Srbija i Balkan
Fantastični svet Mihaela Martensa: Legenda o egzodusu Srba sa KiM i druge priče
Uz pomoć broja zdravstvenih osiguranika, podataka kojih nema u publikacijama na koje se poziva i cifri ne starijih od 2004. godine, nemački novinar razvejava srpski "mit" o masovnom odlasku Srba sa KiM
Već ste čuli sve moguće teorije, pogrde i pokude o kosovskom mitu, izmišljenoj srpskoj fascinaciji, kako se predstavlja u tim pamfletima, nekakvom bitkom koja se navodno odigrala 1389. godine na nekom Kosovu i u kojem je neki izfantazirani knez Lazar izašao na megdan turskoj vojsci, koja je možda jedina bila stvarna u celoj priči.
Vreme je za novu "demontažu": raspakivanje "srpske legende o ezgodusu Srba sa Kosova" i Metohije, kako to naziva nemački novinar Mihael Martens. Uz članak u "Frankfurter algemajne cajtungu" za koji radi, Martens na Iksu rastura za vas "legendu o egzodusu" uz pomoć broja zdravstvenih osiguranika i podataka kojih nema u publikacijama na koje se poziva.
Martensov zaključak je da se broj Srba penzionera, učenika osnovnih škola, novorođenih beba, smanjuje u sličnim procentima kao i u Srbiji i da Srbi napuštaju tzv. Kosovo, kao što to čine i oni u centralnoj Srbiji, ali i kao što Hrvati odlaze iz Hrvatske, a Bugari iz Bugarske. Da li nam tu Martens iz nehata otkriva ponešto o Evropskoj uniji kojoj težimo? Stanovništvo dve članice EU podjednako beži iz svoje zemlje kao što i Srbi beže iz svoje, jadne, unazađene i ne-EUosvećene.
Martensov metod razotkrivanja srpske legende o egzodusu, kako nam je sam objasnio, bio je da nas ubije sopstvenim oružjem: podacima iz zvaničnih srpskih statistika koje je obradila "fantastična Evropska inicijativa za stabilnost" (ESI). Iz njih Martens izvlači zaključak da nikakvog egzodusa nije bilo i da Srbi na KiM žive sasvim lepo i normalno, u skladu sa generalno opadajućim evropskim trendom.
Pre nego što pređemo na Martensove brojke, evo malo zvaničnih podataka kojih kod njega nema, ako je baš potrebno ilustrovati očigledno statistikama.
"Komesarijat za izbeglice i migracije je marta 2000. godine u saradnji sa Visokim komesarijatom Ujedinjenih nacija za izbeglice (UNHCR) organizovao popis interno raseljenih sa Kosova i Metohije, kada je registrovano 187.129 lica. U periodu od 2000. do 2005. godine, sa Kosova i Metohije došlo je još oko 20.000 lica, tako da je krajem 2005. godine broj interno raseljenih lica u Republici Srbiji bez Kosova i Metohije iznosio 209.021 lice, a trenutno ih je 196.140", navodi se na zvaničnom sajtu Komesarijata.
Martens počinje sa podacima o zdravstvenim osiguranicima i navodi: godine 2017. bilo je oko 109.000 Srba osiguranika na tzv. Kosovu, a šest godina kasnije 107.000 – i gde je tu egzodus, pita se Martens.
Kao prvo, 2017. godine osigurano je bilo 109.433 ljudi. Kao drugo, to nije 109.000 Srba jer Republički fond za zdravstveno osiguranje daje samo ukupan broj zdravstvenih osiguranika – ne razvrstava ih po nacionalnosti. A možda bi Martens bio šokiran otkrićem da RFZO ne osigurava samo Srbe. Konačno, on navodi 2017. godinu: posle divljanja OVK, posle NATO bombardovanja, posle martovskog pogroma, posle proglašenja jednostrane nezavisnosti.
Martens dalje iznosi podatke o broju đaka u osnovnim i srednjim školama, pa kaže 2004. godine bilo ih je manje od 14.500, a 2021. manje od 10.700, s tim što je takav pad, od oko 25 odsto, zabeležen i u srpskim školama.
Zaobilaženje godina kao što su, na primer, barem 1998. ili ranije, primećujete postaje već Martensov manir. Pa evo da ga prekinemo ovde: prema podacima iz Popisa stanovništva iz 1991. godine na Kosovu i Metohiji u uzrasnoj grupi od pet do 19 godina, dakle nisu baš sve školska deca, bio je 47.601 Srbin. Za razliku od zdravstvenih osiguranika koji se prilikom izdavanja zdravstvene knjižice ne izjašnjavaju o nacionalnoj pripadnosti, na popisu se ispitanici izjašnjavaju o tome, pa ovaj podatak treba uzeti kao relevantan.
Martens se prilikom iznošenja podataka o đacima, dalje poziva na zvanične publikacije: "Opštine u Srbiji 2005 – Redovne osnovne i srednje škole, 2003/2004, Kraj školske godine", "Osnovno obrazovanje – kraj školske godine, 2020/2021, broj učenika u redovnim školama" i "Broj učenika na početku školske godine po polu i razredima", 2023. U ove tri publikacije na zvaničnom sajtu Republičkog zavoda za statistiku, koji je i njihov autor, podataka za Kosovo i Metohiju – nema.
Kao što ih nema ni u popisima iz 2002. i 2011. godine "zbog nepostojanja osnovnih uslova za njegovo obavljanje", kako je obrazložila ova državna institucija. To nepostojanje osnovnih uslova, međutim, nije za Martensa problem, kao što ne vidi nikakav problem u tome da se poziva na novinske tekstove u kojima se govori o "broju đaka u srpskim sredinama".
Ako su svi đaci određene nacionalnosti na nekoj teritoriji skoncentrisani samo u određene sredine – da li to pali neki alarm ili je sa tim sve OK. Možda je geto, ali je zemlja u kojoj se živi kao u EU, kako nas poučava Martens.
Nemački novinar dijagnostikuje da je pad broja penzionera veći nego u Srbiji, ali kako kaže, "penzionerski egzodus" traje decenijama i to nije ništa novo.
Zanimljivo je kako je Martens samo kod penzionera dijagnostikovao višedecenijski egzodus, a promaklo mu je da decenije potegne i kod nekih drugih starosnih grupa Srba kod kojih nije dobacio dalje od 2004. godine.
Nije, zato zgoreg, podsetiti se šta je bilo pre više decenija u brojkama i vratiti se Popisu iz 1991. godine. Dakle, prema tim podacima na KiM je živelo 194.190 Srba. Ko bi hteo da ode i korak dalje video bi da ih je 1981. godine bilo 209.497, ali da ne širimo priču.
Koliko danas ima Srba na Kosovu i Metohiji to su samo procene, a predsednik Srbije Aleksandar Vučić u javnosti najčešće govori o broju od oko 95.000 Srba na KiM.
Dakle, 194.190 Srba u 1991. godini i 95.000 njih 2021. godine.
Treba li postaviti pitanje: gde je tu egzodus ili vam treba digitron?
