Svet
Sto godina nacizma u Evropi
Dominantan kulturni kod u Nemačkoj i danas je antislavizam, upozorava profesor savremene istorije na Slobodnom univerzitetu u Berlinu Volfgang Viperman. Slično antisemitizmu, antislavizam zahvata generacije, ujedinjujući i levicu i desnicu, a sve su to ideje koje je usvojio i nacizam
Tridesetog januara 1933. godine Adolf Hitler je imenovan za nemačkog kancelara. Godinu dana kasnije, uz podršku svih nemačkih partija (izuzev Socijaldemokratske), isključio je parlament iz procesa donošenja zakona i uspostavio partijsku i ličnu diktaturu.
Hitler je rođen u Austriji, u Habzburškoj monarhiji, ali je tamo proglašen nesposobnim za vojsku. Ubrzo potom odlazi u Minhen i već 2. avgusta 1914. oduševljeno pristupa nemačkoj vojsci. Kraj rata dočekao je u bolnici, sa činom kaplara, gde je lečen od kratkotrajnog slepila izazvanog trovanjem bojnim otrovom. Nosilac je Gvozdenog krsta, odlikovanja koje se izuzetno retko dodeljivalo kaplarima.
U novembru 1918. Hitler je, prema svedočenju bliskih, bio "šokiran kapitulacijom carske Nemačke". On je ostao ubeđen da nemačka vojska nije poražena u ratu, već da ju je izdala grupa koju su činili "ratni profiteri, Jevreji, socijalisti, štrajkači i razni nenemački unutrašnji neprijatelji", koji su se infiltrirali u vladajuće strukture.
Hitler je i bio glavni ideolog rasne politike nacističke Nemačke, koju je objavio već 1924. u knjizi "Majn kampf" (Moja borba). Pod njegovom vlašću, počinje "borba za rasnu čistotu nemačkog naroda", u kojoj je počinjen surov genocid nad Jevrejima i Romima.
Nemci su, za Hitlera i njegove sledbenike, bili "arijevski" i izuzetan narod, narod gospodara - "Herrenvolk" - koji nisu obavezivala nikakva moralna pravila prema nižim rasama, a Jevreji, Romi, Rusi i ostali Sloveni "divlji Azijati", "podljudi", nešto čemu se ne može priznati čak ni ljudski status.
Tridesetog januara 1937, samo četiri godine kasnije, Hitler je u Rajhstagu izjavio da Nemačka povlači potpis sa Versajskog mirovnog ugovora, koji je do tada obezbeđivao kakav-takav mir u Evropi. Tada je bilo jasno da je novi svetski rat opet postao neminovan i da je nacistička Nemačka započela svoju borbu za "novi evropski poredak". To je bilo drugi put u istom veku, u razmaku od samo 25 godina, da Nemačka pokušava da preustroji Evropu i svet.
Brzi uspon nacizma
Tada počinje i igra velikih, uglavnom evropskih (bivših) kolonijalnih sila oko Nemačke. Posle nemačkog napada na Čehoslovačku, 1938. godine Nemačka je zaključila Minhenski sporazum sa Britanijom. Uzgred, u otimanju teritorije Čehoslovačkoj, pored Nemačke, učestvovale su i Poljska, koja je za sebe prigrabila industrijsku oblast Tešin na severu, kao i Mađarska, koja je zauzela nekoliko gradova na jugu.
Britanski premijer Čemberlen i Hitler, odmah posle Minhenskog sporazuma, kojim je Zapad žrtvovao Čehoslovačku, potpisali su 30. septembra englesko-nemačku deklaraciju o miru. Dva meseca kasnije, 6. decembra 1938, potpisana je slična francusko-nemačka deklaracija.
Sporazum Ribentrop-Molotov (službeni naziv mu je bio Sporazum o nenapadanju između Nemačke i Saveza Sovjetskih Socijalističkih Republika), došao je kao poslednji u nizu ugovora o nenapadanju sa Nemačkom, posle svih napora Moskve da sa zapadnim demokratijama postigne dogovor o zajedničkom suprotstavljanju nemačkom nacizmu. Okrivljavati Sovjetski Savez da je ovim sporazumom, kroz podelu Poljske, utro put koji je vodio u Drugi svetski rat je apsurdno i cinično. Sovjetski Savez je prethodno nudio sporazume o zajedničkoj odbrani Britaniji i Francuskoj, pa čak i Poljskoj, čime bi bio zaustavljen uzlet nacističke Nemačke. Svi diplomatski napori SSSR-a da se obezbedi mir na kontinentu završili su neuspehom.
Tako počinje era uspona nacizma u čitavoj Evropi, koja se nije završila 30. aprila 1945. samoubistvom Hitlera. Ona traje i dan-danas: sa oživljavanjem nacizma na Balkanu, na Baltiku i u današnjoj Ukrajini. Ruska "specijalna vojna operacija" usmerena protiv ukrajinskih nacista, to očigledno potvrđuje. Uz jednu važnu razliku: za razliku od doba Drugog svetskog rata, savremeni nacisti danas uživaju podršku "najmoćnije svetske sile" - Sjedinjenih Američkih Država.
Zapravo, ova intenzivna saradnja SAD sa nacističkim pokretima traje barem od vremena Hladnog rata, kada SAD aktivno podržavaju naslednike ukrajinskog Stepana Bandere ili hrvatskog Ante Pavelića, kao što podržavaju i naciste u baltičkim republikama, sve u cilju "borbe protiv komunističkog SSSR-a".
"Nemačka civilizuje azijske (slovenske) varvare"
Posebna meta nemačkog nacizma bili su i ostali Rusi i Sloveni. Naravno, koreni nemačkog antislavizma su mnogo dublji. Oni sežu još u 19. stoleće, u vreme obrazovanja nemačkog Rajha (carstva), kada se javljaju uzroci koji su na kraju doveli do Prvog svetskog rata. Tada je nemački kancelar Bizmark upozoravao da spoljna politika Nemačke nikad ne sme postati antiruska. Nemački kajzer Vilhelm Drugi bio je zagovornik suprotne, antiruske orijentacije. Ono što je na prvi pogled izgledalo kao lični sukob dovelo je do Bizmarkove smene i, konačno, do početka nemačkih priprema za Prvi svetski rat.
Obrazovana kao "država-nacija", za razliku od multinacionalnog i multikonfesionalnog Ruskog carstva, Nemačka se, posle perioda brzog ekonomskog i demografskog rasta, suočila sa snažnim ograničenjima. Pangermanska ideologija definisaće ovaj problem kao nedostatak "životnog prostora" (Lebensraum). Kasno ujedinjenje onemogućilo je Nemačkoj da izgradi svoje kolonijalno carstvo, poput drugih država "progresivnog Zapada".
Zapadne sile odbijaju da Nemačkoj ustupe deo svojih kolonijalnih poseda, zbog čega se nemačke ambicije "prirodno" usmeravaju ka slovenskom jugu i istoku. Upravo ova geopolitička orijentacija rađa agresivni nemački antislavizam. U nemačkim geografskim udžbenicima pangermansko stanovište se formuliše na sledeći način: Nemački rajh je, "zahvaljujući svom intelektualnom" (a bez sumnje i rasnom) "sastavu, upisan među druge evropske nacije", dok Rusiju, "uprkos njenoj mamutskoj veličini, treba upoređivati sa azijskim, a ne sa zapadnoevropskim zemljama."
Sve će te ideje baštiniti nemački nacizam. Poseban je apsurd što se nacistički pokreti kasnije javljaju i u slovenskim zemljama, ne samo tokom Drugog svetskog rata. Na primer, današnji neonacisti iz bataljona "Azov" u Ukrajini oduševljeno zagovaraju Hitlerove ideje o načinu rešavanja "ruskog pitanja".
Mržnju kompaktne i etnički "čiste" nemačke države-nacije prema Rusiji podstiče i "kosmopolitski" karakter Ruske imperije, njen rasno i etnički šarolik sastav, njena "istočnost" i "vizantizam". Ova ruska "duboka zaostalost", tvrde ideolozi pangermanizma, trajno isključuje Rusiju iz evropskog civilizacijskog kruga. Za njih, Rusija postaje divlja "Tartarija", "Moskovija" ili "Mongolija", zaostala na svakom, pa i kulturnom polju; nepismena, siromašna, kulturno, rasno i etnički onečišćena "satrapija".
Sloveni, a posebno Rusi, prema pangermanskim ideolozima, ubrajaju se u "Azijate", a ne više u "Evropljane". Šta je onda "prirodnije" od ideje da Nemačka, u odnosu na istok (Rusiju) i jug (Balkan), preuzme "civilizatorsku misiju" i "civilizuje azijske/slovenske varvare", isto onako kao što su zapadne države privele civilizaciji svoje azijske i afričke kolonije?
Rajh pod kajzerom Vilhelmom, a potom i Hitlerov Treći rajh će ovu ideju pokušati da realizuju silom.
Posle ujedinjenja Nemačke najpre je usledilo razbijanje Jugoslavije
Godine 1991. Nemačka je požurila da prizna otcepljenje severozapadnih republika jugoslovenske federacije uzimajući aktivno učešće u razbijanju Jugoslavije, ponovo uz saglasnost SAD. "Nije li Helmut Kol, razbijanjem Jugoslavije 1991.", pita se, retorički, švajcarski publicista Gi Metan, "priznavanjem nezavisnosti Slovenije, Makedonije i Hrvatske, a zatim i Bosne, uspeo ono što su Austrijanci pokušavali da bezuspešno ostvare vekovima, nakon neuspeha aneksije Bosne 1908. i ustaške, katoličko-fašističke Nezavisne države Hrvatske posle 1941?"
"I nije li, takođe, potčinjavanje Srbije i Slovena na Balkanu, preko raspada Jugoslavije, a zatim i podrškom takozvanom nezavisnom Kosovu 2008, ostvarenje starog germanskog sna i nije li Nemačka 21. veka najzad ostvarila ambicije Habzburga?", dodaje Metan.
Evropska unija je posle 2015. i krize u Ukrajini, konstatuje Metan, postala "savršeno otelovljenje tog sna - veliko bezimeno društvo u kome je Nemačka većinski akcionar, a Angela Merkel predsednica upravnog odbora". Nemačkoj je pošlo za rukom da stvori toliko željeni životni prostor - sve ono što je bezuspešno pokušavala da ostvari krvoprolićima tokom dva svetska rata.
Stari "nemački duh možda se ogrnuo se plaštom mira", dodaje Metan, ali ne smemo zaboraviti da on i dalje maršira, nudeći lakovernima svoju "čeličnu ruku u svilenoj rukavici."
Na Balkanu i na Istoku, u bivšem Sovjetskom Savezu, početkom 90-ih pojavili su se pokreti koji su se tobože borili za slobodu i nezavisnost. Ovi lažni borci za slobodu su možda raskrinkani, kao fašistički i (pro)nacistički, tvrdi Metan, ali tek pošto je politički ishod - podjednako lažna nezavisnost novostvorenih "država" - postao teško otklonjiv. Zločini, poput onih koje je počinila OVK na primer, postali su poznati ali tek "nakon što je Kosovo postalo ’nezavisno`."
Posle odlaska Merkelove, najzad se otkriva da evropskim "upravnim odborom" nikad nije ni predsedavala Merkelova, već da njime upravljaju Amerikanci, kao i da novi atlantski "Drang nach Osten" (Prodor na Istok) uopšte nije miroljubiv. Kako kaže i predsednik Hrvatske Zoran Milanović: "(Danas) ulazimo sve dublje u sukob sa supersilom (Rusijom). Znate kako Rusi gube rat? Tako što na kraju koriste nuklearno oružje", kaže Milanović. "Uostalom, da li uopšte postoji konvencionalan način da se pobedi takva zemlja?".
Antislavizam, rusofobija, antisemitizam
"Dominantan kulturni kod u Nemačkoj i danas je antislavizam", upozorava profesor savremene istorije na Slobodnom univerzitetu u Berlinu Volfgang Viperman: "Slično antisemitizmu 19. veka, antislavizam 20. i sa početka 21. veka treba posmatrati kao kulturni kod koji zahvata generacije i čini se da danas ujedinjuje i levicu i desnicu."
Istorija antislavizma u Nemačkoj, opominje Viperman, ni danas nije završena: "Levi i desni anti-Sloveni jesu i biće i dalje među nama. Ali to se zapravo više ne sme tolerisati. Protiv antislavizma se treba boriti isto onako kao i protiv antisemitizma i drugih formi rasizma. I pri tome je sporedno da li on dolazi s leve ili sa desne strane."
Naime, ni nemačka levica, poput stranke Zelenih, nije imuna na antislavizam. Naprotiv: "Čini se da je upravo u levičarskim krugovima u modi da se pričaju vicevi o glupim Poljacima, da se govori o despotskoj vladavini Putina kao tipično ruskoj pojavi i uopšte da se uzbuđuje zbog `zaostalosti i krvoločnosti Slovena na Kosovu` ili bilo gde drugde. Mnogo toga, ali ne sve, nije samo kulturološko, nego, najprostije rečeno, antislovensko."
Antislovenske predrasude su žilave i tvrdokorne - isti kulturni kod nastavlja se i u demokratskoj i liberalnoj Nemačkoj. Za razliku od antisemitizma, koji posle 1945. (uglavnom) nestaje iz javnog diskursa, rusofobija i antislavizam u Nemačkoj nesmetano nastavljaju svoj život i nakon Hladnog rata, i ispisuju nova i uzbudljiva poglavlja. "Takozvana ruska opasnost", primećuje američki istoričar Troj Padok, "ostala je netaknuta u nemačkoj javnoj sferi i posle Drugog svetskog rata. U nemačkim školskim udžbenicima nije promenjeno viđenje Rusije."
Ukratko, za nemački pogled, Rusi i njihovi saveznici i danas ostaju primitivni, prosti, nasilni, surovi, zli, nečovečni, pohlepni. Mlade generacije Nemaca se danas većinom plaše Rusa (gorka istorijska sećanja na Istočni front), ali ih ne poznaju; njihovo "poznavanje" Rusije svodi se na banalne stereotipe i na duboko ukorenjene predrasude o "surovom caru, krvožednim kozacima i votki." Sve su to veoma omiljeni motivi (nemačkih) rusofoba, koje nemilosrdno eksploatiše popularna kultura.
Ko je danas "u ratu sa Rusijom"
Možda to, barem jednim delom, objašnjava i stav zvanične Nemačke prema konfliktu u Ukrajini, kao i njene isporuke "vojne pomoći", koja je brzo eskalirala od slanja medicinske opreme i šlemova, do slanja tenkova "leopard".
To objašnjava i izjavu nemačke ministarke spoljnih poslova Analene Berbok, da se Nemačka i čitava Evropa "danas bori u ratu sa Rusijom." Ali, od toga je još važnija činjenica da Nemačka danas nije suverena, već vazalna država, protektorat pod vlašću SAD. Berbokova je, bez sumnje, proizvod "mejd in Ju-Es-Ej".
Što se ostatka Evrope tiče, posebno onog nekad kolonijalističkog, on nikad nije bio posebno bolećiv prema pitanju Slovena i Rusa. Štaviše, uprkos tome što se Evropa danas izdaje za "demokratsku", "tolerantnu" i "liberalnu", ona je oduvek bila, manje ili više otvoreno, rusofobska i antislovenska.
To pokazuje uloga Evrope u savremenom konfliktu u Ukrajini, kao što to dokazuju i svi pokušaji revizije istorije Drugog svetskog rata.
O tome, najzad, svedoči i niz ratova koje je Evropa vodila protiv Rusije i njenog tobožnjeg "ekspanzionizma", pre i u vreme Napoelona, nastojeći da se dočepa ruskih resursa.
Uče li savremenici išta iz istorije, koju zovu i "učiteljicom života"? Zna li Berbokova šta znači naći se "u ratu sa Rusijom" i kako završavaju takvi ratovi?
VV inauguration
