Srbija i Balkan
Kakvi su MiG-ovi koji dočekuju Si Đinpinga?
Od 14 MiG-ova, četiri su nasleđena od Vojske Jugoslavije, odnosno JNA koja ih je osamdesetih godina kupila od Sovjetskog Saveza, šest je Ruska Federacija donirala Srbiji 2017, dok je preostala četiri donirala Belorusija 2021. godine
Povodom posete predsednika Narodne Republike Kine Si Đinpinga Srbiji, pojavila se vest da će avion kineskog lidera od ulaska u vazdušni prostor Srbije, sve do sletanja na aerodrom "Nikola Tesla", pratiti avioni MiG-29 Ratnog vazduhoplovstva Vojske Srbije.
U pitanju su borbeni avioni koji čine okosnicu, ili bolje rečeno kičmu naše ratne avijacije, a poznato je da Oružane snage Republike Srbije u operativnoj upotrebi imaju 14 letelica ovog tipa.
Od 14 MiG-ova, četiri su nasleđena od Vojske Jugoslavije, odnosno JNA koja ih je osamdesetih godina kupila od Sovjetskog Saveza, šest je Ruska Federacija donirala Srbiji 2017, dok je preostala četiri donirala Belorusija 2021. godine nakon modernizovanja u 558. remontnom zavodu u gradu Baranoviči.
Tri MiG-29 su dvosedi u trenažno-borbenoj verziji 9.51, tj. "UB" (Učebno-boevoй), dok su ostali avioni jednosedi u verzijama 9.12 i 9.13, dovedeni na standard "SM", a trenutno je u toku dalja modernizacija na "SM+".
Naoružanje srpskih "migova" - od lovca-presretača do višenamenskog borbenog aviona
Što se tiče borbe sa neprijateljskim ciljevima u vazduhu, srpski "migovi" u svom arsenalu imaju automatski top i nekoliko vrsta raketa vazduh-vazduh, sovjetske odnosno ruske proizvodnje.
Kada je u pitanju top, radi se o GŠ-30, u kalibru 30 mm, koji u borbenom kompletu ima 150 granata i služi za blisku borbu (dogfight). Zatim su tu rakete kratkog dometa, takođe namenjene za blisku borbu, sovjetske proizvodnje R-60MK dometa 8 km i R-73E dometa 30 km.
Za vazdušnu borbu izvan vizuelnog kontakta, piloti srpske vojske se mogu osloniti na rakete R-77 u izvoznoj verziji RVV-AE dometa do 80 km, sa kombinovanim inercijalnim i aktivno radarskim samonavođenjem. Ove rakete se mogu koristiti za uništavanje ciljeva danju, noću, u svim meteorološkim uslovima i pri aktivnom elektronskom dejstvu protivnika.
Srpski MiG-29SM+ može koristiti i rakete iz porodice R-27 (R-27R1, R-27T), a od njih je svakako najznačajnija R-27ER maksimalnog dometa 110-130 km.
Zahvaljujući procesu modernizacije, spektar zadataka koji mogu obavljati srpski "migovi" znatno je proširen. Tako je od klasičnih lovaca-presretača napravljen višenamenski borbeni avion, osposobljen za dejstvo po ciljevima na kopnu.
Tako MiG-29SM+ može nositi i rakete vazduh-zemlja H-29TE sa televizijskim samonavođenjem, dometom od 3 do 30 km i bojevom glavom teškom 317 kg, zatim protivradarske rakete H-31P sa pasivnim radarskim samonavođenjem, dometa do 110 km i bojevom glavom teškom 87 kg.
Osim raketa, za dejstvo po kopnenim ciljevima mogu se koristiti različita nevođena raketna zrna, vođene avio bombe KAB-500KR i KAB-500OD dometa 10 km, nevođene avio bombe mase od 50 do 500 kg, kao i gorepomenuti top.
Radar, sistem upravljanja vatrom i sistem za protivelektronska dejstva
U sklopu modernizacije nije unapređeno samo naoružanje, pa su tako "migovi" naše vojske dobili i nove radare - "žuk" ME (N019ME), dometa 120 km za ciljeve sa radarskim odrazom od 5 m². "Žuk" može pratiti deset i dozvoljava dejstvo po četiri vazdušna cilja istovremeno.
U režimu vazduh-zemlja, novi radar može otkriti cilj veličine tenka na 25 km, mosta na 120 km, dok je brodove poput razarača moguće uočiti na oko 300 km udaljenosti. Što se tiče ciljeva na kopnu (i moru), "žuk" može pratiti dva cilja istovremeno.
Osim radara, unapređen je i sistem upravljanja vatrom, čime je omogućeno nošenje, odnosno dejstvo pomenutim raketama vazduh-vazduh, poput R-77 i vođenim ubojnim sredstvima vazduh-zemlja.
Na domaće MiG-29 ugrađeni su i signalizatori radarskog ozračenja L-150 "pastelj", kao i sistemi za IFF (Identification Friend or Foe), tj. raspoznavanje prijateljskih i neprijateljskih letelica, francuske kompanije "Tales".
Integracija sistema za IFF, je najverovatnija sprovedena tokom prilagođavanja srpskih borbenih aviona NATO i ICAO (International Civil Aviation Organization) standardima, što je podrazumevalo ugradnju GPS-a, sistema za navigaciju i kontrolu sletanja i dodatnih sredstava za komunikaciju.
Na kraju, na osnovu informacija koje je Vojska Srbije istakla tokom prikaza "Štit 2022", poznato je da su MiG-29SM+ opremljeni i podvesnim sistemom za protivelektronska dejstva MSP-418K, koji primarno služi za ometanje neprijateljskih sistema PVO.
Prema deklarativnim karakteristikama, MSP-418K je sposoban da stvori maskirne i simulacione smetnje, imitira lažne ciljeve sa različitim brzinama i dometima, te da je rad sistema prilagođen avionici letelice nosača.
Budućnost srpskih "migova"
Iako je proces modernizacije od domaćih MiG-29 zaista napravio višenamenske borbene avione 4+ generacije, važno je naglasiti da će njihov životi vek, odnosno resursi isteći negde u prvoj polovini sledeće decenije.
Stoga i ne čudi što Oružane snage Republike Srbije već planiraju nabavku novijih borbenih aviona, a gotovo je izvesno da će "migove" u srpskoj vojsci zameniti francuski "rafali".
Naime, kao što je već poznato, očekuje se da će u naredih par meseci naša država potpisati ugovor sa Francuskom i kompanijom "Daso" o nabavci 12 novih "rafala" u verziji F4.
Isporuka prvih primeraka francuskih, aviona, ako do potpisivanja ugovora uopšte i dođe, očekuje se najranije oko 2034. godine, što se poklapa sa životnim vekom 14 "migova" naše vojske.
