Aleksandar Treći, Knez Vladimir, Knez Oleg i Generalisimus Suvorov: Podmornice klase "borej-A"

Početkom jula na javno dostupnim izvorima objavljene su prve fotografije sa početka pomorskih ispitivanja podmornice "Imperator Aleksandar Treći", klase "borej-A" (projekat 955a), odnosno modernizovane klase "borej".

Ova podmornica dizajnirana je i izgrađena u preduzeću "Sevmaš" iz Severodvinska, podružnice "Ujedinjene brodarske koroporacije" i očekuje se da bude uvedena u upotrebu Pacifičke flote tokom 2024. godine, pod registarskom oznakom trupa 207.

"Aleksandar Treći“ koji je porinut 2015. godine, je četvrta strateška raketna podmornica na nuklearni pogon svoje klase uz podmornice: "Knez Vladimir" – porinut 2012, uveden u operativnu upotrebu 2020. godine; "Knez Oleg" – porinut 2014, uveden u operativnu upotrebu 2021. godine; i "Generalisimus Suvorov" – porinut 2014, uveden u operativnu upotrebu 2021. godine.

Pored navedenih u izgradnji su trenutno "Knez Požarski", "Dimitrij Donski" i "Knez Potemkin", a u planu je da ova klasa zameni klasu "tajfun" i "delta 4" u bliskoj budućnosti. Glavne razlike klase "borej-A" u odnosu na klasu "borej", ogledaju se u redizajniranom trupu i kormilu, novom komandnom mostu i smanjenom nivou zvučnih vibracija prilikom plovidbe.

Smanjena uočljivost i jači pogon

Površinski i podvodni deplasman podmornica klase "borej-A" jednak je deplasmanu njihovih prethodnika i iznosi 14.720 t, odnosno 24.000 t. Isti je slučaj sa dimenzijama pa je dužina 170 m, najveća širina 13,5 m, a gaz trupa 10 metara.

Posadu čini 107 mornara, uključujući 55 oficira, a zahvaljujući tehničko-taktičkim karakteristikama, plovila ove klase imaju neograničen domet, uz autonomiju plovidbe od 90 do 100 dana, radnu i maksimalnu operativnu dubinu od 400, tj. 480 metara.

Podmornice klase "borej-A" pokreće nuklearni reaktor OK-650V, toplotne snage između 190 i 200 megavati, a njihov pogonski sistem sastoji se i od parne turbine sa menjačem i jednim elisnim vratilom snage oko 50.000 ks i vodomlaznog pogona.

Na osnovu vidljivih promena u određenim delovima reaktora, deluje da je unapređen sistem njegovog hlađenja, a zahvaljujući modernizovanom vodomlaznom pogonu smanjen je nivo zvučnih vibracija i vidiljviost podmornica na sonarima. Površinska brzina ovih plovila iznosi 15 čvorova, dok u slučaju podvodne plovidbe mogu razviti i do 30 čvorova.

Dodatno smanjenje buke ostvareno je inovacijama prilikom konstrukcije, jer je svaki odsek podmornice dodatno izolovan od njenog spoljašnjeg trupa, a čitav trup je obložen specijalnom podlogom koja smanjuje mogućnost otkrivanja pomoću hidroakustičnih uređaja. Situaciona svesnost posade, povećana je ugradnjom novog glavnog i bočnih sonara niske frekvencije MG-541EM, duž obe strane, kao i opremanjem podmornice najsavremenijim sistemima upravljanja, navigacije, komunikacije i kontrole vatre.

"Bulava" – glavno sredstvo odvraćanja

Najmoćniji segment klase "borej-A", zapravo predstavlja njena raketna komponenta, koju čini 16 sistema za vertikalno lansiranje raspoređenih duž središnjeg dela trupa. Lanseri su naoružani interkontinentalnim balističkim raketama R-30 "bulava" ("buzdovan" u prevodu sa ruskog jezika), koje mogu nositi šest do deset nuklearnih bojevih glava, snage 100-150 kilotona sa zasebnim navođnjenjm, uz 40 mamaca.

Zahvaljujući manjim dimenzijama u odnosu na rakete koje koriste podmornice klase "tajfun" (R-29RMU2 "sineva") i "delta 4" (R-39), omogućen je kompaktniji i moderniji dizajn podmornice sa manjim deplasmanom i sličnom vatrenom moći.

Domet "bulave" je 4.000 km sa deset, odnosno 9.500 km sa šest bojevih glava, što znači jedno plovilo klase "borej-A" u isto vreme može izvršiti udar nuklearnim oružjem po 160, tj. 96 mesta na svim svetskim meridijanima.

Ukoliko bi se ove rakete lansirale iz delova akvatorija u blizini ciljeva, neprijatelj bi imao malo vremena da reaguje i pokuša da ih otkrije i presretne, jer bi u takvom scenariju bojevim glavama trebalo svega tri minuta da stignu do svog odredišta.

Pored nuklearnog naoružanja, klasa "borej-A" opremljena je i konvencionalnim ubojitim sredstvima u vidu višenamenskih vođenih torpeda UGST prečnika 533 mm i velike radne dubine od oko 500 metara, smeštenih u šest pramčanih lansirnih cevi.

Težina ovih projektila iznosi oko 2.200 kg, uz težinu bojeve glave od 300 kg, imaju domet od 50 km i kreću se brzinama do 50 čvorova. Primarna namena ovih projektila je uništavanje, odnosno onesposobljavanje neprijateljskih podmornica i brodova, a zahvaljujući savremenom dizajnu značajno je smanjen stepen buke i povećan nivo upravljivosti i manevrisanja.

Iznad lansera torpeda, nalazi se još šest cevi za izbacivanje sredstava za protivmere, poput mamaca, a u slučaju napada na podmornicu iz vazduha postoji opcija ugradnje sistema PVO kratkog dometa "igla-1M" ili "verba".

Podmornice klase "borej-A" svakako predstavljaju jedno od najsnažnijih sredstava odvraćanja kojima trenutno raspolaže Vojno-pomorska flota Ruske Federacije, i to upravo zbog moćnog naoružanja. Imajući u vidu činjenicu da svaka bojeva glava koju ova plovila nose, ima snagu kao osam, tj. deset atomskih bombi bačenih na Nagasaki i Hirošimu, može se zaključiti da bi u slučaju njihovog potencijalnog angažovanja svet kakav poznajemo nestao u roku od nekoliko minuta.