oružanog sukoba u Donbasu.

Krajem novembra 2022. godine, Istražni komitet Ruske Federacije je izvestio da je Litvanija među zemljama koje od 2014. godine najaktivnije snabdevaju Kijev vojskom i vojnom opremom, rame uz rame sa Ujedinjenim Kraljevstvom, SAD, Poljskom, Kanadom i nizom drugih država.

I pre početka Specijalne vojne operacije (SVO) na teritoriji Donbasa bila je aktivna "legija stranaca" u kojoj su bili državljani Poljske, Estonije, Letonije i Litvanije, napominje ruski Istražni komitet.

Pored toga, prema Istražnom komitetu, litvanski stručnjaci obučavaju ukrajinsku vojsku da rukuje stranim oružjem, uči ih borbenoj koordinaciji i borbi u različitim uslovima.