Srbija i Balkan

"Oj Tepiću, novi Sinđeliću": Na današnji dan junačkom smrću poginuo major Milan Tepić

U Komlencu u Kozarskoj Dubici, rodnom mestu heroja majora Milana Tepića, obeležene su 33 godine od njegove pogibije u Bjelovaru
"Oj Tepiću, novi Sinđeliću": Na današnji dan junačkom smrću poginuo major Milan Tepić© Thomas Brey/dpa

Junačkom smrću koja je u mnogome podsetila na čin Stevana Sinđelića, na Čegru, maja 1809. godine, na današnji dan, 29. septembra 1991. godine poginuo je Milan Tepić, major Jugoslovenske narodne armije i poslednji narodni heroj tadašnje Jugoslavije.

Major Tepić, kome su bile 34 godine, u nedelju, 29. septembra, 1991. odbio je  da pripadnicima hrvatskog Zbora narodne garde preda veliko vojno skladište "Barutana" u šumi Bedenik u blizini Bjelovara. Zajedno sa skladištem, velikom količinom naoružanja, eksploziva i municije koje je digao u vazuduh, žrtvovao je i sebe.

Pola godine ranije, Tepić je, u vreme prvih oružanih sukoba u Hrvatskoj dobio prekomandu u garnizon u Bejovaru u kome je bila stacionirana 265. motorizovana brigada JNA. Početkom septembra 1991. premešten je u skladište Barutana sa zadatkom da organizuje odbranu važnog vojnog objekta gde ga je 29. septembra zatekao napad organizovan od strane pripadnika ZNG-a, odnosno hrvatskih pobunjenika.

Kada se sa malobrojnim ljudstvom našao u teškoj situaciji, opkoljen, a ne želeći da skladište preda neprijatelju, Tepić je oko 10 sati i 40 minuta, ranije minirano skladište digao u vazduh. Jaka eksplozija potresla je čitav Bjelovar, poginulo  je i 11 pripadnika "zengi" koji su tom trenutku bili blizu ograde vojnog objekta.

Neposredno pre eksplozije u kojoj je stradao Tepić, poginuo je vojnik JNA Stojadin Mirković koji je sa vojnikom Draganom Draganovićem odbio  naređenje majora, komandanta skladišta, da se povuče, napusti objekat i tako sebi spase život. Njih dvojica su nastavili da dejstvuju po neprijateljakim snagama koje su se približavale skladištu ali je Mirković ubrzo smrtno pogođen.

Napad na skladište u Bjelovaru bio je deo šire akcije ZNG-a, napada i opkoljavanja kasarni i vojnih objekata širom Hrvatske pokrenute posle naređenja Franje Tuđmana, predsednika Hrvatske od 12. septembra te godine. Cilj je bio da se pripadnici JNA u kasarnama opkole i primoraju na predaju kao i da se zapleni oružje i municija, ratna tehnika.

Dan pre napada na vojne objekte u Bjelovaru, opkoljen je  i zauzet garnizon u Varaždinu, u kome je hrvatskim separatistima pala u ruke velika količina naoružanja, vojne opreme, posebno tenkova i drugih oklopnih vozila. U nedelju 29. septembra, oko 7 i 30 počela je blokada a zatim i opšti napad na već oslabljeni garnizon, na vojne objekte u Bjelovaru koje su predvodili ljudi iz Kriznog štaba u tom gradu.  

Ostalo je zabeleženo i da su tih dana vojnicima koji su branili vojne objekte širom Hrvatske stizala nejasna naređenja, da su se događala masovna dezerterstva, naročito viših starešina, da su sistemi veza, struja, voda, snabdevanje vojnih objkata bili presečeni  a vojnici na odsluženju vojnog roka, najčešće sa mlađim oficirima, prepušteni sami sebi.

Tepić je, pošto su u nedeljno jutro jedan za drugim "zengama" u ruke padali vojni objekti oko Bjelovara, skladište digao u vazduh tek kada se uverio da su se vojnici koji su bili pod njegovom komandom, njih desetak, povukli na sigurno. 

Posle eksplozije u skladištu u Bedeniku, otpor "zengama" nastavljen je jedino iz kasarne "Božidar Adžija" na Vojnoviću, sve do 18 i 30 kada je komandant, pukovnik Kovačevć naredio predaju.

Procenjeno je da se u magacinu u Bedeniku nalazilo oko 170 tona protivtenkovske municije, mina, drugih eksplozivnih sredstava raspoređenih u više objekata.

Posle zauzimanja skladišta streljan je Radenko Stevanović, komandir straže u Bedeniku, u kasarni u Bjelovaru ubijeni su kamandant kasarne pukovnik Rajko Kovačević, potpukovnik Miljko Vasić i kapetan prve klase Dragiša Jovanović, zarobljeno je 59 oficira, podoficira i građanskih lica na službi u JNA i oko 250 vojnika, koji su, nakon torture u logorima u Bjelovaru, razmenjeni 9. novembra 1991. Po naređenju kriznog štaba, građani Bjelovara morali su te večeri da obiđu zauzetu kasarnu u kojoj su bila izložena tela ubijenih oficira.

Prema nekim izvorima, u toku napada na kasarnu, pukovnik Rajko Kovačević kontaktirao je komandu Pete armijske oblasti u Zagrebu i tražio da u pravcu Bjelovara uputi barem dva aviona kako bi im olakšali položaj. Umesto vojne pomoći komanda im je uputila posmatračku misiju Evropske zajednice, koju su pripadnici "zengi" zaustavili na prilazu Bjelovaru, radi "njihove lične bezbednosti".

Šestorica rezervista JNA zarobljeni na području Bjelovara, izdvojeni su i četiri dana kasnije streljani u šumi Česma, nedaleko od Malog Korenova.

Dva meseca kasnije, tadašnje Predsedništvo SFRJ odlikovalo je Tepića Ordenom narodnog heroja i on je poslednji narodni heroj Jugoslavije. Republika Srpska ustanovila je Orden za posebne zasluge "Milan Tepić".

U Beogradu je,  na Dedinju, podignut spomenik narodnom heroju Milanu Tepiću, otkriven septembra 2017. Ime majora Tepića nose ulice mnogih gradova u Srbiji kao i u Republici Srpskoj, majoru je posvećena i pesma "Oj Tepiću novi Sinđeliću".

image