Magazin
Šta opšta anestezija "uradi" mozgu
Totalna anestezija mnogima izaziva veliki strah, iako se smatra jednom od najsigurnijih medicinskih praksi. Još uvek ne postoji temeljno razumevanje kako anestetički lekovi deluju u mozgu, ali se čini da je skorašnja studija nadomak objašnjenja - neuroni, kao i proteini igraju značajnu ulogu zašto spavamo tokom operacije.
Više od 350 miliona operacija se obavlja širom sveta svake godine - pacijenti budu podvrgnuti totalnoj anesteziji, te se mnogi, sa razlogom pitaju šta se tada događa u mozgu? Zapravo, ovo pitanje je misterija još otkada je opšta anestezija uvedena u medicinu pre više od 180 godina.
Skorašnje istraživanje pruža nove naznake o zamršenosti procesa - čini se da lekovi za opštu anesteziju utiču samo na određene delove mozga koji su odgovorni za održavanje budnosti, piše Žurnal of Neurosajns.
Mozak ima oko 86 milijardi neurona i nisu svi isti - te razlike omogućavaju da opšta anestezija bude efikasna. Uopšteno govoreći, postoje dve glavne kategorije neurona u mozgu.
Prvi su ono što nazivamo "uzbudljivim" neuronima, odgovornim da nas održe budnim. Drugi su "inhibitorni" neuroni - njihov posao je da regulišu i kontrolišu ove prve, ekscitatorne (stimulativne). U svakodnevnom životu, oba tipa neprestano rade i balansiraju.
Kada zaspimo, postoje neuroni u mozgu koji "utišaju" one koji nas drže budnima. U situacijama opšte anstezije, ovaj proces se ubrzava direktnim "utišavanjem" ovih ovih neurona.
Posebna vrsta sna
Do danas, ne postoji snažan konsenzus o tome zašto opšta anestezija uzrokuje da ljudi ostanu bez svesti tokom operacije.
Tokom poslednjih nekoliko decenija, istraživači su predložili nekoliko potencijalnih objašnjenja, ali izgleda da sva ukazuju na jedan osnovni uzrok. Neuroni prestaju da "razgovaraju" jedni sa drugima kada su izloženi opštoj anesteziji.
Ideja o tome da "ćelije razgovaraju jedna sa drugom" može zvučati malo čudno, ali to je fundamentalni koncept u neuronauci - bez ove komunikacije, mozak uopšte ne bi mogao da funkcioniše.
Šta otkriva studija
Izgleda da opšti anestetici zaustavljaju komunikaciju ekscitatornih neurona, ali ne i inhibitornih. Ovaj koncept nije nov, ali su pronađrni neki zanimljivi dokazi zašto su pogođeni samo ekscitatorni neuroni, pišu naučnici.
Da bi neuroni komunicirali, proteini moraju da se uključe. Jedan od zadataka proteina je da "nateraju" neurone da oslobode određene molekule, neurotansmitere. Ovi hemijski glasnici prenose signale od jednog neurona do drugog. Otkrili smo, kažu istraživači, da opšti anestetici ometaju sposobnost proteina da oslobađaju molekule, ali samo kod ekscitatornih (stimulativnih) neurona. Tako da, ako jedan deo slagalice ne funkcioniše, onda opšti anestetici neće moći da urade svoj posao, piše Sajans alert.
Sledeći korak istraživanja, biće fokusiran da shvatimo koji deo slagalice je drugačiji, da bismo razumeli zašto opšta anestezija zaustavlja komunikaciju.
Na kraju, naši rezultati nagoveštavaju da lekovi koji se koriste u opštoj anesteziji utišavaju razdražljivost i uspavljuju nas.
