Magazin
Put svile: Preko planina, pustinja i stepa Rusije do srca Rimskog carstva
Pre tačno jedne decenije, kineski predsednik Si Đinping pokrenuo je inicijativu "Pojas i put" koju je još tad uporedio sa istorijskom trgovačkom trasom Put svile, koja je postojala pre 2000 godina. Tada su karavani natovareni svilom i začinima išli iz Daleke Azije, preko Bliskog istoka u Evropu, a deo ove trase prolazio je i kroz delove današnje Rusije.
Savladavajući pustinje, planinske grebene i nepregledne stepe, natovareni svilom, plemenitim metalima, porcelanom, kožom, pirinčem i čajevima, konji i druge egzotične životinje, pod rukom veštih trgovaca, prevozili su dobra sa jednog na drugi kraj sveta - iz Daleke Kine, preko čitave Azije, pa sve do Rimskog carstva. Prvenstveno je korišćen za izvoz svile iz Kine, odakle i potiče njen naziv. Termin je uveo nemački geograf Ferdinand fon Rihthofen 1877. godine.
Putevi kojima su prolazili karavani danas su u istoriji poznati kao Put svile, a njegov doprinos razmeni robe, tehnologija, kulturnih i verskih tradicija je ostavilo nemerljiv trag na čovečanstvo. Vremenom, Put svile postao je razgranata mreža trgovačkih puteva koja je imala i nekoliko ogranaka, a u razdoblju od 6. do 15. veka, pojedine trase prolazile su i preko teritorija koje su pripadale Ruskom carstvu, SSSR ili i danas pripadaju Rusiji.
Centralna Azija i Južni Sibir
U vreme postojanja Puta svile, jedan deo trase prolazio je preko teritorije koja je pripadala Mongolskom carstvu, a koja se kako je vreme prolazilo pripojila Ruskom carstvu i kasnije postala deo Sovjetskog Saveza. Na putu dalekoistočnih karavana nalazili su se drevni gradovi Samarkand i Buhara, koji se danas nalaze u Uzbekistanu, kao i Ašhabad, koji sada pripada Turkmenistanu.
Nepregledni Sibir takođe se nalazio na istorijski važnoj transportnoj trasi, a putevi kojima su se kretali karavani prolazili su preko samog juga Uralskih planina. Neke od izdvojenih ruta sezale su čak i do Bajkalskog jezera koje se nalazi u istočnom delu azijske Rusije, a tačnije u Irkutskoj oblasti i Burjatiji.
Dolina reke Volge
Obilazeći, a nekada i savladavajući Kaspijsko more (najveće jezero po površini u Aziji), karavani sa Dalekog istoka dolazili su na ušće reke Volge, po kojoj je i čitava oblast dobila naziv Povolžje. Rečni putevi kojima su prolazili trgovci veoma brzo su prepoznati kao izuzetno dobri, a ubrzo nakon njihovog otkrivanja formiran je i poseban Volški trgovački put. Danas se delovi tog puta nalaze na teritoriji Republike Tatarstan, koja je konstitutivni subjekt Ruske Federacije.
Kalmikija i Kavkaz
Prevalivši reku Volgu, karavani su svoje kretanje nastavljali kroz kalmičke stepe i dalje držali put na Elistu, koja je danas prestonica ruske republike Kalmikija. Ovaj region Rusije je i jedini budistički region Evrope i prava riznica svetih hramova koje je posećivao i sam Dalaj-lama.
Trgovci koji su zaobilazili Kaspijsko more sa severa, svoj put su nastavljali preko planine Kavkaz, a trasa Puta svile se tu delila na dva ogranka - Misimijanski i Darinski. Naučnici i arheolozi koji su istraživali taj deo Rusije su tokom svojih iskopavanja pronašli i brojne artefakte koji ukazuju na prolazak trgovačkih karavana, među kojima su najpoznatije drevne kineske vaze.
Severna obala Crnog mora i Azovsko more
Kada bi prešli preko Kavkaza, trgovci iz Kine bi dalje nastavljali ka Crnom moru, na čijoj su severnoj obali u stara vremena postojale grčke kolonije koje su tada kontrolisali Đenovljani i Mleci. Upravo su oni bili zaduženi za dalji transport dalekoistočnih dobara u Evropu, putem Carigrada. Danas se nekadašnje luke nalaze u Krasnodarskom kraju i na poluostrvu Krim.
Oni trgovački karavani koji nisu išli prema Crnom moru, nego prelazili nepregledne stepe i pustinje Kalmikije, svoje su kretanje nastavljali sve do Azovskog mora i ušća reke Don. Ovi delovi trase danas se nalaze u Rostovskoj oblasti u Rusiji.
Put svile se nalazi na listi svetske baštine UNESKA
Put svile je igrao važnu ulogu u razvoju međunarodnih odnosa i diplomatije u srednjem veku, a mnogi vladari su ga koristili za uspostavljanje kontakata sa drugim državama i za sklapanje međunarodnih sporazuma. Takođe, Put svile je bio važan za razmenu ambasadora i diplomata između različitih zemalja. Ali, osim razvoja infrastrukture, da li je on mogao imati još nekakav uticaj na Rusku imperiju? Još iz vremena kada su se karavanima prevozila dobra, u ruskoj kulturi se formirala tradicija ispijanja čaja, koja je do danas veoma popularna.
Konačno, Put svile je i danas je važan element kulturnog nasleđa, a neki njegovi delovi - popularne turističke destinacije, koje privlače putnike iz celog sveta. Pored toga, Put svile je uvršten na UNESKO listu svetske baštine 2014. godine, što ukazuje na njegov istorijski i kulturni značaj.
