Srbija i Balkan
Država menja Zakon da bi pospešila rađanje beba: Kolika će biti finansijska podrška porodicama
Prema redu rođenja, u Srbiji se u 2023. godini, u odnosu na prethodnu godinu, smanjio broj prvorođene dece u ukupnom rađanju za 1. 312
U Srbiji je prošle godine rođeno 61.052 beba, a skoro svaka žena se u ulozi majke našla prvi put, jer je 27.694 mališana prvo dete po redu rođenja u porodici. Drugorođenih je bilo 21.281, dok je rođeno 8.600 dece koja su treće dete u porodici, a 2.332 kao četvrto dete u porodici. Država već godinama pravi računicu kako da ih bude više. I nova ministarka za brigu o porodici i demografiju Milica Đurđević Stamenkovski najavljuje izmene Zakona o podršci porodicama sa decom kojima se predviđa uvećanje roditeljskog dodatka za prvo, drugo, treće i četvrto dete.
Ona je najavila da će, nakon stupanja na snagu izmena tog zakona, roditeljski dodatak za prvo dete biti 500.000 dinara, umesto 371.614 dinara koliko sada majke dobijaju. Za drugo dete će umesto 329.643 dinara roditeljski dodatak biti skoro duplo veći i iznosiće 600.000 dinara. Za treće dete će država isplaćivati 2,3 miliona dinara, umesto trenutnih 1.977.861 dinara, a za četvrto više od 3 miliona dinara. Jednokratna novčana pomoć od 123.871 dinara koja se uplaćuje za rođenje drugog i trećeg deteta trebalo bi takođe da se poveća i da bude oko 130.000 dinara.
"Mislimo da je podizanje roditeljskog dodatka ohrabrujuće za sve roditelje – buduće majke i očeve i jedan vid našeg podsticaja da se porodice proširuju. Radićemo tokom leta na javnoj raspravi, radićemo na tome da stručna javnost iznese svoj sud i verujem da ćemo odmah nakon toga imati zakon na snazi, čime ćemo roditeljski dodatak podići na nivo kakav nema nijedna zemlja na Balkanu", rekla je Milica Đurđević Stamenkovski.
Ministarka je ukazala da je resorno ministarstvo svesno činjenice da finansijski podsticaji nisu dovoljni da se stvori ambijent u kome će se porodica zasnivati i proširivati i da je po tom pitanju potrebna zajednička saradnja u društvu.
Ona je istakla da je neophodno "da stvaramo atmosferu u kojoj će porodica biti apsolutni nacionalni interes" i "da naše društvo stanu na crtu problemu takozvane bele kuge, da pokažemo demografsku otpornost i da uđemo u odlučnu borbu protiv poražavajuće demografske slike koja je prisutna na čitavom evropskom kontinentu pa tako i u Srbiji".
I zvanična statistika pokazuje da pomoć države nije dovoljan motiv za rađanje više beba, jer uz dosadašnju podršku nije primećen trend rasta broja dece. U Srbiji je prošle godine rođeno 61.052 beba, što je ispod desetogodišnjeg proseka od 63.774. U Beogradu ih je rođeno 17.323, a najviše na Zvezdari, koja je jedina opština u glavnom gradu koja beleži pozitivan prirodni priraštaj, jer je bilo 102 više rođenih u odnosu na broj umrlih stanovnika.
Prema redu rođenja, u Srbiji se u 2023. godini, u odnosu na prethodnu godinu, smanjio broj prvorođene dece u ukupnom rađanju za 1. 312. Po regionima, najviše "dece prvog reda", kako ih statističari beleže, rođeno je u Beogradskom regionu, čak 50 odsto od ukupnog broja živorođenih u Beogradskom regionu, dok je najviši udeo "dece drugog reda" rođen u Regionu Šumadije i Zapadne Srbije, njih 35,6 odsto. Najviše trećerođene (16,1 odsto) i četvrtorođene dece (4,6 posto) je zabeleženo u Regionu Šumadije i Zapadne Srbije, a dece petog i viših redova rođenja u Regionu Vojvodine (2,5 odsto).
U sedam opština u Srbiji rođeno je manje od 50 dece za godinu dana. Najmanje beba je bilo u Crnoj Travi, gde se u 2023. rodilo samo sedam devojčica i dečaka. Na drugom mestu je Golubac sa 28 beba, dok je u Bosilegradu rođena jedna beba više. Medveđa je dobila samo 46 dece, a Malo Crniće i Sevojno po 47 mališana. U Gadžinom Hanu je rođeno 49 beba. Zvanične brojke pokazuju da je od 2014. do 2023. godine, broj stanovnika u Srbiji je, samo na osnovu prirodnog priraštaja, smanjen za 434.606.
"Od ukupnog broja gradova i opština u Srbiji, stopa prirodnog priraštaja prošle godine je bila pozitivna u osam opština. To su Tutin, Novi Pazar, Sjenica, Preševo, Kostolac , Zvezdara, Bujanovac i Novi Sad, što je za četiri opštine više u odnosu na prethodnu godinu", navode u Republičkom zavodu za statistiku.
I stručnjaci kažu da je teško osmisliti mere koje će biti primenjive na sve one koji se ne odlučuju na proširenje porodice, jer su i njihovi razlozi različiti. Na trend koji nije prisutan samo u Srbiji, već i u celoj Evropi utiče i to što se broj žena iz godine u godinu smanjuje, reproduktivno ponašanje se menja, a sve su prisutnije migracije u ekonomski razvijenije zemlje.
Prosečna starost žena u Srbiji pri rođenju deteta je 30,4 godine, dok je prosečna starost prvorotki 29 godina.
"Najveći broj rađanja, 18.387, zabeležen je prošle godine u starosnoj grupi žena od 30 do 34 godine. U gradskim naseljima, prosečna starost žena pri rođenju deteta je 31,2 godine, dok je u ostalim naseljima 28,8 godina", kažu u RZS.
